Oι θεωρίες συνομωσίας για τις δασικές πυρκαγιές είναι τόσο παλιές όσο και το ίδιο το φαινόμενο, δηλαδή κρατούν γερά εδώ και περισσότερο από 40 χρόνια. Αλλάζουν διαρκώς, φωτογραφίζοντας νέους πιθανούς ενόχους, εντός ή εκτός της χώρας, εντός ή εκτός επιχειρηματικών συμφερόντων ή/και ακραίων ιδεολογικών σχημάτων.

Όλες τους συνθέτουν τον απόηχο μιας διαρκούς, ασύντακτης απειλής που ίσως και να βρίσκεται δίπλα μας, να περπατάει στον ίδιο δρόμο, ή πάνω μας, ή οτιδήποτε άλλο εικάζει ο καθένας εκεί έξω, ανάλογα με τις πληροφορίες, τις εμμονές, τις επιδιώξεις του.

Επιχειρήσαμε να γυρίσουμε πίσω στις αρχές της δεκαετίας του '80, όταν σημειώθηκαν οι πρώτες μαζικές πυρκαγιές δασών, για να εντοπίσουμε ποιοι ήταν οι πιθανοί ένοχοι, σύμφωνα με δηλώσεις και δημοσιεύματα της εποχής.

Όλα ξεκίνησαν το 1981

Περιστατικά δασικών πυρκαγιών συνέβησαν σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του `70. Ήταν ο Αύγουστος του 1981, όταν το φαινόμενο άρχισε να παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Τότε λοιπόν, μια σειρά δασικών πυρκαγιών έπληξε όλη την ελληνική επικράτεια. Περιοχές όπως η Αττική, η Αχαΐα, η Ηλεία, η Ζάκυνθος, η Λαμία, τα Ιωάννινα και η Καβάλα κατέγραψαν τα περισσότερα περιστατικά εμπρησμών, σε ένα καλοκαίρι που οι συναγερμοί ήταν αλλεπάλληλοι. Τι είχε συμβεί;

Το καλοκαίρι του 1981 αποτελούσε προεκλογική περίοδο (οι Εθνικές Εκλογές θα γίνονταν τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς), ενώ η χώρα ζούσε ακόμα στον απόηχο μιας μακρόχρονης σειράς από δίκες για τους πρωταίτιους της Χούντας, για τους αστυνομικούς, τους αξιωματικούς του πεζικού και του ναυτικού που είχαν εμπλακεί σε βασανιστήρια και δολοφονίες πολιτών και αντιφρονούντων στο καθεστώς της Δικτατορίας.

Οι υπόνοιες περί «πολιτικής ανωμαλίας» και «αποσταθεροποίησης» του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν είχαν σβηστεί από τον δημόσιο διάλογο. Το διαφαινόμενο εκλογικό αποτέλεσμα του Οκτωβρίου (νίκη του ΠΑΣΟΚ - ο Ανδρέας Παπανδρέου πρωθυπουργός), προκαλούσε καχυποψία σε κύκλους της ελληνικής κοινωνίας και οι θεωρίες συνομωσίας δεν άργησαν να εμφανιστούν.

Στις 4 και 5 Αυγούστου 1981 συνελήφθησαν δύο εμπρηστές, οι οποίοι σε δημοσίευμα της εφημερίδας Τα Νέα, χαρακτηρίστηκαν «ακροδεξιοί», αν και στην πορεία φάνηκε πως δεν άνηκαν σε συγκεκριμένο κόμμα και δρούσαν μεμονωμένα.

Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Βραδυνή, έκανε λόγο για «αναρχικούς» τους οποίους στήριζε ο επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Τελικά, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν πως επρόκειτο για «οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών», πιθανότατα καταστρωμένο από εξωτερικούς παράγοντες.

Ο Παπανδρέου χαρακτήρισε τις φωτιές «εθνικό ζήτημα» και ζήτησε άμεση διενέργεια εκλογών.

Την επόμενη χρονιά, οι εμπρησμοί καταγράφηκαν και πάλι στις αρχές Αυγούστου, κυρίως στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Αντώνης Δροσογιάννης, έκανε λόγο για «ύπουλη επίθεση κατά του έθνους, από τις ίδιες σκοτεινές δυνάμεις».

Η υφυπουργός Υγείας και Πρόνοιας, Μαρία Κυπριωτάκη-Περράκη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας πως οι εμπρησμοί γίνονταν από άτομα που προέρχονταν από το κόμμα της 4ης Αυγούστου (ακροδεξιά οργάνωση που είχε ιδρύσει ο Κώστας Πλεύρης και ευθυνόταν για βίαιες επιθέσεις τα προηγούμενα χρόνια).

Επιπλέον, διαδόθηκε η φήμη πως οι εμπρηστές πιθανότατα ήταν απότακτοι του στρατού, με τους υπαινιγμούς για «χουντικά σταγονίδια» να αναφέρονται ξανά, οκτώ χρόνια μετά το τέλος της χούντας.

Οι Τούρκοι ή μήπως «οι φασίστες καταστρέφουν την Αττική γη»;

Στις 16 Ιουλίου 1985, τα Νέα έγραφαν στο πρωτοσέλιδο τους «Καίγεται η Ελλάδα», ενώ καταγραφόταν ρεκόρ δεκαετίας σε εμπρησμούς ανά τη χώρα. Στις 24 Αυγούστου, και ενώ Τούρκος πολιτικός πρόσφυγας είχε συλληφθεί και οδηγηθεί για ανάκριση στην Ασφάλεια Αττικής, γινόταν λόγος για πρώτη φορά για «δίκτυο ξένων εμπρηστών που με ορμητήριο τον Έβρο έβαλαν φωτιές σε διάφορα σημεία της χώρας».

Ορισμένα έντυπα αναφέρθηκαν ονομαστικά σε συγκεκριμένη οργάνωση από την Τουρκία (Γκρίζοι Λύκοι), η οποία «με χάπια-βόμβες καίει τα δάση μας».

Η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος σε δημοσίευμά της, άφηνε υπόνοιες για την τουρκική μυστική υπηρεσία ασφαλείας (MIT), ως υπαίτια των πυρκαγιών, και ταυτόχρονα κατηγορούσε τον πρωθυπουργό ότι ήταν «ανίκανος να προστατεύσει τα δάση και τις ζωές των πολιτών».

Τελικά άλλαξε κάτι;

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '80, δεν βρέθηκε κάποια απτή απόδειξη που να εμπλέξει ακροδεξιούς, Τούρκους εξτρεμιστές ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο θεωρήθηκε ύποπτο, με τις δασικές πυρκαγιές ανά την χώρα.

Οι πολίτες ανέλαβαν πρωτοβουλίες περιφρούρησης/περιπολίας των δασικών εκτάσεων υπό τον φόβο αναζωπύρωσης πυρκαγιών. Οι κυβερνήσεις αντέδρασαν σπασμωδικά, χωρίς να υπάρξει καμία ουσιαστική αλλαγή.

Οι εμπρησμοί δυστυχώς, στο πέρασμα του χρόνου πολλαπλασιάστηκαν και έγιναν ακόμα πιο απειλητικοί για όσους ζουν κοντά σε δασικές εκτάσεις και όχι μόνο. 

(με πληροφορίες από: «Η Ελλάδα στη δεκαετία του '80», «Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό», λήμμα Δασικές Πυρκαγιές, Ανδριάνα Ρετζέπη)

Πηγή: reader.gr

Πυρκαγιά Φωτιά