Ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο ανακάλυψε το Sportdog στο διαδίκτυο. Πρόκειται για μία σπάνια ηχογράφηση του πατέρα του Δημήτρη Μελισσανίδη, Ζώρα, ο οποίος τραγουδά το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι «Μα την Παναΐαν λέγω» σε στίχους που έγραψε ο ίδιος με τον Γιώργο Δημητριάδη, ενώ λύρα παίζει ο Αντρέας Κουγιουμτζίδης. Το κομμάτι προέρχεται από τον δίσκο Αέρτς (σημαίνει Άγιος Γεώργιος). Ηχογραφήθηκε το 1996 από τη δισκογραφική Cronos Music.

«Με λένε Ζώρα από τους Μελισσανίδηδες»

«Δύο λεωφορεία (μασίνας) στον σταθμό. Το ένα είναι της Βέροιας. Έλα ή θα έρθω, μη με φάει η νοσταλγία για σένα. Ουρανέ μου γιατί βασίλεψες; Μήπως είσαι ερωτευμένος, σαν εμένα το παλικάρι, που μου έβαλες μπελά; Εμένα Ζώρα με φωνάζουν, είμαι απ'τους Μελισσανίδηδες. Χωρίς εμένα δεν γίνονται βαφτίσια και γάμοι», αναφέρουν τα λόγια σε ελεύθερη απόδοση στη νεοελληνική.

Σε αυτήν εκδοχή του τραγουδιού ο γονέας του ηγέτη της ΑΕΚ ερμηνεύει μερακλίδικα την ιστορία που πλέκει ο δημιουργός του, η οποία εν μέρει αναφέρεται στον ίδιο. Γιατί ο Ζώρας, πριν ανοίξει τη σχολή οδηγών, ήταν οδηγός στα αστικά λεωφορεία στη Νίκαια. 

Το τραγούδι άρεσε πολύ στον πατέρα του Δημήτρη Μελισσανίδη, με τον δημιουργό του να προσθέτει στο τέλος τη στροφή με την αναφορά στον ίδιο τον Ζώρα πλέκοντας κομμάτια που στοιχειοθετούν τον χαρακτήρα του, όπως το γεγονός, ότι ήταν η ψυχή των κοινωνικών εκδηλώσεων. Αναφέρεται άλλωστε στο βιβλίο του Τάσου Κοντογιαννίδη «Ο Ζώρας του Πόντου – Γεώργιος Μελισσανίδης» (εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2010), ότι ψυχαγωγούσε τον κόσμο με τη λύρα του, παίζοντας σε γάμους και βαπτίσεις.

Ο Γιώργος Δημητριάδης εκτός από δημιουργός του συγκεκριμένου τραγουδιού ήταν και επιστήθιος φίλος του Ζώρα Μελισσανίδη. Τον γνώριζε από το 1981 και έκαναν αχώριστη παρέα από το 1993 μέχρι το 2002 που αποχαιρέτησε τα εγκόσμια. Πριν μερικές ημέρες συμπληρώθηκαν 18 χρόνια από το φευγιό του. Την ημέρα που έφυγε το ημορολόγιο έγραφε 14 Μαΐου 2002. Ο καλλιτέχνης επέστρεφε από την επαρχία και θυμάται μιλώντας στο Sportdog τα τελευταία λόγια που του είπε. «Σε περιμένω» είχε αναφέρει ο Ζώρας από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Η μοίρα είχε άλλα σχέδια όμως.

Χιλιάδες κόσμου βρέθηκε στην κηδεία του. Τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία 100 περίπου λυράρηδες και τραγουδιστές της ποντιακής μούσας με το «Αητέντς επαραπέτανεν» και το «Μα την Παναΐαν λέγω». Ο Δημήτρης Μελισσανίδης είχε ναυλώσει αεροπλάνα από την Αθήνα για να μεταφερθεί το πλήθος στην Ημαθία.

Τα καλοκαίρια στη Σουμελά και το δώρο του Δημήτρη

«Ήταν φλογερός Πόντιος. Δεν έλειπε από ποντιακές εκδηλώσεις. Αγαπούσε πάρα πολύ τους ανθρώπους που είχαν σχέση με την ποντιακή λύρα και το τραγούδι. Ήταν δωρητής της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο, όπου περνούσε τα καλοκαίρια του από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Τριγύριζε στα πανηγύρια, σε ποντιακές εκδηλώσεις, διοργάνωνε γλέντια. Ήταν γαλαντόμος. Ειδικότερα όταν ήταν σε παρεΐστικο γλέντι συνήθιζε να δωρίζει χρηματικά ποσά στον εκάστοτε καλλιτέχνη. Η μεγάλη του αγάπη στην ποντιακή μουσική ήταν ο Γώγος Πετρίδης», αναφέρει ο Γιώργος Δημητριάδης, ο οποίος περιγράφει μία χαρακτηριστική του ανάμνηση:

«Θυμάμαι χαρακτηριστικά, ότι μία μέρα ήρθε ο Ζώρας κουστουμαρισμένος οδηγώντας μία Mercedes του 1936, αντίκα, την οποία του την είχε κάνει δώρο ο Δημήτρης. Την αγόρασε και την επισκεύασε, χωρίς να χαλάσει την παραδοσιακή φινέτσα του αμαξιού. Εγώ κάθισα στο πίσω κάθισμα και έπαιζα λύρα. Ο Ζώρας οδηγούσε και κόρναρε στον δρόμο».

Μοίραζε κρυφά τρόφιμα σε φτωχούς

Ο Ζώρας είχε διακριθεί για το φιλανθρωπικό του έργο. Κληρονόμησε από τον πατέρα του Ιάκωβο τη συμβουλή «όταν έχεις, να δίνεις σ’ εκείνους που δεν έχουν». Και αυτήν τη συμβουλή την μετέτρεψε σε δόγμα: «Όποιος δίνει σε φτωχό και πεινασμένο, δανείζει στον Θεό», η οποία είναι μία φράση που αναφέρεται στο βιβλίο των «Παροιμιῶν» του Σολομώντα («Δανείζει Θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν», Παρ. ιθ´ 17).

«Χριστούγεννα και Πάσχα ο Ζώρας, επέλεγε φτωχές οικογένειες. Την παραμονή των εορτών πήγαινε μέσα στη νύχτα και άφηνε κρυφά τρόφιμα και διάφορα άλλα είδη σούπερ μάρκετ. Γέμιζε σακούλες και τις μοίραζε. Ήμουν παρών σε τέτοιες δράσεις του», θυμάται ο Γιώργος Δημητριάδης.

Πως θα αντιδρούσε ο Ζώρας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης; «Θα συνέχιζε το φιλανθρωπικό του έργο, όπως κάνουν και τώρα οι γιοι του, Δημήτρης και Ιάκωβος, οι οποίοι έφτιαξαν το Μελισσανίδειο Ίδρυμα στη μνήμη του, στην Παναγία Σουμελά, στην Καστανιά του Βερμίου», δηλώνει με σιγουριά ο καλλιτέχνης.

Είχε σχέση ο Ζώρας με το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό; «Δεν θα έλεγα ότι ήταν φίλαθλος. Αλλά ήταν συμπαραστάτης σε ό,τι έκανε ο Δημήτρης. Γιατί ο Δημήτρης ήταν ΑΕΚτζής από μικρός. Ο Ζώρας όμως ήταν πολύ υπερήφανος. Όταν πήρε ο γιος του την ΑΕΚ στις αρχές της δεκαετίας του '90 και κατέκτησε τα τρία πρωταθλήματα στη σειρά έπλεε σε πελάγη ευτυχίας. Τα παιδιά του, να ξέρετε, είχαν φοβερή αδυναμία στον Ζώρα», αναφέρει.

Ο καλλιτέχνης κάνει μία αποκάλυψη στο Sportdog για το γήπεδο της ΑΕΚ. «Η Αγιά Σοφιά, μου είχε πει ο Ζώρας, ήταν μεγάλο όνειρο του Δημήτρη. Πάντα έλεγε με σιγουριά, ότι θα το κάνει. Τώρα που έχτισε το γήπεδο επιβεβαιώνεται ο Ζώρας μετά θάνατον», καταλήγει ο επιστήθιος φίλος του.

Λίγα λόγια για τον μουσικό

Ο Γιώργος Δημητριάδης γεννήθηκε το 1954, στην Αναρράχη της επαρχίας Εορδαίας, του Νομού Κοζάνης. Στα ποντιακά δρώμενα τον συναντούμε το 1974 με την Εύξεινο Λέσχη Πτολεμαΐδας στα κέντρα “Πόντος”, “Ξενιτέας” και “Φάρος”. Το 1981 μετοίκησε στην Αθήνα ξεκινώντας τις εμφανίσεις του στην πρωτεύουσα, από το Κέντρο “Τρυγώνα” στη Λεωφόρο Καβάλας. Το 1982 παίρνει μεταγραφή για το κέντρο “Ρομάντικα” στο Μενίδι. Το 1986 μεταφέρεται στο κέντρο “Ακρίτας” στην ίδια περιοχή. Το 1987 και για έξι σεζόν συνεχόμενες εμφανίζεται στον “Φάρο” Περιστερίου. Από το 1994 επιστρέφει στο Μενίδι και παραμένει στο ποντιακό κέντρο Λεμόνα μέχρι το 2009. Στο μεσοδιάστημα είχε φτιάξει δικό του ποντιακό στέκι με τη ονομασία “Ρωμανία”, το οποίο ήταν στη Χαραυγή Κερατσινίου-Δραπετσώνας.

Γιώργος Δημητριάδης Ζώρας Μελισσανίδης Δημήτρης Μελισσανίδης ΑΕΚ