Τα τελευταία δραματικά γεγονότα στη Θεσσαλονίκη, με τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού, αλλά και όλα όσα μικρά ή μεγάλα συμβαίνουν παραδοσιακά στην Ελλάδα (και όχι μόνο) με την οπαδική βία, αναλύει με άρτιο και κατανοητό τρόπο ο καθηγητής Π. Κωνσταντινάκος στο sportdog.

Διαβάστε το ως τροφή για σκέψη και, κυρίως, για προβληματισμό:

Εάν ετίθετο το ερώτημα ότι δηλαδή η ΒΙΑ στον Αθλητισμό μπορεί να είναι αποτέλεσμα της βασικής λειτουργίας που επιτελεί στην κοινωνία μέσω του προσφερόμενου θεάματος, ίσως να μην υπήρχαν καθόλου καταφατικές απαντήσεις αφού δεν έχει λογική αιτιολόγηση.

Παρόλα αυτά επιστημονικά έχουμε την υποχρέωση να το διερευνήσουμε αφού κάθε κοινωνικό φαινόμενο με αρνητικές συνέπειες όπως είναι οι μορφές ΒΙΑΣ, άρα και οι προερχόμενες με αιτιατές αναφορές γεγονότων που παραπέμπουν σε αθλητικές λειτουργίες με σύνθετες επιπτώσεις τουλάχιστον πρέπει να ερμηνευτούν.

Το εκάστοτε προσφερόμενο ΄΄θέαμα΄΄ ως αποτέλεσμα ανθρώπινης ενέργειας με σωματικό, λεκτικό, νοητικό, αισθητικό – μιμητικό τρόπο και μέσο, επιδιώκει να ψυχαγωγήσει και ικανοποιήσει τις διαφοροποιημένες ανάγκες πολιτών ως ακροατές, θεατές, φίλαθλοι-οπαδοί κ.α.

Ειδικότερα στο Αθλητικό θέαμα ο τρόπος ΄΄αντίδρασης΄΄ των πολιτών ανεξάρτητα με τις προσδοκίες που έχει από αυτό μπορεί να προκαλείτε αφενός σε αναλογία του αποτελέσματος, αφετέρου σε επιδράσεις άλλων κοινωνικών παραμέτρων κάτι που αντανακλάται και από την σχέση τους με την ομάδα – σύλλογο.

Άρα το αθλητικό θέαμα μπορεί να ερμηνευτεί ως αιτιατό γεγονός επίδρασης ΒΙΑΙΟΤΗΤΩΝ όταν αυτές συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της αθλητικής λειτουργίας κάτι που πλέον φαντάζει σπάνιο, σε αντίθεση με βίαιες εκδηλώσεις σε ανεξάρτητο χρόνο – τόπο αλλά δυνητικά σχετιζόμενες με τον Αθλητισμό.

Είναι δηλαδή έμμεση η σχέση μορφών ΒΙΑΣ που εκδηλώνονται ως αποτέλεσμα αθλητικών γεγονότων όπου το ΄΄θέαμα΄΄ αν και δεν εμφανίζεται ως η αιτία, εντούτοις αντανακλάται ως ΄΄ερμαφρόδιτο΄΄ αιτιατό συμβάν το οποίο παραπέμπει ευθέως στην αθλητική λειτουργία άρα και στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα του θεάματος.

Ανάλογα συμβαίνει και σε άλλες μορφές βιαιοτήτων στην κοινωνία όπου οι αιτίες παραπέμπουν στην πολιτική λειτουργία, αλλά η αντανάκλαση του μεταδιδόμενου ΄΄θεάματος΄΄ διαφοροποιείται στις κοινωνικές ομάδες που το προσλαμβάνουν διαφοροποιημένα και πάντα με γνώμονα την ατομική τους ιδεολογική αναφορά.

Ειδικότερα για την ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ και τα συν τελούμενα στην ελληνική κοινωνία ως αιτιατά συνδεόμενα με τον αθλητισμό μπορούμε να τα ερμηνεύσουμε μέσω της διττής αναφοράς τους στο δομικό ενδογενές και λειτουργικό εξωγενές σύνδρομο της οργάνωσής του.

Το ενδογενές ανάγεται στην πολιτική εξάρτηση του αθλητισμού από την μεταπολίτευση και ύστερα αφού η επιβολή στην οργανωτική και διοικητική δομή ήταν απόλυτη, με αμφίδρομη δραστηριοποίηση στους δυο πόλους των προσώπων όπου τύγχαναν ΄΄κομματικοί΄΄ και αθλητικοί παράγοντες.

Το εξωγενές αναφέρεται στην λειτουργία των αθλητικών δραστηριοτήτων οι οποίες στοχεύοντας στο ανταγωνιστικό ΄΄θέαμα΄΄ ταυτόχρονα εξυπηρετούσαν τους παράπλευρους σκοπούς της ατομικής και συλλογικής προβολής, καθώς επίσης μέσω αυτής και στην εδραίωση της πολιτικής κυριαρχίας των εμπλεκομένων.

Το αιτιατό ζητούμενο της διαχείρισης στην ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ πρέπει να αναζητηθεί στις πολιτικές ελλείψεις που υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία σχετικές με την γυμναστική, αθλητική και αναψυχής δραστηριοποίηση, ειδικότερα των νέων όπου η ΄΄εκτονωτική΄΄ ψυχο - σωματική ανάγκη δεν βρίσκει διαύλους διοχέτευσης.

Η ΄΄θεραπεία΄΄ που θα βοηθούσε τους νέους να απομακρυνθούν από γεγονότα ΄΄οπαδικής βίας΄΄ θα ήταν συνδυαστική σε τρόπους και μέσα κοινωνικής δραστηριοποίησής τους ως αναγκαίες ικανοποιήσεις, κάτι που θα λειτουργούσε αποτρεπτικά στην συμμετοχή τους σε ανάλογες βιαιότητες.

Είναι εμφανές ότι οι ελλείψεις σε δημόσια προγράμματα άσκησης, άθλησης, αναψυχής με την συνεχόμενη επιβάρυνση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα των νέων τους κατευθύνει σε αδιέξοδες αναζητήσεις, με αποτέλεσμα τα ΄΄κελεύσματα΄΄ σε προσφερόμενες επιλογές εξυπηρέτησης αλλότριων συμφερόντων να γίνονται εύκολα αποδεκτές.

Είναι αναγκαιότητα η πολιτεία να ακούσει τις ΄΄επιστημονικές΄΄ επισημάνσεις που διατυπώνονται για την ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ ως ΄΄ενδημική΄΄ αρνητική επίδραση στην κοινωνία, έτσι ώστε να δώσει λύσεις που θα οριοθετούν αφενός κάθαρση του αθλητικού οικοδομήματος αλλά και προοπτικής διαμόρφωσης αθλητικής αγωγής και ενεργητικής δραστηριοποίησης των πολιτών.

Παντελής Κωνσταντινάκος

Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Αθλητισμού

Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.