Είδος: Manager game
Format: PC, Mac
Εκδότης: Sega
Ανάπτυξη: Sports Interactive
Διάθεση: Zegetron (210-6856000)
Παίκτες: Απεριόριστοι
Απαιτήσεις: 1GB RAM, Επεξεργαστής 1.6 στα XP ή 2.2Ghz σε Vista/7/8, Κάρτα γραφικών 128MB
Επίσημο Site: http://www.footballmanager.com
Κυκλοφορία: 31/10/2014

Demo: Download Με το σημερινό τρίτο review για το Football Manager 2014, η στήλη “Στον Πάγκο” του Sportdog ολοκληρώνει τις κριτικές των σημαντικότερων φετινών αθλητικών games. Από το επόμενο άρθρο στήλης θα ασχοληθούμε εκτενέστερα με συμβουλές, τακτικές και αναλύσεις από Football Manager, FIFA, PES και φυσικά λοιπά sports games (το τελευταίο διάστημα έχει για παράδειγμα μεγάλη απήχηση το Top Eleven στο Facebook). Φυσικά περιμένω να ανταλλάξουμε και απόψεις με email στο [email protected]. Ορισμένα από τα emails σας θα δημοσιεύονται στο τέλος του άρθρου στήλης. Το FM 2014 αποτελεί την μόνη διέξοδο κάθε πικραμένου ποδοσφαιρόφιλου. Άλλωστε, το Fifa Manager της EA Sports είναι πλέον έτη φωτός πίσω, καθώς επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη κάθε χρόνο (κάκιστη βάση παικτών και gameplay άνευ ουσίας). Τα τελευταία χρόνια όμως, όποιος έχει "λιώσει ποντίκια" με το Football Manager οφείλει να παραδεχτεί ότι δεν υπάρχει πλέον η αναμενόμενη εξέλιξη. Το gameplay έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του και κάθε έκδοση διαθέτει λίγα upgrades σε σχέση με την προηγούμενη, σε σημείο που το τελικό αποτέλεσμα που βλέπουμε στα ράφια των καταστημάτων κάθε Οκτώβριο και παρουσιάζεται ως "νέο παιχνίδι" να μοιάζει περισσότερο...ως DLC.

Ανάμεσα στις νέες προσθήκες που προτείνετε κάθε χρόνο για το Football Manager, κάποιοι αναφέρετε ότι θα έπρεπε να προστεθούν και τα ελληνικά μενού. Οι "προπονητές της εξέδρας" είμαστε πολλοί και οι υψηλές μέχρι σήμερα πωλήσεις της σειράς στη χώρα μας έπρεπε να τιμηθούν δεόντως. Η Sports Interactive λοιπόν, μετά από 20 χρόνια, εισάγει επιτέλους για πρώτη φορά τα ελληνικά στο user interface. Κατά τα άλλα, τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα upgrades; Για να πιάσουμε πάλι τον μεγεθυντικό φακό και να τα δούμε πιο αναλυτικά.

Pre-game show
Πριν ξεκινήσετε να διαβάζετε αυτό το review ήρθε η ώρα να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αν έχετε ζήσει τη σειρά από το ξεκίνημά της ή έστω από το Championship Manager 3, θα θυμάστε ότι κάπου στο CM4 ήμουν από τους πρώτους που φώναζαν ότι "οι κουκίδες δεν τραβάνε" και πως πρέπει άμεσα να γίνει μετάβαση στο 3D γιατί η τεχνολογία έχει εξελιχθεί. Το 3D άρχισε να καθιερώνεται στη βιομηχανία των games από τα μέσα της δεκαετίας του '90 κι έπρεπε να περάσουν 15 χρόνια ώσπου να το δούμε στο Football Manager 2009.

Έκτοτε αυτή η πρώτη 3D engine η οποία θεωρούνταν ήδη ξεπερασμένη, δεν έχει αλλάξει, παρά μόνο υπέστη τροποποιήσεις. Φανταστείτε λοιπόν πόσο επιβεβλημένη κρίνεται μια νέα graphics engine σήμερα. Με σύγχρονα textures, ρεαλιστική απεικόνιση γηπέδων, κάμερες με κοντινά πλάνα που θα σας έδιναν πλήρως την ατμόσφαιρα του γηπέδου, καθώς και 3D στην προπόνηση, το FM θα είχε έναν τελείως διαφορετικό "αέρα". Πλέον, μετά τις προσθήκες του FM 2013, με το ταχύτερο FM Classic mode, τα Challenges και την αλληλεπίδραση με το Steam, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια βελτίωσης στο gameplay. Κι όμως, η Sports Interactive αποφάσισε για άλλη μια χρονιά να βάλει απλώς μερικές πινελιές στον καμβά της και να απευθυνθεί ξανά στους hardcore old-school managerάδες που την "έχτισαν". Καμία μεγάλη αλλαγή στην προπόνηση, καμία graphics engine, Γ' Εθνική στην Ελλάδα ή κάποια Κύπρος. Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.

"Μίλησα με τον πρόεδρο και τα βρήκαμε"
Οι νέες καλοδεχούμενες αλλαγές του Football Manager 2013 εξακολουθούν να υφίστανται και φέτος. Θα συναντήσετε το κλασικό Career Mode, το Classic Mode όπου σας εμφανίζονται λιγότερες ειδήσεις (λιγότερο πρήξιμο και ταχύτερο loading), τα τρία Online modes και τέλος τα Challenges στα οποία αναλαμβάνετε μια ομάδα και μέσω προκαθορισμένου σεναρίου καλείστε να εκπληρώσετε την αποστολή σας. Το αρχικό loading που είναι ακόμη πιο σύντομο, σας επιτρέπει να "σπάσετε" τους περιορισμούς του Classic Mode και να φορτώσετε πάνω από τρία πρωταθλήματα, των οποίων ωστόσο οι παίκτες δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τους 15.000. Το user interface έχει κι αυτό μια σειρά από αλλαγές, με περισσότερες πληροφορίες να απεικονίζονται σε μία οθόνη (fixtures, βαθμολογία κτλ.) ώστε να γλιτώνετε το περιττό browsing.



Ελληνικά μενού
Η προσθήκη της ελληνικής μετάφρασης στο Football Manager ήταν κάτι που αποζητούσατε κάποιοι, θέλω να ελπίζω λόγω των αγγλικών σας και όχι απλά γιατί είχατε πάρει το θέμα...πατριωτικά. Η Sports Interactive έκανε το όνειρό σας πραγματικότητα και αξίζουν συγχαρητήρια για την δουλειά από την πλευρά του FMGreece.gr, που άλλωστε εδώ και πάνω από μία δεκαετία δουλεύει πάνω στα δεδομένα του ελληνικού πρωταθλήματος. Η μετάφραση είναι ακριβέστατη όσον αφορά στα μενού, τις θέσεις παικτών και τα στατιστικά τους. Οι αποδόσεις των κειμένων έχουν κάποια μικρολαθάκια σε κατά λέξη μεταφράσεις, αλλά είναι δεδομένο ότι θα πιάνετε πάντοτε το νόημα με την πρώτη σε κάθε πληροφορία που σας εμφανίζεται.

Στην πράξη όμως, η πλειοψηφία όσων έχετε ασχοληθεί με το Football Manager για πάνω από δύο χρόνια θα προτιμήσετε την αγγλική γλώσσα. Είναι εντελώς διαφορετικό για εμάς τους παλιούς, να έχουμε μάθει με GK, DC, DM C, AM C, ST και ξαφνικά να βρεθούμε μπροστά σε ΤΦ, Α Κ, ΑM, EM Κ, EΠ Κ (όπου "Κ" σημαίνει κεντρικός, φανταστείτε τι γίνεται σε όσους παίζουν αριστερά ή δεξιά). Τα στατιστικά παικτών που είναι επίσης μεταφρασμένα, έχουν ταξινομηθεί αλφαβητικά με βάση την ελληνική γραφή, άρα εκ των προτέρων θα "ξεβολευτείτε" και εκεί, καθώς θα πρέπει το μάτι σας να συνηθίσει στο να μάθει τις θέσεις σε νέες τοποθεσίες. Το θετικό είναι ότι κατά την αναζήτηση Έλληνα παίκτη μπορείτε να πληκτρολογήσετε το όνομά του είτε με αγγλικά είτε με ελληνικά και θα λάβετε κανονικά αποτέλεσμα.


Κουβέντα να γίνεται
Οι επιλογές διαλόγου έχουν αυξηθεί φέτος, έτσι ώστε όταν πρόκειται να αναλάβετε τις τύχες μιας ομάδας να σας γίνεται Job interview με τον πρόεδρο! Εκεί θα πρέπει να ταιριάζουν οι φιλοδοξίες σας με αυτές του προέδρου του συλλόγου που θα συνεχίσετε την καριέρα σας. Μετά σας γίνεται πρόταση με τους στόχους που θέλει να θέσει ο σύλλογος, για παράδειγμα το μπάτζετ που θα σας δώσει, τι περιμένει να πετύχετε σε πρωτάθλημα και λοιπές διοργανώσεις, τι ποδόσφαιρο θέλει να εφαρμόσετε (π.χ. επιθετικό), προσδοκία σε επέκταση γηπέδου ή εγκαταστάσεων κτλ. Ναι, ένας πρόεδρας επεμβαίνει παντού, ας μην κρυβόμαστε!

Ότι λέτε στα media έχει αντίκτυπο και μπορεί σε δυσάρεστες δηλώσεις για τον σύλλογο (π.χ. αν διαμαρτυρηθείτε ότι δεν έχετε μπάτζετ) να σας απειλήσουν μέχρι και με απόλυση. Κατά την απειλή αυτή θα χρειαστεί να κάνετε διευκρινιστικό meeting! Στην πράξη όλα αυτά δεν αποτελούν μεγάλη απειλή, καθώς αν τα πάτε καλά στα αποτελέσματα, με απλές γνώσεις αγγλικών την σκαπουλάρετε εύκολα από την κουβέντα με την διοίκηση. Στο συμβόλαιό σας έχουν προστεθεί επίσης Promotion Wage Rise και Relegation Wage Drop. Όχι ότι παίζει ρόλο, ίσα-ίσα εγώ θέλω πάντοτε να πληρώνομαι τα λιγότερα για να υπάρχει μεγαλύτερο μπάτζετ για μεταγραφές. Γενικά αξίζει να σημειωθεί ότι τα meetings έχουν αυξηθεί φέτος, ακόμα και στο Classic mode.

"Έχω παλτά! Αγοράστε τα μωρέ!"
Η κατάσταση στη Superleague είναι τόσο κοντά στην πραγματικότητα, ώστε ακόμα κι ο παππούς μας αν παίξει Football Manager 2014 και πάρει τον Ολυμπιακό, έχει το πρωτάθλημα στην τσέπη, άντε να ζοριστεί λίγο από τον ΠΑΟΚ. Με τον Παναθηναϊκό θα έχετε ένα μπάτζετ κοντά στις 200.000 και φυσικά τεράστιο δάνειο να αποπληρώσετε (ποτέ όμως). Η ΑΕΚ βολοδέρνει στην Γ' Εθνική, συνεπώς αν την θέλετε είτε ξεκινάτε με Go On Holiday και αναμένετε μία σεζόν για να την αναλάβετε, είτε περιμένετε έως ότου το FMGreece.gr κυκλοφορήσει κάποιο patch Γ' Εθνικής. Φυσικά έως τότε υπάρχει κι η εναλλακτική να ανοίξετε τον editor, να αλλάξετε την ΑΕΚ με μια άλλη ομάδα της Football League ή ακόμα και της Superleague και να κάνετε Start New Game, πάντοτε με δική σας ευθύνη για τυχόν bugs, που αν κρίνουμε από τις τελευταίες εκδόσεις ευτυχώς έχουν εξαλειφθεί.

Όταν έρχεται η ώρα των μεταγραφών, οι όποιες δυσκολίες ρευστότητας αρχίζουν να διογκώνονται. Στα τελευταία Football Manager μας γίνονται προτάσεις δανεισμού για παίκτες που έχουμε μόνο για πούλημα. E λοιπόν κάτι ανάλογο ισχύει και φέτος. Η αξία των παικτών σας πέφτει όσο δεν χρησιμοποιούνται, τα ποσά που προσφέρονται είναι αστεία και όλες οι ομάδες στον πλανήτη νομίζουν ότι μπορούν να δανειστούν παίκτες από εσάς αντί να τους αγοράσουν, προσφέροντας το 80% του μισθού τους. Αν αποφασίσουν να αγοράσουν με το ζόρι θα βγάλουν απ' την τσέπη τους πάνω από 100.000 ευρώ. Να λείπει. Δεν δανείζουμε.
 

Κάποτε κοιτούσαμε "First Touch", "Finishing"....τώρα θα κοιτάμε "Πρώτη Επαφή" και "Τελειώματα";

Το ευχάριστο στο μεταγραφικό σύστημα είναι το ότι οι ατζέντηδες δέχονται παζάρια για πολλούς γύρους και ρίχνουν το κασέ των πελατών τους στο θέμα μισθού ακόμα κι αν η διαφορά είναι τεράστια (ειδικά αν τους προσφέρετε υψηλότερο Agent Free). Θα συναντήσετε δε ορισμένες μικροαλλαγές στις παραμέτρους συμβολαίων, όπως τα ποσά που θα λαμβάνει ένας παίκτης αν δεν παίζει ως αλλαγή (οι παικταράδες ζητούν συχνά αυτή τη ρήτρα!), bonus αν οι αμυντικοί κρατήσουν το μηδέν στο σκορ. κ.ο.κ. Επίσης, παρατήρησα γενικά ότι οι ομάδες πραγματοποιούν περισσότερες μεταγραφές μεταξύ τους, κάτι αρκετά θετικό, ενώ οι ελεύθεροι παίκτες ζητούν λιγότερα χρήματα αν είναι καιρό χωρίς ομάδα. Σε όλα αυτά προσθέστε και τις προτάσεις για ποσοστό % ιδιοκτησίας σε παίκτες και από πλευράς επιλογών είστε κομπλέ. Βέβαια για να έχετε ελπίδες να πάρετε σοβαρούς ελεύθερους παίκτες, θα χρειαστεί να φορτώσετε μια πραγματικά τεράστια βάση δεδομένων απ' όλο τον κόσμο, άρα υπολογίστε επιπρόσθετο χρόνο loading.

Τακτικές και άλλα...
H Sports Interactive πραγματοποίησε επίσης μια σειρά πολύ μικρών βελτιώσεων στις τακτικές, την προπόνηση και τα αντίστοιχα μενού πληροφοριών. Στην οθόνη του staff σας βλέπετε πόσα αστεράκια έχει κάθε coach στους τομείς προπόνησης. Η οθόνη του scouting έχει αντίστοιχα World map όπου παρακολουθείτε οκτώ παράθυρα που αντιστοιχούν σε scouts και έναν παγκόσμιο χάρτη για να γνωρίζετε ποιες χώρες παρακολουθείτε. Με κίτρινο χρώμα απεικονίζονται οι χώρες που δεν γνωρίζετε και η απόχρωση φτάνει μέχρι το πράσινο για τις πολύ γνωστές. Θα συναντήσετε επίσης περισσότερα Unlockables, δηλαδή Achievements τα οποία ξεκλειδώνετε όσο παίζετε ή τα αγοράζετε. Τώρα μπορείτε επίσης να τα απενεργοποιήσετε εντελώς.

Στις τακτικές οδηγίες δεν υπάρχουν ιδιαίτερες αλλαγές από τότε που προστέθηκαν τα roles. Απλά από φέτος φαίνονται και τα αστεράκια των παικτών ώστε να γνωρίζετε εξ αρχής σε ποια roles είναι πιο αποδοτικοί! Ακόμη, κάθε παίκτης μπορεί να λάβει ξεχωριστές οδηγίες για τέσσερις συνθήκες: Όταν θα έχει στην κατοχή του την μπάλα, όταν την μεταβιβάζει, όταν κάνει κίνηση χωρίς την μπάλα ή όταν αμύνεται.

Steam και online
Η αλληλεπίδραση με το Steam συνεχίζεται φέτος ακόμη περισσότερο στο FM 2014, αφού όχι μόνο παίζετε καριέρα, μίνι πρωτάθλημα ή 1vs1 με φίλους, αλλά με το Steam Workshop μπορείτε να δημιουργήσετε πρωταθλήματα, λογότυπα, εμφανίσεις και συναφή αξεσουάρ ή να κατεβάσετε δημιουργίες άλλων παικτών. Πλέον, δημιουργείτε μέχρι και τα δικά σας Challenges, δηλαδή βάζετε για παράδειγμα τον Παναθηναϊκό έτοιμο για υποβιβασμό και ζητάτε από τους φίλους σας να βγάλουν το φίδι από την τρύπα! Υποστηρίζεται επίσης save game στους cloud servers του Steam για να συνεχίζετε το παιχνίδι σας online από όποιο PC κι αν βρίσκεστε, Zoom In/Zoom Out στο user interface, το Steam Picture mode για τους...οπαδούς του καναπέ, καθώς και ευκολότερο Sharing στο YouTube. Πατάτε το κουμπάκι, γράφετε ένα βίντεο 10-80 δευτερολέπτων και το ανεβάζετε επιτόπου.

Κάνει ψύχρα...
Η 3D match engine του Football Manager που χρησιμοποιείται εδώ και πολύ καιρό εξακολουθεί να δίνει το παρόν και φέτος. Στα θετικά έχουμε πιο ρεαλιστική βροχή και χιόνι, ενώ τα animations των παικτών είναι ελαφρώς (το τονίζω αυτό) βελτιωμένα. Απ' την άλλη τα physics της μπάλας παραμένουν ψεύτικα. Τα φάλτσα της είναι ολίγον στατικά, ενώ ο τρόπος που αναπηδά στα δίχτυα παραμένει ψεύτικος και εξακολουθεί να θυμίζει…τοίχο! Οι σημαντικότερες κατ' εμέ αλλαγές είναι ότι ο βοηθός προπονητή σας συμβουλεύει μέσα στον αγώνα για την απόδοση των παικτών σας και τους τραυματισμούς. Τώρα έχετε έναν οδηγό για το πότε πρέπει να κάνετε αλλαγές αν κάποιος δεν αποδίδει, τι συμβαίνει στη μεσαία γραμμή και χάσατε την κατοχή της μπάλας, το ότι οι αμυντικοί σας αφήνουν τους αντίπαλους επιθετικούς να σουτάρουν στο τέρμα κ.ο.κ. Αυτό θα βοηθήσει νέους αλλά και βετεράνους του είδους να δείξουν ένα καλό πρόσωπο στην ομάδα τους, πάντα με την συνδρομή ενός ικανού βοηθού προπονητή. Αλλά εδώ που τα λέμε και άχρηστος να είναι, συχνά θα τύχει να δει πράγματα τα οποία δεν έχετε καν παρατηρήσει.

Κάρτα προπονητή ή εισιτήριο για την εξέδρα;
Όποια κι αν είναι η επιλογή σας, το Football Manager 2014 αποτελεί μια αρρώστια. Είναι η αγάπη μας που μετά από τόσες δεκαετίες αισθανόμαστε...σαν παντρεμένοι. Δεν μπορούμε δηλαδή να την αποχωριστούμε. Με την προσθήκη των ελληνικών είναι βέβαιο ότι στην Ελλάδα το FM θα πουλήσει ακόμη περισσότερο στους casual gamers, ιδιαίτερα σε ορισμένους real-life προπονητές πρώτων ομάδων, ακαδημιών, γυμναστές, σκάουτερς, μανατζαραίους, προέδρους και λοιπό συνάφι. Συνεπώς θα συζητηθεί πολύ. Από εκεί και πέρα όμως ας δούμε και το δάσος πέρα από το δέντρο.

Η βασικότερη αλλαγή που ξεχωρίζω από τα μικρά αυτά upgrades που ανέφερα είναι η διευκρίνιση του πόσο καλός είναι κάθε παίκτης στο ρόλο του, οι ατομικές οδηγίες παικτών όταν έχουν ή δεν έχουν την μπάλα και οι συνεχόμενες παρατηρήσεις του βοηθού προπονητή που στην τελική καλά κάνει και μας spamάρει για να ξυπνήσουμε και να μην κοιμηθούμε στον πάγκο. Κατά τα άλλα, θα προτιμούσα να υπήρχε Γ' ή ακόμα και Δ' Εθνική, η Κύπρος, η δυνατότητα να αλλάξεις 10 διαφορετικά skins από την αρχή χωρίς να ψάχνεις καινούργια στο Steam Workshop και σαφώς καλύτερη μηχανή γραφικών. Δεν ξέρω πότε θα δούμε ορισμένα αυτονόητα πράγματα, αλλά το γεγονός είναι ένα. Ότι όσο κι αν θέλουμε δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε. Ευτυχώς που τα ελληνικά καταστήματα προνόησαν και θα βρείτε το FM 2014 ακόμα και σε τιμές 30-33 ευρώ. Αρκετά όμως με το γράψιμο, πάω να trollάρω τον Αλαφούζο.

Θετικά:
- Ουσιαστικές βοήθειες στις τακτικές, εντός και εκτός αγώνα
- Μικρές βελτιώσεις στα animations
- Περισσότερες επιλογές επικοινωνίας
- Άφθονα mods και sharing μέσω του Steam Workshop
- Η προσθήκη της ελληνικής γλώσσας
- Τεράστια διάρκεια ως συνήθως

Αρνητικά:
- Οι προτάσεις για τους παίκτες σας συνεχίζουν να αποτελούν πονοκέφαλο
- Εξελίχθηκε ελάχιστα σε όλους τους τομείς

Βαθμολογία
Γραφικά: 6.5
Ήχος: 4.5
Gameplay: 9
Αντοχή: 10
Γενικά: 8.4

Βγάζει τα λεφτά του στο έπακρο, έχει ως συνήθως τεράστια αντοχή, αλλά αποτελεί περισσότερο patch παρά νέα έκδοση.

Μάνος Γρυπάρης

Μάνο Γρυπάρη