Aυτό μας ενημερώνει ο Σπύρος Μανουσέλης - Εφημερίδα των Συντακτών. Αυτό που ο Δαρβίνος αποκαλούσε «αίσθημα συμπάθειας» και στη σύγχρονη επιστήμη το συναντάμε ως «ενσυναίσθηση». Ενώ όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν τις αναγκαίες νευρολογικές υποδομές, μόνο στα παιδιά και τους εφήβους οι εγκεφαλικές δομές διαμορφώνουν ταχύτατα μία αυτόματη και μάλλον συναισθηματική εσωτερίκευση των εξωτερικών ερεθισμάτων. Αυτές οι ηλικίες, δηλαδή, εξυπηρετούν καλύτερα τις κοινωνικές ανάγκες από τους ενήλικες.

Οπότε τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιο κοντά στον κοινωνικό τους ρόλο, τον αλτρουισμό και την αλληλεγγύη, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Για αυτό χρειάζεται να αξιοποιηθεί η φαντασία και η οξυδέρκειά τους, αν θέλουμε εκτός από βιώσιμο χρέος να έχουμε και βιώσιμο μέλλον. Και να δούμε κατά πόσο υπάρχει αυτή η προοπτική στις σύγχρονες κοινωνίες. Ας πάρουμε το παράδειγμα της ελληνικής, που τη γνωρίζουμε καλύτερα σαν πολιτικό υποκείμενο. Σε πρόσφατη εκδήλωση για την αναπαράσταση της έννοιας της οικονομικής κρίσης στην παιδική και εφηβική ηλικία, οι αρμόδιοι ψυχολόγοι μάς παρουσίασαν μεταξύ άλλων τη ζωγραφιά τής πεντάχρονης Μελίνας, που συνοδεύει το σημερινό άρθρο. «Ένα κακό τέρας που ήρθε και έφαγε τα λεφτά μας και μας προκάλεσε τόσα προβλήματα», αναφέρει η λεζάντα. Κι εδώ να βάλουμε ένα ερώτημα: είναι δυνατόν ένα πεντάχρονο να μιλάει με τέτοιον τρόπο για προβλήματα που δημιουργούν τα χρήματα;

Αλλά όταν ένα παιδί δεν έχει άλλες προσλαμβάνουσες πλην των γονιών του (μοντέλο πυρηνικής οικογένειας), στην ουσία γίνεται ο καθρέφτης τους για να θυμηθούμε λίγο τι γράφει ο Μαρξ στο Κεφάλαιο. Οπότε μήπως η ζωγραφιά της Μελίνας είναι το πώς βλέπει η μαμά ή ο μπαμπάς της την κρίση και απλώς έγινε δια χειρός του παιδιού (σ.σ. η εικόνα παραπέμπει ξεκάθαρα στη Μέρκελ); Αν αυτή η υπόθεση είναι σωστή, παράλληλα γίνεται και θλιβερή. Και μας αναγκάζει να σκεφτούμε με έναν διαφορετικό τρόπο. Να ανοίξουμε νέο δρόμο και να μην περπατήσουμε ξανά σε αυτόν που διαβαίνουμε τόσα χρόνια: των ορθολογιστών και των νοικοκυραίων.

Ο Χορκχάιμερ σχολιάζει στο «Αυταρχικό κράτος» πως συκοφαντείται η ουτοπία, γιατί κανείς δεν θέλει να δει την πραγμάτωσή της. Με τον Ουάιλντ να συμπληρώνει ότι η εξέλιξη μίας κοινωνίας αποτελεί πραγματοποίηση της ουτοπίας, συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Οπότε η υλοποίηση της ουτοπίας, δηλαδή η υποστήριξη μίας ιδέας που πηγάζει από το φαντασιακό, είναι ο μοναδικός τρόπος για να διακοπεί η λογική πορεία της παγκόσμιας ιστορίας - μόνο τότε εκπληρώνεται ο ανθρώπινος σκοπός της. Πώς μπορεί να γίνει πρακτικά, σήμερα, το αναλύει στις αθάνατες σελίδες της Φαντασιακής Θέσμισης ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Εδώ θα το γράψουμε με δύο λόγια (με κίνδυνο να χαρακτηριστεί επιφανειακή η προσέγγιση): Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε το διαφορετικό αύριο που έχουμε ανάγκη, χρειάζεται να αφήσουμε τη φαντασία μας να οργιάσει. Με μία μικρή σημείωση: μέχρι σήμερα, η θλιβερή εξέλιξη στην ολότητα της κοινωνικής διαδικασίας, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε η «φαντασία» των τεχνοκρατών. Που παραμέρισε την ανώτερη ποιοτικά και αισθητικά νέα γενιά. Μήπως ήρθε η ώρα να δώσουμε χώρο στη φαντασία αυτής της γενιάς;

Πηγή: protagon.gr

Κοινωνία LIFE