Στο προσκήνιο επανήλθε τις τελευταίες ώρες το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα, με αφορμή την επίσημη επίσκεψη του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Αθήνα και κυρίως όλα όσα ειπώθηκαν στις συναντήσεις του με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχθηκε το πρωί της Τετάρτης στο Μέγαρο Μαξίμου τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του είπε χαρακτηριστικά: «Το ζήτημα των επανορθώσεων και ειδικά το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, αυτά τα θέματα είναι ακόμα πολύ ζωντανά και ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα τα επιλύσουμε».( Σε απλή μετάφραση «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» )

Οι καταστροφές των Ναζί στην Ελλάδα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξαν εκτεταμένες και ιδιαίτερα τραγικές. Από την εισβολή τους το 1941 μέχρι την απελευθέρωση το 1944, οι γερμανικές δυνάμεις προκάλεσαν μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, κατέστρεψαν υποδομές, έκαψαν χωριά και διέπραξαν μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε πολλές περιοχές της χώρας. Εμβληματικά παραδείγματα τέτοιων εγκλημάτων περιλαμβάνουν τα μαρτυρικά χωριά Καλάβρυτα, Δίστομο,  και πολλούς άλλους τόπους.

Ειδικότερα στην Κορινθία: 

Στην Κορινθία, οι θηριωδίες περιλάμβαναν εκτελέσεις, καταστροφή χωριών, βασανισμούς, συλλήψεις και καταναγκαστικά έργα. Ορισμένα από τα χωριά που υπέστησαν επιθέσεις και βιαιοπραγίες ήταν οι Άγιοι Θεόδωροι και η Περαχώρα, όπου οι Γερμανοί πραγματοποίησαν μαζικές εκτελέσεις και καταστροφές περιουσιών ως αντίποινα για τη δράση αντιστασιακών ομάδων. Πολλοί κάτοικοι υποχρεώθηκαν σε καταναγκαστικά έργα και κάποιοι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η πραγματική τραγωδία ωστόσο είναι ότι εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι έχασαν τη ζωή τους, καθώς τα χρόνια της κατοχής πέθαναν 273.000 – 747.000 Έλληνες, ή το 3,7-10,2% του προπολεμικού πληθυσμού.

Ζημιές υπέστη τεράστιο ποσοστό των λιμανιών, των δρόμων, των σιδηροδρόμων και των γεφυρών στην Ελλάδα, όπως επίσης και το 25% των φυσικών πόρων της χώρας.

Το 80% της εγχώριας βιομηχανίας καταστράφηκε, όπως επίσης και το 28% των υποδομών.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα υπέστη βαριές απώλειες και καταστροφές, δεν έχει λάβει τις πλήρεις γερμανικές αποζημιώσεις για τις ζημιές που προκάλεσαν οι ναζιστικές δυνάμεις. Να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο του 2015, η Ελλάδα αξιολόγησε τις πολεμικές αποζημιώσεις σε 278,7 δισ. ευρώ, που ισοδυναμούν με 389 δισ. ευρώ το 2022.

Η υπόθεση των γερμανικών αποζημιώσεων παραμένει ανοιχτή, και συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις και οι διεκδικήσεις από την ελληνική πλευρά.

 Το ζήτημα των αποζημιώσεων περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες, όπως αποζημιώσεις για τις καταστροφές και τους θανάτους, το κατοχικό δάνειο, και τις επανορθώσεις για τις καταστροφές στην ελληνική υποδομή και περιουσίες πολιτών.

1. Ιστορικό Υπόβαθρο και Κατοχικό Δάνειο

Κατά την περίοδο της κατοχής, η Γερμανία επέβαλε την απομύζηση των πόρων της Ελλάδας και ζήτησε ένα κατοχικό δάνειο από την Ελλάδα, το οποίο ποτέ δεν αποπληρώθηκε.

Ειδικότερα, το 1942, η Ελληνική Κεντρική Τράπεζα αναγκάστηκε από το κατοχικό καθεστώς να δανείσει 476 εκατομμύρια Ράιχσμαρκ με επιτόκιο 0% στη ναζιστική Γερμανία

Αυτό το δάνειο, υποχρεωτικό για την Ελλάδα, προκάλεσε σημαντική οικονομική εξάντληση, εντείνοντας την πείνα και τις κακουχίες του ελληνικού πληθυσμού. . Η Ελλάδα έχει επανειλημμένα ζητήσει την αποπληρωμή αυτού του δανείου, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί εκκρεμή οικονομική υποχρέωση.

2. Επανορθώσεις για Θηριωδίες και Καταστροφές

Η γερμανική κατοχή άφησε πίσω της καταστροφές σε ολόκληρη την Ελλάδα, με πολλές πόλεις και χωριά να υφίστανται επιθέσεις και καταστροφές. Σε περιοχές όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο, διαπράχθηκαν σφαγές, οι οποίες οδήγησαν σε πολυάριθμα θύματα. Οι οικογένειες των θυμάτων αυτών ζητούν αποζημιώσεις για τις καταστροφές και τις απώλειες.

3. Η Στάση της Γερμανίας και Διεθνείς Αντιδράσεις

Η γερμανική πλευρά έχει μέχρι σήμερα αρνηθεί να καταβάλει αποζημιώσεις, επικαλούμενη τις συμφωνίες που υπογράφηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως η Συμφωνία του Λονδίνου το 1953, που αναφέρεται σε αναστολή των αποζημιώσεων έως την επίτευξη μόνιμης ειρηνευτικής συμφωνίας. Παρά τις ελληνικές διεκδικήσεις και τις αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων που δικαιώνουν τα θύματα, το γερμανικό κράτος υποστηρίζει ότι το ζήτημα έχει κλείσει.

4. Η Στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης και Διεθνείς Πρωτοβουλίες

Οι εθιμοτυπικού χαρακτήρα αναφορές για τις γερμανικές αποζημιώσεις από τις εκάστοτε κυβερνήσεις  όταν δεν συνοδεύονται με πρακτικές ενέργειες για τη διεκδίκησή τους, λαμβάνοντας μάλιστα τη σταθερή απάντηση της Γερμανικής  πλευράς ότι “τέτοιο θέμα δεν υφίσταται”  δεν επιφέρουν θετικά αποτελέσματα για το δίκαιο αίτημα των Ελλήνων .

Η Ελλάδα διατηρεί μεν τις διεκδικήσεις της και το θέμα παραμένει ανοιχτό σε επίπεδο πολιτικής πίεσης. Έχουν γίνει διεθνείς πρωτοβουλίες και παραστάσεις σε ευρωπαϊκά φόρα για την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας και την πίεση προς τη Γερμανία. Ωστόσο, η προσέγγιση του ζητήματος είναι αναποτελεσματική, καθώς ενέχει και πολιτικές και διπλωματικές διαστάσεις.

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, άλλες χώρες που υπέστησαν ζημιές και καταστροφές από τους Ναζί έχουν λάβει γερμανικές αποζημιώσεις. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

Γερμανικές αποζημιώσεις: Οι χώρες που έλαβαν αποζημειώσεις

Ισραήλ: Η Γερμανία κατέβαλε αποζημιώσεις 14 δισεκατομμύρια δολάρια, που ισοδυναμούν με 36,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 στο Ισραήλ μέσω της Συμφωνίας του Λουξεμβούργου το 1952,  για τις καταστροφές που προκλήθηκαν στους Εβραίους από το Ολοκαύτωμα.

Πολωνία: Η Γερμανία πλήρωσε αποζημιώσεις προς την Πολωνία μέσω διαφόρων συμφωνιών, αν και το θέμα δεν έκλεισε πλήρως και παραμένει ευαίσθητο για τις σχέσεις των δύο χωρών.

Γαλλία και Ολλανδία: Η Γερμανία επίσης συμφώνησε σε αποζημιώσεις για την καταναγκαστική εργασία και τις ζημιές σε υποδομές και πληθυσμούς.

Η Γιουγκοσλαβία έλαβε βιομηχανικό εξοπλισμό από τα διαλυμένα γερμανικά εργοστάσια αξίας 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Δυτική Γερμανία πλήρωσε επίσης 8 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα ως αποζημίωση για απάνθρωπα πειράματα σε πολίτες της Γιουγκοσλαβίας.

Η Σοβιετική Ένωση έλαβε ως αποζημίωση το 1947 τρόφιμα, βιομηχανικά προϊόντα, καταναλωτικά αγαθά και κυρίως ολόκληρα εργοστάσια, που αποσυναρμολογήθηκαν στη Γερμανία και στάλθηκαν σε κομμάτια στην ΕΣΣΔ.

Πολωνία: Το 1975 υπογράφηκε στη Βαρσοβία συμφωνία που όριζε ότι 1,3 δισεκατομμύρια γερμανικά μάρκα επρόκειτο να καταβληθούν σε Πολωνούς οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, είχαν πληρώσει στο γερμανικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αλλά δεν είχαν λάβει σύνταξη.

Το 1992, η Γερμανία πλήρωσε σε Πολωνούς ένα ποσό που το 2022 ισοδυναμούσε με περίπου 8 δισ. δολάρια.

Αποζημιώσεις, σε υλικά αγαθά, χρυσό, μηχανήματα και τρόφιμα, μεταξύ άλλων έχουν λάβει οι παρακάτω ευρωπαϊκές χώρες:

Αλβανία

Βέλγιο

Τσεχοσλοβακία

Δανία

Γαλλία

Ελλάδα

Λουξεμβούργο

Νορβηγία

Ολλανδία

Ηνωμένο Βασίλειο

Γιουγκοσλαβία

5. Η Σημερινή Κατάσταση

Το θέμα παραμένει ενεργό μεν στην ελληνική πολιτική ατζέντα, αλλά χωρίς να έχουν επιτευχθεί συγκεκριμένες αποζημιώσεις μέχρι σήμερα. Ο αγώνας των επιζώντων και των οικογενειών των θυμάτων για δικαίωση συνεχίζεται, με το ζήτημα να έρχεται στην επικαιρότητα σε τακτά διαστήματα. Οι ελληνικές αρχές επιμένουν στην αποπληρωμή του κατοχικού δανείου και στις αποζημιώσεις για τις θηριωδίες, όμως οι νομικές και διπλωματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι πολλές.

Συνολικά, οι γερμανικές αποζημιώσεις παραμένουν ένα ανοιχτό κεφάλαιο στις σχέσεις Ελλάδας και Γερμανίας, με σημαντικό ιστορικό, νομικό και ηθικό βάρος.

ΠΗΓΗ: Πρώτη Κορινθίας

Ιστορία Γερμανία Ελλάδα