Με αφορμή τη συνάντηση για την κεντροαριστερά στην Αθήνα (στο Θέατρο Ακροπόλ την προηγούμενη εβδομάδα), για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα της κεντροαριστεράς, της "μεταρρυθμιστικής σοσιαλδημοκρατίας" που φιλοδοξεί να καλύψει το "πολιτικό κενό" μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, θα τονίσω πως ένα τέτοιο εγχείρημα έχει ελάχιστες ελπίδες επιτυχίας. Οι λόγοι είναι οι εξής:

α) Ο όρος μεταρρύθμιση αναφέρεται σε βασικές πτυχές του Μνημονίου, του οποίου οι περισσότεροι από τους εμπνευστές της "Κίνησης των 58" είναι θιασώτες (Ιδιωτικοποιήσεις, περιορισμός του ρόλου του κράτους στην οικονομία, αλλαγή των παροχών του κοινωνικού κράτους από καθολικότητα στην εξατομίκευση, συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα, έμφαση στις ανάγκες του τραπεζικού συστήματος).

β) Ήταν το ΠΑΣΟΚ, το οποίο έφερε και υλοποίησε το Μνημόνιο με αποτέλεσμα, παρά το γεγονός πως δεν υπήρξε επίσημη χρεοκοπία του κράτους, να δημιουργηθεί τεράστιο κοινωνικό κόστος (ανεργία 28%, μείωση μισθών κατά 30%, αύξηση φορολογίας). Μάλιστα, οι μειώσεις των μισθών στο δημόσιο τομέα, είχαν ως συνέπεια το κλείσιμο δεκάδων χιλιάδων μικρών και μεσαίων μαγαζιών, καθώς δεν υπάρχουν χρήματα στην αγορά, με αποτέλεσμα να βιώνουμε μια πρωτοφανή κοινωνική κρίση.

γ) Είναι το ΠΑΣΟΚ το οποίο συνεχίζει και βρίσκεται στην κυβέρνηση και συνεχίζει να υλοποιεί και να στηρίζει μη δημοφιλείς πολιτικές αποφάσεις (κλείσιμο ΕΡΤ, φόρο στα ακίνητα, απολύσεις στο δημόσιο), οι οποίες θα βαθύνουν την ύφεση.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το "νέο" κόμμα της κεντροαριστεράς που φιλοδοξεί να γεννηθεί είναι ταυτισμένο με την κυρίαρχη πολιτική. Η μη ύπαρξη εναλλακτικής πολιτικής ατζέντας και η ταύτιση με τα δεδομένα της τρόικας και του νεοφιλελευθερισμού, φαίνεται πως κατατάσσουν το "νέο" εγχείρημα όχι στην κεντροαριστερά, αλλά στην κεντροδεξιά, καθώς εμμένει στη συμμετοχή σε κυβέρνηση συνεργασίας με τη ΝΔ και αποκλείει κυβερνητική σύμπραξη με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που δημιουργεί τεράστια εμπόδια για την εκλογική και πολιτική ανάπτυξη του νέου κόμματος. Σε ποια κοινωνική ομάδα απευθύνεται η νέα κεντροαριστερά; Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα που παραδοσιακά υπήρξαν σύμμαχοι του παλαιού ΠΑΣΟΚ τώρα θεωρούνται εμπόδιο καθώς η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας πραγματοποιείται διαμέσου των μειώσεων των μισθών.

Έτσι, από το 2009, στην περίοδο της κρίσης, αποτέλεσμα είναι είτε να απολύονται και να μειώνεται ο μισθός τους στον ιδιωτικό τομέα, είτε να μειώνεται ο μισθός των δημοσίων υπαλλήλων κατά 40% (και να έχουν αποχωρήσει περίπου 150.000 από συμβάσεις ορισμένου χρόνου και προγράμματα Stage). Επίσης, τα νέα "δυναμικά" στρώματα (ελεύθεροι επαγγελματίες) που αποτέλεσαν τη νέα κοινωνική συμμαχία του ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία του Κώστα Σημίτη, φθίνουν, καθώς στηρίζονταν κυρίως στην εσωτερική κίνηση της οικονομίας ή στην προνομιακή σχέση με το κράτος.

Πολιτικό κόμμα, όμως, χωρίς να εκφράζει συγκεκριμένα κοινωνικά συμφέροντα είναι καταδικασμένο σε μαρασμό. Στην Ελλάδα του σήμερα τα παραδοσιακά στρώματα που εκφράζονταν παραδοσιακά από το ΠΑΣΟΚ εκφράζονται τώρα κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ τα κοινωνικά εκείνα στρώματα που φαίνεται να ωφελούνται ή να ανέχονται τις πολιτικές λιτότητας εκφράζονται κυρίως από τη ΝΔ. Είναι λοιπόν θνησιγενές το νέο πείραμα; Ο χρόνος και η ιστορία θα δείξουν. Ωστόσο, φαίνεται πως τα δεδομένα δεν είναι με το μέρος των 58…

Χρύσανθος Τάσσης
Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 

* Η φωτογραφία που συνοδεύει το θέμα είναι από το iofetsi.blogspot.gr

Γνώμες Πολιτική LIFE