Γράφει ο Σωτήρης Τριανταφύλλου.
Ενα αυτοκέφαλο που κηρύχθηκε το 1830, αλλά το Φανάρι το αναγνώρισε το 1850 και από τότε η Ελλαδική Εκκλησία θεωρείται ανεξάρτητη.
Το ανεξάρτητη βέβαια, με το σημερινό, το λεγόμενο πενταδικό σύστημα διοίκησής της, είναι μια κουβέντα, αφού πρόκειται για μια πολυδιάσπαση της διοίκησής της.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία που βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια διοικείται σήμερα από διαφορετικά κέντρα και με διαφορετικούς τρόπους. Υπάρχει η Εκκλησία της Ελλάδας, που αποτελείται μόνο από τις Μητροπόλεις της Στερεάς Ελλάδας, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και των νησιών πλην βορειοανατολικού Αιγαίου, Δωδεκανήσων και Κρήτης. Πέραν αυτής υπάρχουν οι Νέες Χώρες (Μακεδονία, Θράκη, νησιά βορειοανατολικού Αιγαίου) που ανήκουν διοικητικά στην Εκκλησία της Ελλάδας και πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και, μάλιστα, στη 13μελή Διαρκή Ιερά Σύνοδο μετέχουν υποχρεωτικά έξι ιεράρχες από την Εκκλησία της Ελλάδας και έξι από τις Νέες Χώρες. Ο 13ος είναι ο Αρχιεπίσκοπος.
Το τρίτο κέντρο διοίκησης είναι η Εκκλησία της Κρήτης, που είναι ημιαυτόνομη, έχει δικό της Αρχιεπίσκοπο και επαρχιακή Ιερά Σύνοδο και ανήκει στο Φανάρι, και το τέταρτο κέντρο διοίκησης είναι η Εκκλησία των Δωδεκανήσων, που υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το πέμπτο κέντρο διοίκησης, για να συμπληρωθεί το πενταδικό σύστημα, είναι το Αγιον Ορος, που είναι αυτοδιοικούμενη περιοχή της Ελλάδας από 20 μονές με ειδικό καθεστώς που προβλέπεται στο ελληνικό Σύνταγμα και που πνευματικά υπάγεται στο Φανάρι, μνημονεύεται δηλαδή στις λειτουργίες ο Πατριάρχης, κάτι που συμβαίνει και στις Νέες Χώρες.
Αυτό είναι σήμερα το πολύπλοκο και πολυδιασπασμένο σύστημα διοίκησης της Εκκλησίας στην ελληνική επικράτεια, το οποίο ονομάζεται πενταδικό σύστημα διοίκησης.
Πηγή: Goal