Όταν το περιοδικό Monocle κατέταξε, στα τέλη του 2020, την Ελλάδα στην κορυφαία δεκάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη «ήπια ισχύ» παγκοσμίως, πολλοί πανηγύρισαν, και δικαίως, αναφέρει η Καθημερινή.

Η εικόνα με την ελληνική σημαία, που ως «soft power super star» φιγουράρει στο πρωτοσέλιδο ενός έγκυρου διεθνούς ακτινοβολίας εντύπου, θα μπορούσε να διαφημιστεί ανά την υφήλιο ως επιβεβαιωτική της αποδέσμευσης από τα δεινά της μνημονιακής περιόδου και ως προαναγγελτική συνάμα ενός ανοίγματος προς πολλά υποσχόμενες νέες προοπτικές ανάπτυξης. Πολύ, δε, περισσότερο όταν μιλάμε για το πρωτοσέλιδο ενός περιοδικού όπως είναι το Monocle, που προβάλλεται ως brand ικανό να διαμορφώνει τάσεις διεθνώς.

Δύο χρόνια και 22 τεύχη μετά (από το υπ’ αριθμόν 139 με το ελληνικό εξώφυλλο, στο 161 του τρέχοντος μήνα Μαρτίου), το Monocle επιστρέφει με ένα άρθρο το οποίο, όμως, προβληματίζει. Πολύ, δε, περισσότερο ακριβώς επειδή μιλάμε για ένα περιοδικό που τείνει να βλέπει τάσεις και να τις αναδεικνύει.

«Διαχωριστικές γραμμές»

Η Χάνα Λουσίντα Σμιθ, Βρετανίδα δημοσιογράφος με έδρα την Κωνσταντινούπολη (και συγγραφέας του βιβλίου «Η άνοδος του Ερντογάν: Κίνδυνος για την Ευρώπη» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg), υπογράφει στο τεύχος 161 του Monocle ένα άρθρο για τα κατεχόμενα με τον τίτλο «Διαχωριστικές γραμμές» («Dividing lines»).

«Η πολιτική βούληση επανένωσης της Κύπρου έχει χαθεί», γράφει η κα. Σμιθ. Και επειδή αυτή βούληση έχει χαθεί, «οι απομονωμένοι Τούρκοι ελπίζουν στη διεθνή αναγνώριση και στην προσέλκυση τουριστών», συνεχίζει η Βρετανίδα δημοσιογράφος, με φόντο το Βαρώσι, το άλλοτε κοσμοπολίτικο παραλιακό κομμάτι νοτίως της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου, το οποίο η ίδια επισκέφθηκε συνοδευόμενη από τον (επίσης εδρεύοντα στην Κωνσταντινούπολη) φωτογράφο Μπράντλεϊ Σέκερ.

Ήταν Σεπτέμβριος του 2019 όταν ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου μπήκε στο περίκλειστο Βαρώσισυνοδευόμενος από δημοσιογράφους, και Οκτώβριος του 2020 όταν οι κατοχικές δυνάμεις προχώρησαν στο μονομερές άνοιγμα μέρους της παραλίας του Βαρωσίου κατά παράβαση των ψηφισμάτων 550/1984 και 789/1992 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. 

Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στα γεγονότα της δεκαετίας του 1970, η δημοσιογράφος του Monocle προτιμά να μην κάνει καμία αναφορά στην τουρκική εισβολή και κατοχή. Αντιθέτως, μιλά για έναν «εμφύλιο πόλεμο μεταξύ ελληνόφωνων και τουρκόφωνων κοινοτήτων».

Επιστρέφοντας στο σήμερα, η ίδια καταγράφει την περίπτωση ενός Ελληνοκύπριου ο οποίος θέλει να επιστρέψει στο Βαρώσι για να διεκδικήσει την περιουσία που είχε η οικογένειά του εκεί. Η εν λόγω διεκδίκηση θα πρέπει ωστόσο, ως έχουν σήμερα τα πράγματα, να γίνει υπό κατοχική διοίκηση, στην σκιά του αφηγήματος που θέλει το Βαρώσι να είναι βακουφική/οθωμανική περιουσία που υπάγεται στον έλεγχο του ΕΒΚΑΦ.

Η δημοσιογράφος του Monocle καταγράφει ακροθιγώς το πλαίσιο, χωρίς όμως να κάνει αναφορά στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η ίδια δεν βλέπει κατοχικές δυνάμεις στην Κύπρο. Αποκαλεί την Πέργαμο Beyarmudu και το Τρίκωμο Yeni Iskele, το ψευδοκράτος «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ)», τον Ερσίν Τατάρ «πρόεδρο» και τη διοίκηση των κατεχομένων «κυβέρνηση» (χωρίς εισαγωγικά όλα τα παραπάνω στο κείμενο του Monocle).

Προκλητικός Τατάρ

«Δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω το ρολόι. Εκείνοι μιλούν ελληνικά. Εμείς μιλάμε τουρκικά. Δεν έχουμε τίποτα κοινό. Αναπνέουμε τον ίδιο αέρα – τίποτα άλλο», δηλώνει ο Ερσίν Τατάρ, μιλώντας στο Monocle και τη Βρετανίδα δημοσιογράφο Χάνα Λουσίντα Σμιθ. Κατά τη διάρκεια μάλιστα της εν λόγω συνέντευξης, ο Τατάρ παρουσιάζεται να δέχεται τηλεφώνημα από τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον οποίο αποκαλεί «πρόεδρέ μου», σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο σχετικό κείμενο.

Καζίνα, κρυπτονομίσματα και αλκοόλ

Η Βρετανίδα δημοσιογράφος γράφει ότι στα κατεχόμενα υπάρχουν πια «16 δημόσια πανεπιστήμια που δέχονται χιλιάδες φοιτητές από την Αφρική και την Ασία», 36 καζίνα, «επενδυτές» προερχόμενοι από το Ιράν και τη Ρωσία (που ρίχνουν λεφτά σε ακίνητα κυρίως στο Τρίκωμο), ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων και αλκοολούχα ποτά τα οποία είναι πολύ φθηνότερα από εκείνα σε Τουρκία και Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, υπάρχει και ένα «νέο αεροδρόμιο» όπως είναι εκείνο της Τύμπου (Ερτζάν στο κείμενο του Monocle) που ετοιμάζεται να ξεκινήσει να λειτουργεί τους προσεχείς μήνες δεχόμενο πτήσεις όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και – ενδεχομένως – από ιδιωτικές ρωσικές αεροπορικές.

«Η πρότασή μου για το Βαρώσι είναι να χρησιμοποιηθεί ως ζώνη ελεύθερου εμπορίου, όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι θα είναι αναγκασμένοι να γίνουν συνέταιροι (σ.σ. business partners)», δηλώνει στο Monocle ο Σερντάρ Ντενκτάς, γιος του Ραούφ Ντενκτάς.  

Το Βαρώσι είχε όντως, κατά καιρούς στο παρελθόν, παρουσιαστεί ως δυνητικό εφαλτήριο οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Εν έτει 2023 ωστόσο, αυτή η εμπιστοσύνη μετρά πληγές… τις οποίες ξένα δημοσιεύματα επιχειρούν να εξωραΐσουν.

Ελληνοτουρκικά Κύπρος