Το κλειδί για την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα

Οι διεθνείς προσπάθειες για εκεχειρία στη Γάζα, ο θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος μέσω Κύπρου και το περιεχόμενο των πρόσφατων επαφών σε ΗΠΑ και Βρετανία του Μπένι Γκαντς, κομματικού αντιπάλου του Νετανιάχου, που συγχρόνως είναι μέλος της τωρινής κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον Νετανιάχου, ήταν μερικά από τα θέματα που συζήτησε ο Γαβριήλ Χαρίτος, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκων Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο ισραηλινό Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν, με την δημοσιογράφο της ΕΡΤ, Ευαγγελία Μπαλτατζή, στην καθημερινή εκπομπή ειδησεογραφίας του Πρώτου Προγράμματος 91,6 και 105,8 «Ναι μεν, αλλά».

Ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι ο παράγοντας που πιέζει την διεθνή κοινότητα αλλά και όλους ανεξαιρέτως τους περιφερειακού παίκτες είναι η έναρξη του Ραμαζανίου στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας, γεγονός που εξηγεί και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαρροή που δημοσίευσε η ισραηλινή εφημερίδα Maariv προχθές περί ενεργού εμπλοκής των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο εγχείρημα του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, που αναδεικνύει τον ρόλο της Κύπρου ως προς την μεταφορά ανθρωπιστικού υλικού στους αμάχους του παλαιστινιακού θύλακα. Αναλύοντας την διαδρομή που φέρεται να ακολουθήσει το πλοίο με την ανθρωπιστική βοήθεια που θα αποκτηθεί με εμιρατινά κεφάλαια, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι «με αυτήν την μακρά θαλάσσια διαδρομή, η διεθνής κοινότητα, και κυρίως η διακυβέρνηση Μπάιντεν, πιστεύει ότι θα κλείσει δύο ανοικτές εστίες σύγκρουσης. Από τη μία θα καταφέρει διακοπή των εχθροπραξιών στη Γάζα, από την άλλη, επειδή το πλοίο των ΗΑΕ θα περάσει από τα Στενά του Μπαμπ Ελ Μάνταμπ, που ελέγχουν οι Χούθι της Υεμένης, θα δοθεί η ευκαιρία στους Χούθι να μειώσουν τις επιθέσεις τους προκειμένου να μην εμποδίσουν την έλευση ανθρωπιστικής βοήθειας στους αμάχους Παλαιστινίους». Επίσης, σημασία προσέδωσε στο δεδομένο ότι αυτή η διαρροή δημοσιεύθηκε από την συγκεκριμένη εφημερίδα, που εκφράζει, τόσο πριν την έναρξη του πολέμου, όσο και μετά, τις θέσεις της παράταξης Γκαντς, ο οποίος προχθές βρισκόταν για διαβουλεύσεις στην Ουάσιγκτον.

Ερωτηθείς εάν πράγματι υπάρχει κρίση στις σχέσεις μεταξύ Νετανιάχου και Γκαντς – δεδομένου ότι ο Γκαντς μετέβη στις ΗΠΑ χωρίς να λάβει πρότερη έγκριση από τον Νετανιάχου – , ο κ. Χαρίτος επανέλαβε την άποψη, που είχε πρόσφατα εκφράσει δημοσίως σε κυπριακά ΜΜΕ, ότι «η κρίση μεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων ήταν τεχνητή». «Παρότι δόθηκε μεγάλη έμφαση στην ισραηλινή επικαιρότητα ότι η μετάβαση Γκαντς σε ΗΠΑ και Βρετανία αποτέλεσε ουσιαστικά δική του προσωπική απόφαση, όλοι οι βουλευτές και οι υπουργοί της παράταξής του δήλωναν στα τοπικά ισραηλινά μέσα ότι δεν προτίθενται να αποχωρήσουν από την κυβέρνηση ή να παρασύρουν τη χώρα σε πολιτικές περιπέτειες εν καιρώ πολέμου», είπε ο κ. Χαρίτος, προσθέτοντας ότι «ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο, ο Νετανιάχου άφησε τον Γκαντς να γίνει αποδέκτης μηνυμάτων, χωρίς να αναγκάσει την επίσημη κυβέρνηση του Ισραήλ να λάβει συγκεκριμένη θέση επ’ αυτών». Άλλωστε, επεσήμανε, ότι το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν προσπάθειες εκ μέρους του Νετανιάχου να συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο Μπάιντεν, πλην όμως ο δεύτερος δεν αποδέχθηκε την πρόταση.

«Αναμφίβολα, οι σχέσεις μεταξύ Νετανιάχου και διακυβέρνησης Μπάιντεν δεν είναι οι καλύτερες. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το κλίμα ήπιου αντιαμερικανισμού που αρχίζει να επικρατεί σταδιακά ολοένα και περισσότερο στο Ισραήλ, είτε από πλευράς συμπολίτευσης, είτε ακόμα και από πλευράς εβραϊκής αντιπολίτευσης», επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, διευκρινίζοντας ότι «αυτό το φαινόμενο είναι πρωτοφανές για τα ισραηλινά δεδομένα». Από την άλλη, διευκρίνισε ότι «ναι μεν η διακυβέρνηση Μπάιντεν, τόσο πριν όσο και μετά τον πόλεμο είναι ενοχλημένη από την παρουσία ακραίων εθνοθρησκευτικών φωνών στην κυβέρνηση Νετανιάχου, πλην όμως από την έναρξη του πολέμου οι ΗΠΑ παραμένουν το βασικό στήριγμα του Ισραήλ από στρατιωτικής απόψεως». «Είναι χαρακτηριστικό ότι από την έναρξη του πολέμου μέχρι σήμερα, έχουν εφαρμοσθεί πάνω από 100 συμφωνίες παροχής οπλισμού μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ», τόνισε ο κ. Χαρίτος, «δεδομένο το οποίο δημοσιοποιήθηκε χθες από τοπικά ισραηλινά μέσα και δεν διαψεύσθηκε από αμερικανικής πλευράς».

Απαντώντας στο ερώτημα, εάν υποτεθεί ότι πράγματι ο Νετανιάχου είναι τόσο ανεπιθύμητος στον Λευκό Οίκο όσο ανακοινώνεται, μήπως τελικά ο Μπένι Γκαντς είναι η πιο εύκαιρη λύση – ο κ. Χαρίτος απάντησε ότι «κατ’ αρχάς ο Μπένι Γκαντς είναι πράγματι σήμερα το αντίπαλο δέος του Νετανιάχου». Συγκεκριμένα, όπως επεσήμανε ο Γαβριήλ Χαρίτος, ο Μπένι Γκαντς είναι αυτή τη στιγμή εξαιρετικά δημοφιλής στις δημοσκοπήσεις και ότι το ισραηλινό πολιτικό σύστημα επιτρέπει την αναδιάταξη εκάστοτε κυβερνητικού συνασπισμού χωρίς απαραίτητα να πρέπει η χώρα να συρθεί εν καιρώ πολέμου στις κάλπες για πολλοστή φορά. «Ωστόσο, εάν υποθέσουμε ότι ο Νετανιάχου θα αποφασίσει να αποσυρθεί από την κυβέρνηση, θα πάρει μαζί του και τους υπουργούς του Λικούντ, ένα κόμμα που έχει αποδείξει ότι συσπειρώνεται γύρω από τον ηγέτη του. Αυτό θα σημαίνει ότι ο Μπένι Γκαντς θα χάσει την κοινοβουλευτική υποστήριξη του Λικούντ και θα πρέπει να βρει εναλλακτικές. Η εναλλακτική που θα ικανοποιήσει την διακυβέρνηση Μπάιντεν αυτή τη στιγμή θα ήταν να αποχωρήσει ακραία εθνοθρησκευτική ακροδεξιά των Μπεν Γκβιρ και Σμότριτς. Από την άλλη, η κεντροαριστερή αντιπολίτευση του Γιαΐρ Λαπίντ δεν θα δεχόταν ποτέ να συγκατοικήσει ούτε με τους ακροδεξιούς, αλλά ούτε και με τα θρησκευτικά εβραϊκά κόμματα – διαφορετικά θα το είχε ήδη πράξει». Έτσι, σύμφωνα με τον συλλογισμό του κ. Χαρίτου, ο οποίος επεσήμανε ότι «εκθέτει δεδομένα αριθμητικά και όχι απλώς εκτιμήσεις» , σε περίπτωση που ο Μπένι Γκαντς θα επιχειρούσε να αντικαταστήσει τον Νετανιάχου στην ηγεσία της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, πρακτικά θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο – αν όχι απίθανο – να ανεύρει εναλλακτικές κομματικές συμμαχίες υπό την παρούσα κοινοβουλευτική αναλογία δυνάμεων που ισχύει στην Κνέσετ.

Όσον αφορά τον ανθρωπιστικό διάδρομο, στο Ισραήλ συζητείται από χθες έντονα το ενδεχόμενο να ανοίξει μία νέα χερσαία δίοδος, η οποία ήδη είναι έτοιμη από τον στρατό. Η νέα αυτή δίοδος, εξήγησε ο κ. Χαρίτος, θα αρχίζει από το ισραηλινό έδαφος και θα καταλήγει στις ακτές της Γάζας, κινούμενη στη νοητή γραμμή που οι Ισραηλινοί έχουν χωρίσει την Γάζα σε δύο τμήματα, το βόρειο και το νότιο. Το λεπτό σημείο, ωστόσο, που εξετάζεται από πλευράς Ισραηλινών είναι ποιοι ακριβώς θα είναι εκείνοι που θα διαμοιράσουν την ανθρωπιστική βοήθεια στους αμάχους. Σύμφωνα με τον Γαβριήλ Χαρίτο, το Ισραήλ επιδιώκει να αποδώσει ενεργό ρόλο στην επόμενη μέρα στη Γάζα σε τοπικές παλαιστινιακές πολιτοφυλακές που αντιτίθενται ιδεολογικά και πολιτικά στο καθεστώς της Χαμάς. Με αφορμή την επικείμενη παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, ισραηλινή επιδίωξη είναι αυτός ο ρόλος να αποδοθεί στις τοπικές, φιλικές προς το Ισραήλ, πολιτοφυλακές και όχι στον μηχανισμό της οργάνωσης Χαμάς, που επιδιώκει την επιβίωσή της και μετά το τέλος του πολέμου.

Σχετικά με τους ομήρους, ο Γαβριήλ Χαρίτος τόνισε τις νέες προϋποθέσεις που φέρεται να θέτει η οργάνωση Χαμάς, θέλοντας να αποτρέψει το Ισραήλ να προβάλει βέτο στους ονομαστικούς καταλόγους των Παλαιστινίων, των οποίων την αποφυλάκιση επιδιώκει, προσθέτοντας μάλιστα το αίτημα να αποφυλακιστούν Παλαιστίνιοι φυλακισμένοι , κάτοχοι ισραηλινής υπηκοότητας. Με αυτό το καινούργιο αίτημα της Χαμάς επιδιώκει να αυξήσει την δημοτικότητά της και να δημιουργήσει συμμαχίες με παράγοντες της αραβικής μειονότητας εντός του Ισραήλ – επιδίωξη την οποία οι Ισραηλινοί δεν αποδέχονται. Παράλληλα, όμως, η Χαμάς δεν παραδίδει ονομαστικό κατάλογο των ισραηλινών ομήρων που κρατούνται, που θα απελευθερωθούν και που – κυρίως – βρίσκονται ακόμα εν ζωή, πρόσθεσε ο κ. Χαρίτος, επισημαίνοντας ότι η πορεία των επαφών στο Κάιρο παραμένει επισφαλής.