Ο Άγιος Δημήτριος του οποίου τη μνήμη τιμά η Εκκλησία μας σήμερα Δευτέρα 26 Οκτωβρίου, γεννήθηκε περί το 280-284 μ.Χ. και πέθανε το 303 ή το 305 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί ένα από τους Μεγαλομάρτυρες της Χριστιανοσύνης.

Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου.

​Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.

Απολυτίκιο

Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις, σε υπέρμαχον η οικουμένη.

Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον. Ως ουν Λυαίου καθείλες

την έπαρσιν εν τω σταδίω θάρρυνας τον Νέστορα, ούτως

`Αγιε Μεγαλομάρτυς, Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε

δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

Μετάφραση

Εσένα η οικουμένη βρήκε μεγάλο προστάτη στους κινδύνους. Νικητή, εσύ που νικούσες τους ειδωλολάτρες. Διότι όπως του Λυαίου γκρέμισες την περηφάνια, αφού έδωσες θάρρος στο Νέστορα, έτσι ‘Αγιε Μεγαλομάρτυρα, Δημήτριε, να παρακαλείς το Χριστό, το Θεό μας, για να μας δίνει το μεγάλο του έλεος.

Ποιος ήταν ο Λυαίος και ο Νέστωρ

Ο Λυαίος ήταν ένας παλαιστής  ο οποίος ήταν πολύ ψηλός και είχε τέλεια εξάσκηση στη πάλη. Αυτός μπαίνοντας στο στάδιο αναζητούσε αντιπάλους, αλλά κανείς δεν τολμούσε να τα βάλει μαζί του. Τότε ο Λυαίος άρχισε να προκαλεί και να βρίζει τους Χριστιανούς ώστε να παλέψει κάποιος χριστιανός μαζί του.

Ο Νέστωρ είτε ενας νέος χριστιανός 20 ετών, που ήταν μαθητής του Δημητρίου. Έφυγε  από το στάδιο, έτρεξε στη φυλακή που ήταν ο Δημήτριος και ζήτησε την ευχή του να μονομαχήσει με το Λυαίο και να αποδείξει τη δύναμη του Χριστού. Ο Δημήτριος τον ευλογεί! Έτσι, ο Νέστωρ μπήκε με ανεβασμένη «ψυχολογία» στο στάδιο της Θεσσαλονίκης. Αφού αναφώνησε «Θεέ του Δημητρίου βοήθει μοι», όρμησε κατά του γιγαντόσωμου και προκλητικού, τον οποίο κατέβαλε και θανάτωσε με μαχαίρι, προς κατάπληξη τόσο του Μαξιμιανού, όσο και τού πλήθους.

Το ειδωλολατρικό πλήθος θεώρησε τη νίκη του Νέστορα μεγάλη προσβολή και φώναζε στο Μαξιμιανό να τον σκοτώσουν. Ο Μαξιμιανός βρισκόταν σε δίλημμα καθώς θα έπρεπε να σκοτώσει τον νικητή και αμέσως τον καλεί μπροστά του. Ο Νέστορας παρουσιάζεται μπροστά του και ομολογεί ότι κατάφερε να σκοτώσει το Λυαίο με τη δύναμη του Χριστού, του αληθινού Θεού που του δίδαξε ο Δημήτριος. Ο Μαξιμιανός τότε διατάζει να αποκεφαλίσουν τον Αγιο Νέστορα και να σκοτώσουν τον Δημήτριο ως υποκινητή του. Οι στρατιώτες πάνε στη φυλακή και εκεί λογχίζουν τον Δημήτριο σε όλο του το σώμα, όπου παρέδωσε στο Χριστό την Αγία του Ψυχή. Ο Νέστωρ αποκεφαλίστηκε και θεωρείται επίσης άγιος της Εκκλησίας. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Οκτωβρίου.

Ιδού και το απολυτίκιό του Νέστορα:

Αθλητής ευσεβείας ακαταγώνιστος, ως κοινωνός και συνήθης του Δημητρίου οφθείς, ηγωνίσω ανδρικώς Νέστωρ μακάριε, τη θεϊκή γαρ αρωγή, τον Λυαίον καθελών, ως άμωμον ιερείον, σφαγιασθεὶς προσηνέχθης, τω Αθλοθέτη και Θεώ ημών.

​

Γιατί ο Άγιος Δημήτριος θεωρείται πολιούχος Θεσσαλονίκης

Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Με τη βοήθεια του Αγίου Δημητρίου, η πόλη της Θεσααλονίκης σώθηκε πολλές φορές από τις επιδρομές των Αβάρων, των Σλάβων και των Βουλγάρων. Οι υπερασπιστές της διηγούνταν πολλές φορές ότι έβλεπαν έναν πολεμιστή πάνω στο άλογο του να προχωρεί μπροστά στα πλήθη και να καταδιώκει με το ξίφος του τους εχθρούς. Με αυτή την μορφή παρουσιάζεται και από τη βυζαντινή αγιογραφία.

Οι μαρτυρίες λένε ότι δεν τον έβλεπαν σε όνειρο, αλλά τον έβλεπαν στην πραγματικότητα αυτόν τον ίδιον να μάχεται μεταξύ των στρατιωτών, να προηγείται και να οδηγεί αυτούς στην νίκη και στην σωτηρία.

Και άλλοτε τον έβλεπαν επάνω στα τείχη όμοιον προς οπλίτη πλήττοντα με το ξίφος του τους βαρβάρους. Άλλοτε τον έβλεπαν ενδεδυμένο με χλαίναν επί του πολεμικού του ίππου και κραδαίνοντα την αήττητον λόγχην του να προηγείται στις εξόδους εναντίον των πολιορκητών, όπως διαβάζουμε στο dogma.gr.

Άλλοτε πάλιν φορών λευκή χλαμύδα διατρέχει το τείχος και έπειτα τρέχει επί της θαλάσσης δρομαίως περιπατών ως επί στερεού εδάφους και διασκορπίζει τον στόλο των βαρβαρικών μονοξύλων.

Και δεν τον έβλεπαν τον Αθλοφόρο μόνο οι πιστοί αλλά και αυτοί οι εχθροί. Όταν, μάλιστα, τους ρωτούσαν μετά τη νίκη γιατί έφυγαν εκείνοι έλεγαν: «Είδομεν ένα άνδρα ξανθόν και λαμπρόν, ο οποίος εκάθητο επί λευκού ίππου και εφόρει ιμάτιον λευκόν».

Αξίζει να αναφέρουμε ότι την ημέρα της γιορτής του Αγίου, στις 26 Οκτωβρίου 1912, ο ελληνικός στρατός μπήκε νικητής στη Θεσσαλονίκη ελευθερώνοντας την από τους Τούρκους. Γι’αυτό και η στρατιωτική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, κάθε χρόνο, γίνεται στη συμπρωτεύουσα προς τιμήν της απελευθέρωσης της πόλης…

Με πληροφορίες από thermisnews.gr, saint.gr, sansimera.gr, ekeo.gr

Άγιος Δημήτριος Ορθοδοξία