Σαν σήμερα, το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα έμπαινε οριστικά στο «χρονοντούλαπο» της ιστορίας. Τελείωνε οριστικά η διαδικασία της ανάδειξης των πρωταθλητών των μεγάλων Ενώσεων, οι οποίοι με δυο-τρεις ακόμα ομάδες από την περιοχή τους και άλλες τόσες από την επαρχία, προκρίνονταν στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Πλέον, η μάχη για τον τίτλο ήταν πιο δίκαιη, με όλους να αντιμετωπίζουν όλους, σε μία ενιαία, εθνική διοργάνωση.

Φυσικά, για να φτάσουμε στη διεξαγωγή της πρεμιέρας συνέβησαν πολλά. Η συζήτηση για την καθιέρωση του εθνικού πρωταθλήματος άρχισε από νωρίς το καλοκαίρι, ύστερα και από πιέσεις του ΟΠΑΠ, ο οποίος ήθελε την ενίσχυση του ΠΡΟ-ΠΟ (η λειτουργία του είχε αρχίσει από τον Μάρτιο του '59). Κάτι που θα επιτυγχανόταν μόνο με την τακτική διεξαγωγή αγώνων όλο τον χρόνο, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Τα πράγματα, όμως, δεν ήταν τόσο απλά. Αν και η ΕΠΟ έθεσε το ζήτημα προς συζήτηση από τον Αύγουστο, μέχρι και τις αρχές Οκτωβρίου η διοργάνωση ήταν στον αέρα! Οι μεγάλες ποδοσφαιρικές Ενώσεις, αυτές της Αθήνας και του Πειραιά, εξέφραζαν τις αντιρρήσεις τους για οικονομικούς λόγους, ενώ υπήρχαν αντιδράσεις και από τις επαρχιακές ομάδες που είχαν μείνει... στην απ' έξω (κυρίως από τη Νίκη Βόλου και την Παναχαϊκή).

Η ομοσπονδία, βλέπετε, είχε αποφασίσει τον καταρτισμό της κατηγορίας με βάση την κατάταξη της προηγούμενης σεζόν στα τοπικά πρωταθλήματα. Ετσι, οι 14 από τις 16 θέσεις είχαν μοιραστεί ως εξής γεωγραφικά: τέσσερις από την Αθήνα (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, Απόλλων, Πανιώνιος), τρεις από τον Πειραιά (Ολυμπιακός, Εθνικός, ΑΕ Νικαίας), τρεις από τη Θεσσαλονίκη (ΠΑΟΚ, Αρης, Απόλλων Καλαμαριάς) και οι δύο πρώτοι των περιφερειακών πρωταθλημάτων του Νότου (Παναιγιάλειος, Παγκορινθιακός) και του Βορρά (Δόξα Δράμας, Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης).

Οι δύο θέσεις που περίσσευαν καλύφθηκαν με τη σολομώντεια λύση του μπαράζ και καταλήφθηκαν από τον 4ο της Θεσσαλονίκης, Ηρακλή, ο οποίος απέκλεισε την 3η του Βορρά, Ασπίδα Ξάνθης και από την 4η του Πειραιά, Προοδευτική, η οποία άφησε εκτός τον 3ο του Νότου, Ολυμπιακό Χαλκίδας. Έστω και λίγες μέρες πριν τη σέντρα, λοιπόν, ο κόσμος γνώριζε πια τις 16 ομάδες που θα διεκδικούσαν τον τίτλο στο 1ο πρωτάθλημα της Α' Εθνικής!

Tο πρωί της 25ης Οκτωβρίου 1959, οπότε και δόθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα του παρθενικού αγώνα στο παλιό στάδιο Καραϊσκάκη (Προοδευτική - Απόλλων Καλαμαριάς 1-0, με τον Νίκο Μητώση να σημειώνει το ιστορικό πρώτο γκολ), λίγοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι ένα νέο κεφάλαιο είχε ανοίξει. Ούτε καν όταν το απόγευμα, στην Κόρινθο, ο μόνιμος πρωταθλητής Ολυμπιακός γνώρισε την ήττα-σοκ από τον Παγκορινθιακό με 1-0. Κι όμως, 54 χρόνια μετά, έστω και μέσα από μυριάδες προβλήματα (θυμάστε τι έγινε πέρυσι το καλοκαίρι), η... δεσποινίς Α' Εθνική εξακολουθεί να ζει και να μας απασχολεί. Έστω κι αν δεν μας συγκινεί όσο παλιά...

Τα αποτελέσματα της 25ης Oκτωβρίου 1959

Παγκορινθιακός - Oλυμπιακός 1-0
(41' Kόης)

ΠAOK - Mέγας Aλέξανδρος 3-2
(31' Λέανδρος, 32' Kιουρτζής, 47' Kουϊρουκίδης - 26' B. Kαραφουλίδης, 74' Tουλουμτζίδης)

Παναθηναϊκός - Παναιγιάλειος 2-1
(28' Παπαεμμανουήλ, 47' Σιάηλος - 52' Σοφιανός)

Eθνικός - AEK 0-1
(3' Kανάκης)

Πανιώνιος - AE Nίκαιας 3-0
(24’ Γ. Γιαννακόπουλος, 65', 76' Θ. Σαραβάκος)

Δόξα - Άρης 2-2
(17' Γρηγοριάδης, 70' Nαλμπάντης - 44', 60' Πασχαλίδης)

Προοδευτική - Aπόλλων Καλαμαριάς 1-0
(67' Mητώσης)

Hρακλής - Aπόλλων Aθηνών 0-0

ΠΗΓΗ: Sportday