Ο τάφος είναι μεγάλος, σε σχήμα κιβωτίου και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Πολιτισμού, ο νεκρός θα πρέπει να ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος.

Ο τάφος, κατασκευασμένος από πωρόλιθους, αποκαλύφθηκε σε βάθος 1,60μ. από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου στον τρίτο θάλαμο στον λόφο Καστά της Αμφίπολης. Εξωτερικά είναι μήκους 3,23μ., πλάτους 1,56μ. και σωζόμενου ύψους 1 μ. Ωστόσο, οι ορθοστάτες από την ανωδομή του τάφου που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή, οδηγούν τους αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι το ύψος του έφτανε τουλάχιστον στο 1,80μ.

Εντός του τάφου δημιουργήθηκε μια επιμήκης βάθυνση πλάτους 0,54μ.και μήκους 2,35μ. Πρόκειται για τη θέση στην οποία τοποθετήθηκε ξύλινο φέρετρο. Βρέθηκαν, διάσπαρτα, σιδερένια και χάλκινα καρφιά, καθώς και οστέινα και γυάλινα διακοσμητικά στοιχεία του φερέτρου. Επισημαίνεται ότι το συνολικό ύψος του τρίτου θαλάμου από την κορυφή της θόλου έως τον πυθμένα του τάφου είναι 8,90μ.

Εντός και εκτός του τάφου, βρέθηκε ο σκελετός του νεκρού. Το ανθρωπολογικό υλικό θα εξεταστεί από ειδικούς επιστήμονες και θα γίνουν όλες οι έρευνες τις οποίες απαιτεί η σύγχρονη επιστήμη.

Το ταφικό συγκρότημα στον λόφο Καστά είναι ένα δημόσιο έργο, που για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα μαρμάρου, που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί στη Μακεδονία. Τα στοιχεία της μοναδικότητάς του είναι ενδεικτικά. Ο Τύμβος ύψους 33μ, και επ᾽ αυτού το βάθρο με το υπερμέγεθες λιοντάρι, συνολικού ύψους 15,84. Οι σφίγγες, οι καρυάτιδες και το υπέροχο ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης, αλλά και τα μαρμάρινα ζωγραφισμένα επιστύλια, τα οποία, αυτή τη στιγμή, συντηρούνται στο εργαστήριο του Μουσείου Αμφίπολης. Επισημαίνεται το πρωτοφανές ύψος του συνόλου της κατασκευής.

«Επομένως, αυτό το μνημείο αποτελεί μοναδική και πρωτότυπη σύνθεση ποικίλων χαρακτηριστικών. Είναι μια εξαιρετικά ακριβή κατασκευή, το κόστος της οποίας είναι προφανώς απίθανο να είχε αναληφθεί από ιδιώτη. Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος», αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού.

Προκειμένου να δρομολογηθούν οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, προστίθεται στην ανακοίνωση, μελετώνται συστηματικά τα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία έχουν ταυτιστεί και αποδοθεί στον περίβολο. Πρόκειται για 500 περίπου μαρμάρινα μέλη, που βρίσκονται στην γύρω περιοχή, εκεί όπου σήμερα είναι τοποθετημένο το λιοντάρι, ενώ καθώς αποσύρθηκαν, προ ολίγων ημερών, τα νερά της λίμνης Κερκίνης, αποκαλύφθηκαν περισσότερα από εκατό μέλη του περιβόλου, όπως γείσα, ορθοστάτες και στέψεις. Είχαν μεταφερθεί, το 1936 από την Ούλεν, η οποία είχε αναλάβει την κατασκευή του φράγματος της Κερκίνης.

Στο πλαίσιο των αρχαιολογικών ερευνών στον τύμβο έγινε έλεγχος και δειγματοληψία των ιζημάτων, εσωτερικά και εξωτερικά του τάφου, όπως και γεωτρητικός έλεγχος του υπεδάφους του, ώστε να διαπιστωθεί το γεωλογικό υπόβαθρο. Τα ιζήματα αποτελούνται από εναλλαγές άμμου και μάργας, λιμναίας προέλευσης.

Για τις επόμενες ημέρες προβλέπεται η ολοκλήρωση του κοσκινίσματος των χωμάτων, η ολοκλήρωση των υποστυλωτικών εργασιών και η συνέχιση των εργασιών συντήρησης στο μνημείο , αλλά και των ευρημάτων στο εργαστήριο του Μουσείου της Αμφίπολης. Ιδαίτερη έμφαση δίνεται στη συντήρηση των τμημάτων του ελλείποντος μέρους του ψηφιδωτού.

Στις 22 Νοεμβρίου, ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κ. Τασούλας θα δώσει συνέντευξη στο Μουσείο της Αμφίπολης, στη μία το μεσημέρι σχετικά με τα ευρήματα και την επόμενη φάση των εργασιών στο τύμβο Καστά.

Στις 29 Νοεμβρίου, ημέρα Σάββατο και ώρα 11.00 θα παρουσιαστούν τα αποτέλεσματα της ανασκαφικής περιόδου στον λόφο Καστά, από την έφορο Αρχαιοτήτων Σερρών Κ. Περιστέρη και τους συνεργάτες της, στην Αθήνα, στο Αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού.

Κ. Περιστέρη: Έχουμε ένα καταπληκτικό τάφο

«Η ανασκαφή στον τάφο Καστά ολοκληρώθηκε με τον καλύτερο επιστημονικό τρόπο, έχουμε έναν καταπληκτικό τάφο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους συνεργάτες που έδωσαν την ψυχή τους γι αυτή την ανασκαφή, από το υπουργείο Πολιτισμού μέχρι και τον τελευταίο εργαζόμενο και πέρα από αυτό θέλω να ευχαριστήσω τον πρύτανη του ΑΠΘ, που ήρθε στην ομάδα μας και τον Γρηγόρη Τσόκα για να συνεχίσουμε τον αγώνα και τη δουλειά μας στον Τύμβο. Η ανασκαφή δεν έχει σταματήσει, θα συνεχίσουμε γιατί ακόμη η περίβολος μας διαφυλάσσει πολλά μυστικά”, δήλωσε η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Από την πλευρά της η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ανέφερε ότι «με την αποκάλυψη του κιβωτιόσχημου τάφου και του σκελετού του νεκρού ολοκληρώνεται η φάση αυτή της αρχαιολογικής έρευνας. Υπολείπονται πολλά να γίνουν για το συνολικό μνημείο το οποίο καλύπτει ο Τύμβος Καστά. Είμαστε πραγματικά ευτυχείς που ένα τόσο σημαντικό μνημείο προστίθεται στο παζλ της ιστορίας και της αρχαιολογίας της περιοχής. Είναι πολύ σημαντικό για την περιοχή που ένα τέτοιο εύρημα, ένα τόσο σημαντικό μνημείο έρχεται να συνδεθεί με όλα τα άλλα πλούσια ευρήματα της περιοχής, αποτελώντας και συμπληρώνοντας ένα πολύ σημαντικό αναπτυξιακό πόρο για το σύνολο της Μακεδονίας και της χώρας».

Ο πρύτανης του ΑΠΘ Περικλής Μήτκας δήλωσε ότι «το ΑΠΘ έθεσε από την πρώτη στιγμή το σύνολο του επιστημονικού του οπλοστασίου στη διάθεση της ανασκαφής στην Αμφίπολη. Χαιρόμαστε σήμερα που έχει επιλεγεί το Εργαστήρι της Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής για να κάνει τις κατάλληλες έρευνες ηλεκτρικής διασκόπησης στο λόφο Καστά. Θα καλύψουμε τα έξοδα της έρευνας στο ύψος των 12.000 ευρώ και ελπίζουμε ότι θα ανακοινώσουμε και άλλα χρήσιμα ευρήματα στο λόφο Καστά”.

Ο διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, καθηγητής Γρηγόρης Τσόκας, επισήμανε ότι το τμήμα του θα εφαρμόσει τη μέθοδο της ηλεκτρικής τομογραφίας η οποία θα τους δώσει την ηλεκτρική απεικόνιση του εδάφους. Ανέφερε δε ότι «η μέθοδος αυτή έχει συνεισφέρει με καθοριστικό ρόλο κάνοντας γνωστό το εργαστήριο μου σε παγκόσμια κλίμακα και έχει βραβευθεί γι αυτό».

Τι αναμένεται να αποκαλύψει η ηλεκτρονική τομογραφία

Η γεωφυσική διασκόπιση θα γίνει από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονικής, ειδικότερα από το εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, το οποίο διευθύνεται από τον καθηγητή Γρηγόρη Τσόκα, μετά από πρόταση του πρυτάνεως καθηγητή Περικλή Μήτκα. Σημειώνεται ότι το ΑΠΘ έθεσε στη διάθεση του υπουργείου Πολιτισμού όχι μόνον την τεχνογνωσία του, αλλά και πόρους του Πανεπιστημίου.

Για τη διερεύνηση του Τύμβου Καστά θα χρησιμοποιηθεί, κυρίως, η μέθοδος της ηλεκτρικής τομογραφίας, στην ανάπτυξη της οποίας έχει συμβάλλει καθοριστικά το συγκεκριμένο εργαστήριο. Η μέθοδος συνίσταται στην ηλεκτρική απεικόνιση του υπεδάφους, παρόμοια με την ιατρική τομογραφία. Εχει δε αποδώσει σε εξερεύνηση άλλων τύμβων- πχ. Απολλωνία, Κιλκίς, Βεργίνα, Αργολιδα κ.α.

Οι γεωφυσικές διασκοπήσεις ήταν αυτές που «άνοιξαν» το νέο πεδίο της αρχαιομετρίας λίγο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πρώτη από αυτές, η γεωηλεκτρική διασκόπηση, εφαρμόζεται με τον εξής τρόπο. Ηλεκτρικό ρεύμα εισάγεται στο έδαφος και χαρτογραφείται η κατανομή της ειδικής ηλεκτρικής αντίστασης, η οποία παρουσιάζει ανομοιογένειες όταν «συναντά» αρχαιότητες. Αφού γίνουν ορισμένες μαθηματικές διεργασίες εμφανίζεται στον χάρτη η κάτοψη των αρχαιολογικών λειψάνων που βρίσκονται κάτω από το χώμα με τρόπο εξαιρετικά σαφή για το εκπαιδευμένο μάτι ενός αρχαιολόγου.

Ωστόσο, η ηλεκτρική αποτύπωση δεν μπορεί να εισχωρήσει σε πολύ μεγάλο βάθος, καθώς οι κατόψεις φαίνονται καθαρά σε βάθος που φτάνει το ένα με ενάμισι μέτρο.

Η γεωμαγνητική διασκόπηση μπορεί να φθάσει στα δύο με δυόμισι μέτρα. Δεν δίνει τόσο καλά αποτελέσματα δείχνει όμως ανωμαλίες οι οποίες αποτελούν ένα «σήμα» που μπορεί να κατευθύνει τους ανασκαφείς.

Αντιθέτως, οι πιο προηγμένες τεχνικές γεωφυσικής διασκόπησης είναι τομογραφικές. Η ηλεκτρική τομογραφία είναι ίδια με αυτήν της ιατρικής τομογραφίας, με τη διαφορά ότι αντί για το ανθρώπινο σώμα διεξάγεται στο έδαφος.

Προσφέρει μάλιστα νέα όψη στις απεικονίσεις χαρίζοντάς τους τρεις διαστάσεις αλλά και νέες δυνατότητες, αφού μπόρεσε να φθάσει σε πρωτόγνωρα βάθη, ανάλογα βέβαια με το μέγεθος της δομής που πρόκειται να χαρτογραφηθεί. Συγκεκριμένα, η γεωηλεκτρική τομογραφία μπορεί να  αποκαλύψει δομές που είναι θαμμένες ακόμη και δέκα ή είκοσι μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, αρκεί οι διαστάσεις τους να πλησιάζουν αντίστοιχα τα δέκα ή είκοσι μέτρα.

Πηγή: kathimerini.gr

Αμφίπολη LIFE Ελλάδα