Η πρωκτική σεξουαλική επαφή θεωρείται ένας από τους βασικούς τρόπους μετάδοσης του ιού HIV από έναν φορέα σε ένα υγιές άτομο, καθώς ενέχει, ουσιαστικά, μεγαλύτερο κίνδυνο από το κολπικό σεξ. Μάλιστα, μια πρόσφατη βιβλιογραφική ανασκόπηση υπολόγισε τον κίνδυνο της λοίμωξης από HIV μέσω πρωκτικής επαφής χωρίς προφυλακτικό ή αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), σε 138 ανά 10.000 εκθέσεις, ενώ ο αντίστοιχος κίνδυνος από το κολπικό σεξ ήταν μόνο 8 ανά 10.000 εκθέσεις. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή:

1. ο πρωκτικός ιστός μπορεί εύκολα να τραυματιστεί κατά την πρωκτική διείσδυση και

2. πρωκτός είναι πλούσιος σε ανοσοκύτταρα τα οποία εύκολα μπορούν να προσβληθούν από τον ιό.

Μελέτες πάντως, υποστηρίζουν ότι η επικράτηση της πρωκτικής σεξουαλικής επαφής αυξάνεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια και η προσοχή είναι περισσότερο στραμμένη σε αυτή λόγω των κοινωνικών μέσων. Η αύξηση της συγκεκριμένης σεξουαλικής συμπεριφοράς φαίνεται και από το γεγονός ότι τα επίπεδα καρκίνου του πρωκτού τα οποία αποδίδονται στον HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων) έχουν αυξηθεί στους ετερόφυλους και των δυο φύλων και στους ομοφυλόφιλους άνδρες. Ωστόσο, είναι πιθανό να έχει αυξηθεί μόνο η προθυμία για αναφορά στο πρωκτικού σεξ και όχι η επικράτησή του. Παρόλα αυτά, αν πράγματι έχει αυξηθεί η πρωκτική σεξουαλική επαφή, τότε πιστεύεται ότι οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες απέναντι στον κίνδυνο μόλυνσης όχι μόνο του HIV αλλά και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με νέα δεδομένα, τα κίνητρα μιας γυναίκας για να εμπλακεί σε πρωκτικό σεξ είναι η δική της επιθυμία, η επιθυμία να ευχαριστήσει τον σύντροφό της, να διατηρήσει ανέπαφο τον παρθενικό της υμένα αλλά και στα πλαίσια του εμπορευματοποιημένου σεξ για ανταλλαγή με χρήματα, ναρκωτικά και άλλες ανάγκες.

Αν και, όπως ήδη αναφέρθηκε, το πρωκτικό σεξ εμφανίζει μεγαλύτερο κίνδυνο μετάδοσης του ιού, λίγες μελέτες έχουν ασχοληθεί με τις διαφορές των δυο μορφών σεξουαλικής επαφής (κολπικού και πρωκτικού σεξ). Συνεπώς, εξαιτίας της απουσίας αρκετών δεδομένων δε μπορούμε να ξέρουμε πόσο ο HIV αποδίδεται στο πρωκτικό σεξ στα ετερόφυλα άτομα.

Για το λόγο αυτό, η παρούσα μελέτη η οποία συνέλεξε δεδομένα ατόμων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό AIDS and Behavior τον Οκτώβριο του 2017, μελετά συγκεκριμένα τη συσχέτιση της πρωκτικής σεξουαλικής επαφής με τον HIV. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το πρωκτικό σεξ ίσως είναι υπεύθυνο για το 25% των νέων μολύνσεων μεταξύ ετερόφυλων ατόμων και σχεδόν το 40% των μολύνσεων στις γυναίκες ηλικίας από 18-34 ετών. Παρόλο που ο κίνδυνος για τους ετερόφυλους άνδρες είναι μικρότερος, περίπου 1 στους 5 άνδρες που μολύνθηκε από τον ιό το 2015 ήταν πιθανό να τον «κόλλησε» μέσω πρωκτικής διείσδυσης.

Καταλήγοντας, τα ευρήματα, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές που πραγματοποίησαν τη μελέτη, μας υποδεικνύουν ότι ο HIV μεταξύ ετεροφυλόφιλων μπορεί να αποδοθεί στο πρωκτικό σεξ. Η καλύτερη εκπαίδευση για τον υψηλό κίνδυνο μετάδοσης που σχετίζεται με το πρωκτικό σεξ, μαζί με στρατηγικές πρόληψης που εμπεριέχουν ψυχολογικές και βιοϊατρικές τεχνικές, θα μπορούσαν ν’ αποτελέσουν αποτελεσματικές οδούς για τη μείωσή του.

Ινστιτούτο ψυχικής και σεξουαλικής υγείας, Θάνος Ασκητής

AIDS