Το βράδυ της 6ης – 7ης Σεπτεμβρίου 1955 λαμβάνουν χώρα στην Κωνσταντινούπολη τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία ως «Σεπτεμβριανά». Πρόκειται για τα βίαια επεισόδια εναντίον της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη από οργανωμένες τουρκικές ομάδες, τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα τις καταστροφές, λεηλασίες, πυρπολισμούς εμπορικών καταστημάτων, επιχειρήσεων, εκκλησιών, αλλά και κατοικιών Ελλήνων, τον τραυματισμό, αλλά και τον θάνατο Ελλήνων κατοίκων της Πόλης.

Εξήντα επτά χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τα γεγονότα αυτά που οδήγησαν στην συρρίκνωση της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη. Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την επέτειο αυτή, παρουσιάζει την ψηφιοποιημένη εκπομπή από την σειρά «Μαρτυρίες» του Γιώργου Πετρίτση, με τίτλο «Κωνσταντινούπολη.Σεπτέμβριος 1955», παραγωγής 1991.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1955

Ντοκιμαντέρ της σειράς του Γιώργου Πετρίτση “Μαρτυρίες”.Μέσα από τις μαρτυρίες των Κωνσταντινοπολιτών Δ.Καλουμένου, δημοσιογράφου και φωτογράφου του Πατριαρχείου, και Φ.Ιωαννίδη, ιατρού, τότε νεαρού μαθητή, αλλά και του δημοσιογράφου-ανταποκριτή της εφημερίδας «Έθνος» Γ.Καράγιωργα, περιγράφονται τα βίαια επεισόδια που έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη τη νύχτα της 6ης – 7ης Σεπτεμβρίου 1955 εναντίον της ελληνικής κοινότητας από οργανωμένες τουρκικές ομάδες.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, λόγος γίνεται για την ακμάζουσα ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης και το κλίμα που επικρατούσε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στα προγενέστερα χρόνια, αλλά για την καλλιέργεια ενός ανθελληνικού πνεύματος στην τουρκική κοινή γνώμη. Σχολιάζεται ο ρόλος του τουρκικού κράτους και του Προέδρου της Τουρκικής Κυβέρνησης Μεντερές. Περιγράφεται αναλυτικά το ξέσπασμα των βίαιων επιθέσεων, πώς η έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, όπου και στεγάζεται το τουρκικό προξενείο, διαστρεβλώθηκε από τον τουρκικό τύπο και αποτέλεσε την αφορμή για την έναρξη των αιματηρών επεισοδίων. Οι ομιλητές μεταφέρουν μέσα από τις μαρτυρίες τους τις συγκλονιστικές τους εμπειρίες από τα γεγονότα-τους βανδαλισμούς και λεηλασίες των ελληνικών καταστημάτων, εστιατορίων, επιχειρήσεων, τους πυρπολισμούς και λεηλασίες των ελληνικών εκκλησιών, τις καταστροφές σε νεκροταφεία και σπίτια Ελλήνων, αλλά και τις βιαιοπραγίες εναντίον μελών της ελληνικής κοινότητας, τους βιασμούς, τραυματισμούς, αλλά και θανάτους 10 Ελλήνων.

Οι μαρτυρίες συνοδεύονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το βιβλίο του Δ.Καλουμένου «Η σταύρωση του χριστιανισμού», δημοσιεύματα τύπου, ενώ παρεμβάλλεται αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό από την Κωνσταντινούπολη, καθώς και πλάνα από την καταστροφή της Σμύρνης το 1922.

Σκηνοθεσία-σενάριο:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΙΤΣΗΣ

Παραγωγή: 1991

Ελληνοτουρκικά Ιστορία