«Πάλι με χρόνια με καιρούς… »

Έχουν περάσει 558 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, που είχε ως φυσικό επακόλουθο την υποδούλωση του ελληνικού γένους για τέσσερις αιώνες. Σήμερα 29 του Μάη, είναι η μία μαύρη επέτειος για την ελληνική ιστορία

Αυτήν την ΑΠΟΦΡΑΔΑ ημέρα…

Το χρονικό της Άλωσης

Ήταν Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Η ημέρα που οι Τούρκοι πήραν την Κωνσταντινούπολη. Μετά από πολύμηνη πολιορκία η άλλοτε κραταιά Βασιλεύουσα, έπεσε στα χέρια των βαρβάρων, υπερασπιζόμενη από τους λίγους γενναίους εναπομείναντες, οι οποίοι είχαν κλειστεί μέσα στα τείχη της.

Η παρακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας

Η παρακμή όμως είχε συντελεστεί πολλά χρόνια πριν. Για πολλούς ιστορικούς η πρώτη άλωση από τους σταυροφόρους το 1204, ήταν η αρχή του κακού, ενώ αργότερα οι εσωτερικές έριδες των Παλαιολόγων, οδήγησαν στην σταδιακή εξασθένηση και συρρίκνωση του Βυζαντίου. Η Κωνσταντινούπολη είχε χάσει όλη τη λάμψη του παρελθόντος. Ηταν μια ερειπωμένη πόλη, που μόνο το Παλάτι, ο Ιππόδρομος, και οι μεγάλες εκκλησίες θύμιζαν το λαμπρό παρελθόν.

Ήδη από το 1354 με την κατάληψη της Αδριανούπολης από τους Οθωμανούς, το Βυζάντιο, κυκλωμένο πλέον εδαφικά, ήταν φόρου υποτελής στον Οθωμανό σουλτάνο. Έμενε απλά να πέσει το τελευταίο προπύργιο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας...

Μόνοι εναντίον όλων

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης άρχισε και επίσημα στις 7 Απριλίου του 1453.
Ο αριθμός του Οθωμανικού στρατού προκαλούσε δέος. 150.000 στρατιώτες, χώρια τους τεχνίτες, εργάτες, υπηρέτες, και μεγάλο πλήθος ατάκτων, οι οποίοι ανέβαζαν την δύναμή τους σε 400.000 πολιορκητές, ενώ ο πολεμικός τους στόλος είχε 400 πλοία. Πως να τα έβαζε μαζί τους, ο βυζαντινός στρατός, ο οποίος αποτελούταν από 5.000 Έλληνες και 2.000 ξένους, κυρίως Γενουάτες και Βενετούς; Η Δύση δεν έλεγε να βοηθήσει, παρόλο που ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είχε στείλει επιστολές απόγνωσης και έκκλησης για βοήθεια σε πολλούς ηγέτες της Ευρώπης, ακόμα και στον Πάπα. Η βοήθεια δεν ήρθε ποτέ. Και όμως οι λίγοι αυτοί υπερασπιστές της Πόλης, αντιστάθηκαν σθεναρά, χύνοντας και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους.

Γενναία αντίσταση

Η τουρκική επίθεση άρχισε με βολές πυροβολικού, που άνοιγαν τρύπες στα τείχη, τις οποίες όμως κατάφερναν να κλείσουν οι αμυνόμενοι. Οι συγκρούσεις ήταν ιδιαίτερα άνισες υπέρ των Τούρκων, σε σημείο που να μνημονεύεται από τις πηγές το τετελεσμένο της έκβασης της πολιορκίας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στον ηρωισμό των πολιορκημένων και ιδιαίτερα του Αυτοκράτορα.

Οι Τούρκοι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μπουν στην Πόλη. Πήγαν να σπάσουν την αλυσίδα του Κερατίου κόλπου, αλλά δεν τα κατάφεραν . Μάλιστα στις 20 Απριλίου κατόρθωσαν να περάσουν ένα βυζαντινό και τρία γενουατικά διαλύοντας τον αποκλεισμό του εχθρικού στόλου. Δυο μέρες αργότερα οι Οθωμανοί κατασκεύασαν διόλκο δώδεκα χλμ. από τον Βόσπορο στον Κεράτιο και πέρασαν με αυτό τον τρόπο 70 πλοία στον Κεράτιο κόλπο. Και πάλι, μάταιος κόπος η Πόλη δεν έπεφτε. Αντιστεκόταν σθεναρά

Η πρόκληση του Μωάμεθ και η απάντηση του Αυτοκράτορα

Στις 21 Μαίου ο Μωάμεθ ζήτησε την παράδοση της Πόλης και υπόσχονταν στον Κωνσταντίνο και σε όσους ήθελαν ότι θα μπορούσαν να φύγουν ελεύθεροι από την πόλη. Ο Κωνσταντίνος όμως, μιμούμενος το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα, απάντησε με ηρωικό τρόπο στον Τούρκο Σουλτάνο: "Το δε την πόλιν σοι δούναι, ούτ' εμόν έστιν ούτ' άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών". Δηλαδή, «το να σου παραδώσω την Πόλη, δεν είναι ούτε δικό μου μέλημα ούτε κανενός άλλου, που κατοικεί σε αυτήν. Γιατί έχουμε πάρει κοινή απόφαση, ότι όλοι θα πεθάνουμε με την θέλησή μας και δεν θα υπολογίσουμε την ζωή μας».

Μπήκαν στην Πόλη οι οχτροί

Στις 27 Μαίου άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός. Δυο μέρες αργότερα ξεκίνησε η τελική επίθεση σε πολλά μέρη των τειχών, αλλά με επίκεντρο την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, διότι εκεί το τείχος είχε σχεδόν καταπέσει. Στην τρίτη τουρκική έφοδο, ο Ιουστινιάνης τραυματίστηκε και αποσύρθηκε από τη μάχη. Η αποχώρησή του έφερε σύγχυση στους αμυνόμενους και οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη. (Άλλες πηγές βέβαια αναφέρουν, ότι οι Τούρκοι δεν μπήκαν από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, αλλά από την γνωστή «κερκόπορτα», χρησιμοποιώντας δόλο και πιθανώς κάποιος προδότης άνοιξε την πόρτα). Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ', ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, έπεσε στα τείχη σαν απλός στρατιώτης. «Η Πόλις εάλω»!

Οι μύθοι και οι δοξασίες…

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης δημιουργήθηκαν κάποιοι μύθοι, δοξασίες και παραδόσεις με σκοπό να διασώσουν στην μνήμη μας το γεγονός και να φουντώσουν την κρυφή ελπίδα, ότι μπορούμε να την πάρουμε πίσω.

Ποιος δεν έχει ακούσει άλλωστε την γνωστή φράση «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα είναι» ή τον γνωστό μύθο του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά», την κερκόπορτα...»

Εσείς, τα έχετε διασώσει στη μνήμη σας όλα αυτά; Ή έχετε απορροφηθεί από το Facebook;

 

* To κείμενο, με εξαίρεση την τελευταία αράδα, έχει παρθεί από την εφημερίδα "Δικέφαλος", όπως είχε δημοσιευτεί τον Μάιο του 2008.