Προπονητής, συγγραφέας, μέντορας, δάσκαλος του μπάσκετ. Ο Tex Winter μετά από 57 χρόνια στους πάγκους, αμέτρητους τίτλους, επιτυχίες και μια επίθεση σήμα-κατατεθέν, πήρε αυτό που του αξίζει: μια θέση στο Hall-of-Fame.


Ο Morice Fredrick Winter, που από το 2009 υπέστη εγκεφαλικό και έχει αποσυρθεί από το προσκήνιο, πέρασε πολλά χρόνια στο κολεγιακό μπάσκετ, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στις "δυναστείες" των Chicago Bulls και των Los Angeles Lakers
(κατακτώντας 10 πρωταθλήματα), εμπνεύστηκε την "τριγωνική επίθεση" και αποτέλεσε έναν από τους κορυφαίους coach στην ιστορία του αθλήματος.

Η καριέρα του

Το 1951 έγινε ο νεαρότερος προπονητής του κολεγιακού μπάσκετ αναλαμβάνοντας τις τύχες του Marquette. Ακολούθησε η χρυσή εποχή του Kansas State (1953-1968), μια 4ετία στο κολέγιο Washinghton (1968-1971), το σύντομα πέρασμα του από τους Houston Rockets (1971-1973), η επιστροφή στο κολέγιο σε Northwestern (1973-1978) και Long Beach State (1978-1983) αντίστοιχα.

Το 1985 αποτέλεσε την πρώτη κίνηση του Jerry Krause, του scouter που επισκεφτόταν τις προπονήσεις του Kansas State. Επιλέχτηκε δηλαδή πριν τον Phil Jackson με τον οποίο συνέθεσαν ένα αχτύπητο δίδυμο, το οποίο έκανε δύο φορές το three-peat στο ΝΒΑ (1991-1993 και 1996-1998) με τους Bulls και κατέκτησε άλλα τέσσερα δαχτυλίδια με τους Lakers!

Η τριγωνική επίθεση

"Triple-post offense". Αυτός ήταν ο τίτλος του βιβλίου που έγραψε ο Winter το 1962, αποτυπώνοντας με τον καλύτερο τρόπο την τριγωνική επίθεση, την οποία τελειοποίησε. Μια κόπια, μάλιστα, με ιδιόχειρη αφιέρωση του ίδιου του συγγραφέα, βρίσκεται στα γραφεία του Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών Καλαθοσφαίρισης στην Καλλιθέα και φυλάσσεται σαν κόρη οφθαλμή.

Ήταν το "ευαγγέλιο" του Winter και Βάσει αυτής της φιλοσοφίας οι Bulls κι οι Lakers κατάφεραν να πάρουν πολλούς τίτλους, συνδυάζοντας το ταλέντο των σούπερ-σταρ που διέθεταν (Jordan, Pippen, Kukoc, Bryant, O'Neal) με ρολίστες που ξεπέρασαν το ταλέντο τους και έγιναν γρανάζια μιας καλοδουλεμένης μηχανής.

 

Πρόκειται για μια επίθεση με συνέχεια, που στηρίζεται στη δημιουργία τριγώνων στην πλευρά της μπάλας, προσφέρει μεγάλες αποστάσεις και περιλαμβάνει διαρκή κίνηση των παικτών. Η εξέλιξη αυτής της motion λογικής δεν είναι προκαθορισμένη, αλλά στηρίζεται πολύ στην επιλογή του παίκτη και κυρίως στην αντίδραση της άμυνας. Για αυτό κι οι ομάδες του Jackson δεν χρησιμοποιούν σύμβολα ή κωδικούς για τον τρόπο που θα κάνουν επίθεση. Απλά ο καθένας "διαβάζει" την κίνηση του συμπαίκτη με τη μπάλα ή τα κοψίματα των υπολοίπων και δρα αντίστοιχα.

Είναι ένα σύστημα που απαιτεί μπασκετικό IQ. Για αυτό κι ο Winter, που αναλάμβανε το δύσκολο έργο να διδάξει στους παίκτες σε κάθε προετοιμασία αυτή τη φιλοσοφία, αναγνώριζε αμέσως αν κάποιος παίκτης θα μπορούσε να την κατανοήσει ή όχι. Ο Dennis Rodman ήταν ένας από αυτούς σύμφωνα με τον Jackson, που βρήκε άξιους συνεχιστές στα πρόσωπα των Fisher και Gasol, επιβεβαιώνοντας την ιδιαιτερότητα αυτής της φιλοσοφίας με την τακτική να κρατά σταθερά έναν κορμό στο ρόστερ.

"Περίπλοκη... απλότητα"

Ο Μάνος Μανουσέλης αποτελεί θιασώτη της τριγωνικής επίθεσης και τη χρησιμοποιεί κατά κόρον στις ομάδες που κοουτσάρει. Ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Εθνικής Παίδων, που είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον Winter στο Διεθνές Σεμινάριο του ΣΕΠΚ της Θεσσαλονίκη το 2001, είναι σίγουρα ο καταλληλότερος άνθρωπος για να εξηγήσει τη λογική της:

"Η σωστή έκφραση για την τριγωνική επίθεση είναι η περίπλοκη απλότητα. Δηλαδή είναι τόσο απλή και τόσο περίπλοκη ταυτόχρονα. Υπάρχουν πολλές λύσεις, που όλες προκύπτουναπό απλές λογικές.

Η φιλοσοφία αυτή βασίζεται στην ικανότητα των παικτών να εκτελέσουν τα βασικά του μπάσκετ: όπως την πάσα και την κίνηση χωρίς τη μπάλα. Δίνει ευκαιρία για σκοράρισμα και στους πέντε παίκτες που βρίσκονται στο παρκέ, οπότε προκύπτουν ίσες ευκαιρίες για όλους. Κι οι ομάδες του Tex Winter το έκαναν πράξη αυτό" δήλωσε στην ελληνική έκδοση του ΝΒΑ.

Εν συνεχεία υπογράμμισε ότι ο κατ' εξοχήν παίκτης που εκτέλεσε αυτή τη φιλοσοφία στο απόλυτο ήταν ο Scottie Pippen. O Jordan από την άλλη είχε αρκετές δυσκολίες να ενταχθεί σε μια νέα νοοτροπία. Εξου κι ο ίδιος ο Winter είχε παραδεχτεί ότι η τελειότερη εφαρμογή της τριγωνικής επίθεσης είχε παρουσιαστεί από την ομάδα των Chicago Bulls που αγωνίστηκε χωρίς τον Jordan.

Μπορεί εκείνη η ομάδα (στο διάστημα της πρώτης αποχώρησης του "Air" και της ενασχόλησης του με το μπέιζμπολ) να μην... προχώρησε μακριά, αλλά ο ίδιος ο βετεράνος προπονητής την έχει βάλει σε μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά του.

Το επί κοντώ και τα... αεροπλάνα

Γεννήθηκε το 1922 και μεγάλωσε στο Τέξας (εξού και το παρατσούκλι "Tex") σε μια δύσκολη εποχή, εκείνη του οικονομικού κραχ. Σαν να μην έφτανε αυτό ο πατέρας του πέθανε όταν ο Winter ήταν 10 ετών, κάνοντας τα πράγματα ακόμη πιο σκληρά. "Έμαθα να ζω με τα πολύ λίγα και δεν το ξεχνώ αυτό" εξηγούσε μετά ο διάσημος προπονητής, που έκανε από το δημοτικό αρκετές δουλειές του ποδαριού για να φέρνει -κυριολεκτικά- φαγητό στην οικογένεια του. Σε μια από αυτές έβρισκε κουτιά και τα παρέδιδε στον τοπικό φούρνο για μια... χθεσινή φρατζόλα, ή γέμιζε σακούλες στο πανταπωλείο της γειτονιάς του με αντάλλαγμα μερικά λαχανικά και λίγα φρούτα.

Τα βιώματα του παρελθόντος κι η δύσκολη παιδική ηλικία τον... στοίχειωσαν για αρκετά χρόνια. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι μάζευε όλα τα μικρά σαμπουάν από τα ξενοδοχεία που έμενε η ομάδα, ή μάζευε τα κουτιά από τα παπούτσια των παικτών. Είναι και χαρακτηριστική η σκηνή όταν οι Bulls έπαιζαν στη Νέα Υόρκη κι εκείνος έπρεπε να πάει στο New Jersey για να κάνει scouting. Μπορούσε να πάρει ταξί ή μια λιμουζίνα. "Περιττά έξοδα" είπε και ανέβηκε στο λεωφορείο.

Η ζωή του συνεχίστηκε στην Καλιφόρνια όταν η μεγαλύτερη αδερφή του παντρεύτηκε και μετακόμισε. Αυτός, η δίδυμη αδερφή του κι η μητέρα τους ακολούθησαν. Μόνο ο αδερφός του, που ήταν ένα αστέρι του football έμεινε στο Τέξας.

Μετά το γυμνάσιο φοίτησε σε τζούνιορ κόλετζ του Los Angeles, όπου δέχτηκε μάλιστα μια αθλητική υποτροφία από το Oregon State για τις επιδόσεις του στο άλμα επί κοντώ! Είχε επιλεχτεί μάλιστα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι οποίοι τελικά ακυρώθηκαν λόγω του πολέμου. Τελικά κατέληξε στο Southern California, με συμπαίκτη τον Bill Sharman. Εκεί υιοθέτησε ένα πρώιμο μοντέλο της τριγωνικής επίθεσης, το οποίο εφάρμοζε ο Sam Barry.

Το έκανε λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου υπηρέτησε σαν πιλότος! Κατατάχθηκε στο Ναυτικό, όπου έπαιξε μάλιστα μπάσκετ μετά από την προτροπή μάλιστα του ανωτέρου του αξιωματικού Chuck Taylor, που ήταν ο άνθρωπος που δημιούργησε το πρώτο αθλητικό παπούτσι της Converse!

Στην υπηρεσία της πατρίδας παντρεύτηκε τη γυναίκα του Nancy (σ.σ γνωρίστηκαν στο κολέγιο και κατατάχθηκαν μαζί), ενώ μετά το τέλος του πολέμου εργάστηκε ως πιλότος σε ένα πειραματικό τζετ. "Κάναμε τα πειραματόζωα" θυμάται, καθώς οι τέσσερις από τους οκτώ που επιλέχτηκαν σκοτώθηκαν στις πτήσεις. Κατέληξε τελικά να κάνει τον δάσκαλο σε σχολή για πιλότους στο Τέξας. Εκεί γνώρισε τον Sam Barry που τον πήρε στο Southern California. Εκεί ο ταχύτατος και ηγετικός Winter έπαιξε με τον Bill Sharman και υπό του πρώιμου μοντέλου της τριγωνικής επίθεσης που εφάρμοζε ο προπονητής του.

"Για κάθε ερώτηση, τα βασικά ήταν η απάντηση"

Ο Tex Winter επισκέφτηκε τη χώρα μας στο 2001 στα πλαίσια του Διεθνούς Σεμιναρίου του ΣΕΠΚ στη Θεσσαλονίκη. Εκεί παρουσίασε τρεις πολύ ενδιαφέρουσες ομιλίες, κυρίως πάνω στην τριγωνική επίθεση.

Ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Προπονητών, ο Θόδωρος Μπολάτογλου, μίλησε στην ελληνική έκδοση του ΝΒΑ για την εμπειρία του: "Ήταν εκπληκτικός ομιλητής, γνώστης του μπάσκετ και πολύ γλυκός άνθρωπος. Κέρδισε τις εντυπώσεις". Μάλιστα είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η απλότητα των ασκήσεων, που όμως απαιτούσαν την εφαρμογή τους στο απόλυτο με την παραμικρή λεπτομέρεια.

"Μας έδειξε το ζέσταμα που έκαναν τώρα οι Bulls. Οι παίκτες χωριζόντουσαν σε τετράδες και κάνοντας πάσες διέσχιζαν το γήπεδο, προσπαθώντας να κρατήσουν την ίδια απόσταση μεταξύ τους. Είναι κάτι πολύ απλό, που δείχνει όμως τη σημασία που έχουν οι αποστάσεις" προσθέτει.

Μάλιστα θυμήθηκε και τον αείμνηστο Κώστα Λάμπρου που είχε καθίσει δίπλα του στην Αμερική, φέρνοντας ως... λάφυρο το περίφημο βιβλίο "Triple Post Offense", πολύ πριν η ανταλλαγή πληροφοριών γίνει τόσο εύκολη υπόθεση.

Στη Θεσσαλονίκη είχε την ευκαιρία να τον γνωρίσει από κοντά και να μιλήσει μαζί του ο Μάνος Μανουσέλης, ο οποίος ανακαλεί στην μνήμη του ότι "αυτό που μου έχει μείνει είνι το πάθος του για το μπάσκετ, μέσα από τη διδασκαλία των βασικών. Σε οποιαδήποτε ερώτηση που του έκαναν η απάντηση ήταν πάντα η επιστροφή στα βασικά. Είναι ένας πραγματικός ιεράς του μπάσκετ και το παιχνίδι που πίστευε ένας ύμνος προς το άθλημα" τόνισε ο έμπειρος προπονητής.

"No "I" in Team"

Για να συνεχίσει: "Δεν επέτρεψε στο "εγώ" να μπει πάνω από το "εμείς". Και ακολουθήσαν αυτή τη φιλοσοφία μεγάλοι παίκτες όπως ο Jordan ή ο Kobe". Ο Μάνος Μανουσέλης στάθηκε και στις... κόντρες που είχε ο Winter με το αστέρι της ομάδας, τον Michael Jordan και στον περίφημο διάλογο τους, που αποτελεί ίσως την επιτομή του αθλητισμού.

Ο Winter είχε πει στον "Air" ότι "there is no "I" in team", κάνοντας λογοπαίγνιο με την ορθογραφία της λέξης "ομάδας", που δεν μπορεί να περιέχει το "εγώ". Για να πάρει την πληρωμένη απάντηση: "Yeah, but there is one in "win", εννοώντας ότι η νίκη θέλει εγωισμό.

Ο φόβος του... Wooden

Ο Winter λάτρευε το μπάσκετ και διάβαζε πολύ για αυτό. Πήρε πολλά όχι μόνο από τον Barry, αλλά κι από τον Phil Woolpert. Τον παρακολουθούσε όταν μάζευε μπάλες (σ.σ το γνωστό... ball-boy) στο κολέγιο Loyola και κέρδισε πολλά από τον προπονητή που ανέδειξε τον Bill Russell στο San Fransisco. Επίσης έμαθε κι από τον Pete Newell, που κατέκτησε το πρωτάθλημα με το California χρησιμοποιώντας μια δική του motion επίθεση. Συνεργάστηκε μάλιστα με τον τελευταίο στους Houston Rockets (όταν μετακόμισαν από το San Diego).

Μετά το South California ο Winter έγινε ασίσταντ κόουτς στο Kansas State, αλλά μετά από δύο χρόνια αποχώρησε για να καθίσει στον πάγκο του Marquette και να γίνει -στα 28 του- ο νεαρότερος προπονητής τότε στο κολεγιακό μπάσκετ!

Επέστρεψε στο Kansas State όταν έφυγε ο προπονητής Jack Gardner κι εκεί "έφτιαξε" το όνομα του. Επί ημερών του το κολέγιο κέρδισε το Kansas του Wilt Chamberlain, αλλά και το Νο.1 της χώρας το Cincinnati του Oscar Robertson σε ένα ματς που χαρακτηρίστηκε τότε ως "ιστορικό".

Δεν ρίζωσε πουθενά και έκανε αρκετές αλλαγές στην καριέρα του. Κάποιες ομάδες ήταν καλές όπως το Kansas State, ενώ κάποιες άλλες (Northwestern) δεν είχαν ανάλογα εντυπωσιακό υλικό. Όλες, όμως, ήταν σκληρές και έκαναν τις περισσότερες εκπλήξεις!

Στο Northwestern κέρδισε τους μετέπειτα πρωταθλητές Spartans του Michigan State, κολέγιο στο οποίο αγωνιζόταν ο Magic Johnson. Με το Washington συνήθιζε να κοντράρει μέχρι τέλους την υπεδύναμη που ονομαζόταν UCLA. Μάλιστα μια χρονιά είχαν παίξει τους θρυλικούς "Bruins" δύο φορές μέσα σε 10 ημέρες. Προηγήθηκαν και τις δύο φορές στο ημίχρονο, παρά το γεγονός ότι είχαν χάσει βασικούς παίκτες με τραυματισμό. Κι ο μεγάλος John Wooden έλεγε τότε ότι "και οι πέντε βασικοί τους να σπάσουν τα πόδια τους, πάντα θα υπάρχει λόγος να φοβάμαι τον Winter".

Οι ομάδες του ήταν πάντα σκληρές, πάλευαν όλα τα παιχνίδια και συνήθιζαν να κάνουν εκπλήξεις απέναντι στα φαβορί. Έτσι ο Winter, ο οποίος αποτελούσε μέλος της επιτροπής του NCAA για τις αλλαγές στους κανονισμούς, έλεγε ότι "υπάρχουν πολλές ομάδες που μπορούμε να κερδίσουμε, απλά δεν είναι στο πρόγραμμα μας".

"Βγάλε τον Jordan..."

Ο Winter ήταν "καθηγητής" του μπάσκετ. Πέρα από τη μανία του για τα βασικά, κρατούσε σημειώσεις, μελετούσε και έγραφε βιβλία. Κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών συνήθιζε να σημειώνει όλα τα επιθετικά συστήματα της ομάδας, κάτι που συνήθως κάνουν οι "μικρότεροι" σε ηλικία και ιεραρχία βοηθοί. Ήταν μάλιστα τόσο αφοσιωμένος, που αν του τελείωνε το χαρτί συνήθισε να γράφει στο... παντελόνι του γυμναστή Chip Schaefer.

Ο επί σειρά ετών συνεργάτης του, Phil Jackson, εξιστόρησε το περιστατικό με τη μοναδική τεχνική ποινή που είχε δεχτεί ο Winter. Ήταν ένας τελικός με τους Jazz κι ο assistant coach των Bulls είχε σηκωθεί επειδή διαμαρτυρόταν για τα αντικανονικά back screen του Malone στον Stockton, λέγοντας στους διαιτητές ότι δεν σφύριζαν σωστά. "Δες τη σελίδα 44, την παράγραφο 33" φώναζε στον ρέφερι που... δεν ήξερε τι του γινόταν.

Σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του ήταν πάντα ειλικρινής. Για αυτό κι ο Jackson τον άκουγε ευλαβικά, διότι απλούστατα γνώριζε ότι δεν πρόκειται να του πει κάτι για να ωραιοποιήσει μια κατάσταση. "Έι, κάνε κάτι, σε έχει "δέσει" ο αντίπαλος" σκούνταγε συχνά τον "Zen-Master" όταν δεν έπαιρνε τάιμ-άουτ. Ή όταν δεν... έβγαζε τον Jordan. Ο Jackson διηγήθηκε ένα ακόμη περιστατικό στον 6ο τελικό του 1992 όταν ο Winter επέμενε: "κάνε αλλαγή τον Michael μας σκοτώνει". Τελικά οι Bulls ανέτρεψαν μια διαφορά 15 πόντων και πήραν τον δεύτερο τίτλο τους.

"Αυτή είναι η αποστολή του"

Ενέπνευσε και βοήθησε πολλούς προπονητές όπως τον Bill Guthdridge, τον Gene Keady ή τον Dale Brown που ακολουθώντας το υπόδειγμα της τριγωνικής επίθεσης έκανε το Kansas State το Νο1. κολέγιο στην Αμερική. Ή τον Jerry Krause, o οποίος μάζευε τις μπάλες στις προπονήσεις.

O Winter εξιστορούσε κατά την επίσκεψη του στο Σεμινάριο του ΣΕΠΚ στη Θεσσαλονίκη τη νύχτα που έβλεπε τηλεόραση στο κρεβάτι με τη γυναίκα του, όταν του τον έδειξε: "Αυτός δεν ήταν στο Kansas State; Ανέλαβε τους Bulls". Για να απαντήσει ο ίδιος: "Αυτό σημαίνει ότι το τηλέφωνο μου δεν θα αργήσει να χτυπήσει". Όπως κι έγινε. Ο Krause πριν πάρει πρώτο προπονητή, είχε πάρει στην ομάδα τον Winter.

"Είναι ο καλύτερος δάσκαλος του μπάσκετ που έχω δει. Έχει αίσθηση για τους ανθρώπους. Διδάσκει τους ψηλούς καλύτερα από τον καθένα. Αν ήταν οικονομολόγος ή επιστήμονας θα είχε κερδίσει σίγουρα το Νόμπελ. Είναι ξεχωριστός. Κάνει τα μουλάρια να τρέχουν σαν καθαρόαιμα" έλεγε ο Krause.

Κι ο Jackson κατέληγε: "Η αποστολή του είναι να κοουτσάρει και να διδάσκει. Σαν να είναι ιεραπόστολος".

Πηγή: sport24.gr
 

ΝΒΑ Μπάσκετ SPORTS