Οι Ινκας μασούσαν φύλλα κόκας για να ενισχυθούν πριν από κάποιες βαριές εργασίες. Οι Βορειοευρωπαίοι πολεμιστές έτρωγαν μανιτάρια πριν πάνε στη μάχη για να αντιμετωπίσουν τον αναπόφευκτο πόνο. Οι αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας ντοπάρονταν με διάφορες ουσίες ώστε να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Επρεπε να φτάσουμε στα 1950 για να καταδικαστούν οι πρακτικές αυτές.

Η αλλαγή στην κοινή γνώμη προκλήθηκε από την εμφάνιση του μοντέρνου αθλητισμού. Οι αρχές του αθλητισμού, οι αθλητές που είχαν ενοχληθεί από τις «ζαβολιές», και αυτοί που απλώς δεν είχαν πρόσβαση στα διεγερτικά, διαμαρτυρήθηκαν. Οποιοδήποτε τεχνητή βελτίωση ήταν «άδικη», όπως παραπονέθηκαν, κι έπρεπε να εξαλειφθεί.

Την ίδια στιγμή τα κέρδη από τις επιδόσεις που προσέφεραν τα αναβολικά μεγάλωναν. Οι αθλητές ήταν όλο και πιο έτοιμοι να μετέλθουν ό,τι μέσο υπήρχε για να νικήσουν τους αντιπάλους τους και επινοούσαν νέους τρόπους να ξεφεύγουν από τους επιστήμονες που είχαν το καθήκον να πιάσουν όσους «έκλεβαν». Μια κούρσα χωρίς τέλος ξεκίνησε κι έχει από τότε συνεχιστεί με μεγάλη ταχύτητα, πολλά εμπόδια και αλλαγές στην πορεία.

Η μάχη ανάμεσα σε αθλητές και επιστήμονες ξέσπασε το 1959 όταν οι Τζιν Σμιθ και Χένρι Μπίτσερ στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ έδειξαν ότι οι κολυμβητές στις μικρές αποστάσεις που λάμβαναν αμφεταμίνες πράγματι κολυμπούσαν γρηγορότερα από εκείνους που λάμβαναν παρεμφερείς ουσίες. Επρόκειτο για την πρώτη μελέτη που καταδείκνυε ότι τα φάρμακα είχαν σωματικό αντίκτυπο, ενώ και άλλοι κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα.

Η βελτίωση της απόδοσης ήταν μικρή, μόλις 2%. Αυτό όμως ήταν αρκετό για να αλλάξει τις ισορροπίες, ιδιαιτέρως σε πολύ ανταγωνιστικά αγωνίσματα όπου το φωτο-φίνις κρίνει τον νικητή. Ετσι το 1964 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απαγόρευσε τη χρήση των ουσιών που ενίσχυαν την απόδοση των αθλητών και καθιέρωσε τα τεστ που θα τους έλεγχαν. Κι όπου πάει η ΔΟΕ, οι άλλες αθλητικές αρχές ακολουθούν. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες επομένως έγιναν πεδίο μάχης μεταξύ των αθλητών και των κριτών. Ο πρώτος αθλητής που πιάστηκε ντοπαρισμένος ήταν στους Ολυμπιακούς του Μεξικού το 1968. Η ουσία που προτίμησε ήταν η αιθανόλη, που μπορεί να βοηθήσει έναν αθλητή του μοντέρνου πεντάθλου που απαιτείται, μεταξύ άλλων, να στοχεύσει καλά με το τουφέκι του. Οπως κι άλλα λεγόμενα καταπραϋντικά, η αιθανόλη κατεβάζει τον σφυγμό και μειώνει το τρέμουλο των μυών που μπορεί να προκαλέσει την αστοχία σε μια βολή. Ο Χανς-Γκούναρ Λίλιενβαλ, ο Σουηδός που προσπάθησε να το εκμεταλλευτεί αυτό, ακυρώθηκε.

Στους Ολυμπιακούς του 1976 στο Μόντρεαλ εξετάστηκαν 1.786 δείγματα ούρων και 11 άτομα βρέθηκαν θετικά. Οι οκτώ ήταν αρσιβαρίστες, που χρησιμοποιούσαν στεροειδή. Τρεις από αυτούς πήραν και μετάλλια, που αναγκάστηκαν να επιστρέψουν. Στη Μόσχα το '80 κανένα δείγμα από τα 1.645 δεν περιείχε στεροειδή. Εως το '84 και τους Αγώνες του Λος Αντζελες είχε καταστεί σαφές ότι απλώς τα παλιά στεροειδή είχαν αντικατασταθεί από νέα που δεν ανιχνεύονταν: Αντί για τεχνητή τεστοστερόνη οι αθλητές χρησιμοποιούσαν φυσική, η οποία ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Ωστόσο αργότερα οι επιστήμονες κέρδισαν κι αυτή τη μάχη μέσω της επιτεστοστερόνης, της ορμόνης που ανεβαίνει όταν ανεβαίνει και η τεστοστερόνη στους κανονικούς οργανισμούς. Ετσι έγιναν νέοι έλεγχοι σε αποθηκευμένα δείγματα από τη Μόσχα, κι αποκαλύφθηκε εκ νέου ντοπάρισμα από αθλητές, όμως τα αποθηκευμένα δείγματα ήταν ανώνυμα και δε μπορούσαν να επιβληθούν ποινές. Στο Λος Αντζελες όμως συνελήφθησαν αθλητές με τη μέθοδο αυτή, και δεν ήταν μόνο αρσιβαρίστες, αλλά και βολεϊμπολίστες, δισκοβόλοι κ.λπ.

Οταν ιδρύθηκε η WADA το 1999 η μεγαλύτερη ανησυχία δεν ήταν τα στεροειδή και τα διουρητικά, αλλά η ερυθροποιητίνη (EPO), η ορμόνη που συμμετέχει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και ενισχύει την αντοχή του οργανισμού. Στη δεκαετία του 1990 δεν μπορούσε να ανιχνευθεί σε αθλητές η τεχνητή ΕΡΟ που παρασκεύαζαν οι φαρμακοβιομηχανίες για αναιμικούς ασθενείς. Σε συνεργασία όμως με την εταιρεία Roche, η ΔΟΕ πέτυχε τον εντοπισμό τόσο της ΕΡΟ όσο και της εξέλιξής της, της CERA-Mircera και στο Πεκίνο το 2008 συνελήφθησαν πέντε αθλητές. «Η συνεργασία με τις φαρμακοβιομηχανίες μπορεί να δώσει τέλος στην εποχή που τρέχαμε πίσω από τις εξελίξεις στο ντόπινγκ», αναφέρει ο επιστημονικός διευθυντής της WADA, δρ Ολιβιέ Ραμπέν.

Πηγή: Καθημερινή

Ολυμπιακοί Αγώνες