«Αυτό που φοβάμαι είναι ότι αν υπάρξει μια τρομερή επίθεση, θα δημιουργήσει πάλι αντίποινα από το Ιράν και τότε θα συνεχιστεί ο πόλεμος», δηλώνει στην «Καθημερινή» ο πρώην υπηρεσιακός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, πρέσβης (ε.τ.) Αλεσάντρο Μινούτο-Ρίτσο. Πρώην επικεφαλής της βελτίωσης των σχέσεων του ΝΑΤΟ με τις χώρες του Κόλπου και της Νότιας Μεσογείου, ο νυν πρόεδρος του NATO Defence College Foundation, Μινούτο-Ρίτσο, παρατηρεί ότι με τον θάνατο της ηγεσίας της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, η ισραηλινή κυβέρνηση στοχεύει σε «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με τους πληρεξούσιους του Ιράν, κοιτάζοντας μακροπρόθεσμα το καθεστώς της Τεχεράνης.

– Το σύγχρονο στρατιωτικό δόγμα του Ισραήλ στοχεύει στην εξάλειψη της ηγεσίας των τρομοκρατικών οργανώσεων που το απειλούν και όχι απλώς στην εξάλειψη των μελών τους. Πώς αξιολογείτε τη στρατηγική σκέψη της ισραηλινής ηγεσίας;

– Για μένα, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι πιο περίπλοκη από το ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, διότι αφορά μια ολόκληρη περιοχή. Το Ισραήλ σκέφτεται ότι τώρα έχει την ευκαιρία να βρεθεί στην πλευρά των νικητών και δεν θέλει να τη χάσει. Εχουν την πρόκληση της 7ης Οκτωβρίου, που ήταν ένα τραγικό και ασυγχώρητο γεγονός, και αντέδρασαν με τον τρόπο που βλέπουμε, που οδήγησε σε 40.000 νεκρούς στη Γάζα. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι στην αρχή της ιστορίας, η Χαμάς πίστευε ότι η σύλληψη ομήρων θα ήταν το κλειδί για να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση του Ισραήλ, επειδή αυτό συνέβη στο παρελθόν και πολλοί άνθρωποι απελευθερώνονταν από τη φυλακή. Σήμερα αυτό δεν ισχύει, επειδή η πολιτική πραγματικότητα στο Ισραήλ είναι ότι η πλειοψηφία είναι υπέρ του πολέμου. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο κόσμος συνεχίζει να ακολουθεί την κυβέρνηση Νετανιάχου παρά την αρχική απογοήτευση. Στη συνέχεια, αφού «φρόντισαν» τη Γάζα, όπου η Χαμάς σχεδόν καταστράφηκε, η ισραηλινή κυβέρνηση αποφάσισε να καλύψει το κενό χτυπώντας τον Λίβανο και σκοτώνοντας ολόκληρο το γενικό επιτελείο της Χεζμπολάχ και σήμερα βρισκόμαστε στο σημείο όπου το Ισραήλ θεωρεί ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να χτυπήσει το Ιράν και να ολοκληρώσει μια επιχείρηση που δεν μπορούσε πριν.

– Οπότε πιστεύετε ότι το Ισραήλ θα προσπαθήσει να υπογράψει σύντομα μια συμφωνία ή θα προχωρήσουμε σε ένα αποφασιστικό χτύπημα που θα εδραιώσει τη θέση του για τα επόμενα χρόνια;

– Χρειαζόμαστε μια κρυστάλλινη σφαίρα για να γνωρίζουμε το μέλλον. Αλλά αυτό που υπάρχει μέχρι στιγμής είναι μια συζήτηση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, αλλά και στο εσωτερικό του Ισραήλ για το πόσο σκληρά θα χτυπήσουν το Ιράν. Αυτό που φοβάμαι είναι ότι αν υπάρξει μια τρομερή επίθεση, θα δημιουργήσει πάλι αντίποινα από το Ιράν και τότε θα συνεχιστεί ο πόλεμος και αυτό είναι το χειρότερο δυνατό σενάριο που ελπίζω να μην επιβεβαιωθεί.

– Με δεδομένη τη γεωπολιτική σημασία του Ισραήλ και των κρατών του Κόλπου, θα πρέπει το ΝΑΤΟ να εμπλακεί ενεργά στον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και αν ναι, μπορεί να υποστηρίξει ένα δεύτερο πεδίο μάχης;

– Οταν ήμουν στο ΝΑΤΟ το σημαντικότερο ίσως καθήκον μου ήταν να ενισχύσω τις εταιρικές σχέσεις στην περιοχή του Κόλπου και στη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ. Είχαμε λοιπόν δύο εταιρικές σχέσεις που ήταν εποικοδομητικές για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά στη συνέχεια, όταν το ΝΑΤΟ άρχισε να επικεντρώνεται στην Κριμαία και στην Ουκρανία η σημασία των προαναφερθεισών συνεργασιών μειώθηκε. Νομίζω ότι στο μέλλον, όταν θα υπάρξει τέλος στη φρικτή βία, το ΝΑΤΟ μπορεί να παίξει ρόλο στην περιοχή (Μέση Ανατολή). Πρέπει να αναφέρω ότι πολλοί πιστεύουν ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας στρατιωτικός οργανισμός αλλά δεν είναι έτσι. Το ΝΑΤΟ είναι μια πολιτικοστρατιωτική οργάνωση και η λέξη «πολιτική» έρχεται πρώτη. Επίσης, είναι μια συμμαχία, όπου όλοι ψηφίζετε και εργάζεστε με συναίνεση, δηλαδή δεν είναι ένας τυπικός διεθνής οργανισμός. Επομένως, οι πολίτες κυβερνούν τον στρατό και το πλαίσιο είναι πολιτικό, μέσα στο οποίο υπάρχει το στρατιωτικό, αλλά μόνο όταν υπάρχει πολιτική απόφαση.

– Αν το Ισραήλ χτυπήσει το Ιράν, θα μπορούσε η αποσταθεροποίηση της Τεχεράνης, σε συνδυασμό με την έλλειψη ηγεσίας στο Λίβανο, στα παλαιστινιακά εδάφη, αλλά και στη Συρία, να οδηγήσει σε πλήρη αποδιοργάνωση της Μέσης Ανατολής;

– Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι πραγματικά τραγικό γιατί χώρες σαν τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ βρίσκονταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου σε μια φάση συμφιλίωσης και συνεννόησης με το Ισραήλ. Τώρα αυτός ο πόλεμος διέκοψε αυτή τη διαδικασία και μας οδηγεί σε αυτά τα αποτελέσματα, αλλά νομίζω ότι αν σε κάποιο σημείο πρυτανεύσει η λογική και οι άνθρωποι ικανοποιηθούν ή αποδεχθούν την τραγική πραγματικότητα, τότε υπάρχει χώρος για εκ νέου συνεργασία, προώθηση των κοινών συμφερόντων και αξιών. Νομίζω ότι η αραβική πλευρά το καταλαβαίνει και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

– Με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή να εντείνονται, μπορεί η Ελλάδα να λειτουργήσει ως επιχειρησιακό κέντρο αξιοποιώντας για παράδειγμα τη βάση του ΝΑΤΟ στη Σούδα;

– Εχουμε πολλές βάσεις, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, αλλά το θέμα δεν είναι να έχουμε απλώς μια βάση. Νομίζω ότι η πιο σημαντική σύνδεση που μπορεί να έχει το ΝΑΤΟ με την περιοχή της Μέσης Ανατολής με την οποία συναντάται η Ελλάδα και η Ιταλία είναι να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ αυτών των χωρών και αυτό δεν σημαίνει με «μπότες» στο έδαφος τους ή με στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, αλλά μέσω της δυνατότητας να δημιουργήσουμε φιλίες στην περιοχή μέσω της οικοδόμησης θεσμών σε αυτές τις χώρες και βοηθώντας τις κυβερνήσεις τους να διαμορφώσουν τον εαυτό τους. Συνεπώς, νομίζω ότι η σημασία των βάσεων είναι περιορισμένη, γιατί σήμερα μπορείς να χτυπήσεις έναν εχθρό πρακτικά από παντού.

– Θα μπορούσε να ενισχυθεί ο γεωστρατηγικός ρόλος της Κύπρου με μια ειδική σχέση ή συμφωνία με το ΝΑΤΟ;

– Η Κύπρος είναι διαιρεμένη από το 1974 και κατά τη γνώμη μου, θα συνεχίσει να είναι γιατί παρότι έχουμε προσπαθήσει αρκετές φορές από διαφορετικές οπτικές γωνίες να βρούμε μια λύση, ποτέ δεν λειτούργησαν. Ετσι, νομίζω ότι στο τέλος το status quo θα παραμείνει, πράγμα που είναι ατυχές και επομένως οποιαδήποτε συνεργασία είναι δύσκολη.

Λίβανος Μέση Ανατολή NATO Ιράν Ισραήλ LIFE