Ανάλυση του εκλογικού αποτελέσματος! Η προοπτική και το μέλλον των κομμάτων

Γράφει ο Παντελής Σαββίδης

1.-Το κύριο χαρακτηριστικό των εκλογών είναι η σαρωτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας. Το 40,8% που κέρδισε δεν προβλέφθηκε από κανέναν. Ούτε από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της. Τούτο σημαίνει πως είτε το εκλογικό σώμα παρέμεινε βουβό ως προς τις προθέσεις του, είτε αποφάσισε την τελευταία στιγμή. Έχει σημασία να δούμε πως ψήφισαν οι νέοι ψηφοφόροι.

2.-Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η πτώση του Συριζα (20,07). Μια πτώση που, επίσης, δεν διαφαινόταν. Ο Σύριζα φάνηκε πως ήλεγξε το πεδίο της κεντροαριστεράς μετά από μια μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας του ΠΑΣΟΚ, ύστερα από την ανάδειξη της ηγεσίας του. Αλλά δείχνει σημάδια κόπωσης. Δεν μπορεί άλλο.

3.-Τρίτο χαρακτηριστικό: η πτώση του ΠΑΣΟΚ έφθασε στα όριά της και άρχισε η ανάκαμψή του (11,46). Οι αναλυτές θεωρούσαν επιτυχία το να πλησιάσει το 10%. Τα κατάφερε. Υπό προϋποθέσεις το ΠΑΣΟΚ μπορεί να αποβεί η κύρια δύναμη της κεντροαριστεράς.

4.-Είναι εντυπωσιακό το ποσοστό που πήρε το ΚΚΕ. Το 7,23% δεν μπορούν ούτε καν να το ονειρευτούν άλλα κόμματα της κομμουνιστικής αριστεράς στην Ευρώπη.

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΗΣ ΝΔ:

1.-Το εκλογικό σώμα θεώρησε πως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση του κ. Μητσοτάκη στην διακυβέρνηση της χώρας. Το σύνθημα «υπάρχει καλύτερος;» έπιασε.

2.-Οι εκλογείς θεώρησαν, ακόμη, πως μια κυβέρνηση συνεργασίας θα ήταν καταστροφική για την χώρα.

3.-Εντύπωση προκαλεί το απρόβλεπτο του υψηλού ποσοστού της ΝΔ. Πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι ψήφισαν οι νέοι εκλογείς.

4.-Τη βασική άνοδό της η ΝΔ την οφείλει σε ψήφους που πήρε από τον Συριζα. Που σημαίνει ότι είτε ο σημερινός ψηφοφόρος έχει ξεπεράσει τα ταμπού Αριστερά-Δεξιά, είτε ότι παραδοσιακοί κεντροδεξιοί ψηφοφόροι είχαν βρει καταφύγιο τα χρόνια της κρίσης στον Συριζα. Τη νίκη στον Συριζα δεν την έδωσαν μόνο οι παλαιοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ. Την έδωσαν και παραδοσιακοί δεξιοί.

5.-Από κοινωνιολογική σύνθεση είναι δύσκολο να αναλυθεί, προς το παρόν, η ψήφος στη ΝΔ. Η θέση της στο πολιτικό φάσμα-που συμπίπτει με την αυτοτοποθέτησή της- την χαρακτηρίζει ως το κατ εξοχήν κόμμα της άρχουσας τάξης στη χώρα. Ήταν το μόνο κόμμα για το οποίο η άρχουσα τάξη παρενέβη για να το σώσει όταν έπεσε στο 18%. Δεν είναι καθαρά φιλελεύθερο κόμμα, ή, μάλλον, ως ιδεολογία του μπορεί να θεωρηθεί ο αποκαλούμενος κοινωνικός φιλελευθερισμός. Οι φιλελεύθεροι αρνούνται την ύπαρξη του όρου. Υπάρχει, όμως. Η κρίση πυροδότησε στην Ελλάδα μια κοινωνική και πολιτική κινητικότητα που, ακόμη, δεν έχει κατασταλάξει.

6.-Η Ν.Δ. κατά την διακυβέρνησή της διαχειρίσθηκε και δύσκολες καταστάσεις. Παρά την συνήθη αδράνεια του κρατικού μηχανισμού το σύστημα λειτούργησε όταν αντιμετώπισε τον κίνδυνο ύπαρξής του. Τέτοια περίπτωση ήταν η υπόθεση με τους μετανάστες στον Έβρο. Οι ψηφοφόροι θεώρησαν πως η διαχείριση κρίσεων μπορεί να μην είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα πάντοτε, αλλά δεν απέδωσε την ευθύνη στην κυβέρνηση της ΝΔ.

7.-Σε οικονομικό επίπεδο διαχειρίσθηκε, όπως αποδείχθηκεαπο την προτίμηση των εκλογέων, αποδεκτά την ένδεια μεγάλων στρωμάτων της κοινωνίας με τα επιδόματα και τις πολιτικές που ακολούθησε. Ήταν μια πολιτική που απέφερε άμεσα αποτελέσματα. Οτιδήποτε άλλο που θα είχε να κάνει με μόνιμες οικονομικές επιλογές θα απέδιδε στο μέλλον. Αλλά τον κ. Μητσοτάκη, όπως και οποιονδήποτε πολιτικό στις μέρες μας, τον ενδιέφερε η άμεση απόδοση. Την εισέπραξε.

8.-Ο κ. Μητσοτάκης προσωπικά και το κόμμα του γενικότερα είναι οπαδοί μιας συγκεντρωτικής αντίληψης πολιτικής και οικονομικής δομής της χώρας. Φαίνεται πως οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής, επιπτώσεις δραματικές για την Περιφέρεια, δεν άγγιξαν κανέναν. Με τέτοιες πολιτικές η χώρα δεν έχει μέλλον. Αλλά κανείς δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον. Όλοι ασχολούνται με το παρόν.

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

1.-Ο Συριζα δεν μπόρεσε να κεφαλαιοποιήσει σταθερά τα κέρδη που είχε από την κρίση. Τα κοινωνικά στρώματα και οι πολιτικές ομάδες που τον εμπιστεύθηκαν ήταν καιροσκοπικά. Σημαντικό ποσοστό της δεξιάς παράταξης συμπαρατάχθηκε μαζί του, όπως φάνηκε από την επάνοδο στην μητρική αγκαλιά.

2.-Η βασική αδυναμία του Συριζα είναι ότι δεν μπόρεσε να φτιάξει χαρακτήρα. Προσπάθησε να εκφράσει έναν κοινωνικό χώρο από το Κέντρο ως την άκρα αριστερά αλλά η έκφραση αυτή είναι αδύνατη. Το προηγούμενο του ΠΑΣΟΚ κινήθηκε σε μικρότερο φάσμα αλλά και απαίτησε μια πολιτική και ιδεολογική θεωρία (Μητρόπολη-Περιφέρεια, Τρίτος Κόσμος κλπ). Ο Συριζα είχε μια ηγεσία που μπορούσε να κινηθεί πιο ευέλικτα από την επιλογή άλλων δικών του προσώπων, στον χώρο αυτό αλλά η ηγεσία του στερούνταν των σύνθετων ικανοτήτων που απαιτούνται για να εκφράσεις πειστικά και αποτελεσματικά τόσο ευρύ φάσμα πολιτικών και κοινωνιών δυνάμεων. Και η μίμηση προτύπων ήταν κωμική.

3.-Ο Συριζα δεν είχε τα αφομοιωτικά χαρακτηριστικά του πολιτικού χώρου που θα μπορούσε να συσπειρώσει το ευρύ κοινωνικοπολιτικό φάσμα που ήθελε να εκφράσει. Προσπάθησε να μιμηθεί το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά ΟΛΑ ήταν διαφορετικά. Ο Τσίπρας δεν είναι Ανδρέας, το στελεχιακό του δυναμικό δεν είναι του πρώϊμου ΠΑΣΟΚ, οι κοινωνικές δυνάμεις που εξέφρασε δεν έχουν σχέση με τα στρώματα που περιθωριοποιήθηκαν μετά τον Εμφύλιο και αναζητούσαν μερίδιο εξουσίας. Αλλά, γενικώς, όπως είναι γνωστό, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Ο Σύριζα δεν μπόρεσε να αναλύσει την κοινωνική σύνθεση των δυνάμεών του και να παράγει πρόταση εξουσίας. Ένα άτακτο συνονθύλευμα ήταν που βασιζόταν στο «αντί». Αλλά με « αντί» δεν κατακτάς εξουσία. Παραμένεις στην αντι-πολίτευση.

4.-Η δυναμική του Συριζα θα συνεχίσει να είναι πτωτική. Ο Τσίπρας θα αμφισβητηθεί αλλά δεν υπάρχει ηγετική προσωπικότητα να τον διαδεχθεί. Με τον Τσίπρα δεν θα πάνε καλά, χωρίς τον Τσίπρα θα πάνε χειρότερα.

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ:

1.-Φαίνεται πως το ΠΑΣΟΚ έφθασε στο κατώτατο σημείο της πτώσης του και άρχισε να ανακάμπτει.

2.-Μπορεί να αναδειχθεί στον κύριο εκφραστή του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς αλλά χρειάζεται προσοχή. Προσοχή, κυρίως, στις θέσεις του στα θέματα κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας.

3.-Στο ΠΑΣΟΚ ανέλαβε μια νέα γενιά την ηγεσία και αυτό είναι καλό. Η γενιά αυτή ελάχιστα, φαίνεται, να γνωρίζει από την ιστορία του Κινήματος και των θέσεών του. Η εθνική κυριαρχία αποτέλεσε ένα από τα κύρια συνθήματα του ΠΑΣΟΚ. Το ζήτημα αυτό θα αναδειχθεί το επόμενο διάστημα κυρίαρχο στην πολιτική ζωή της χώρας. Δεν μπορεί να υποβαθμιστεί η σημασία του, ούτε και το ΠΑΣΟΚ να αποκλίνει από την ιστορική γραμμή του. Στο θέμα αυτό περισσότερο πρέπει να κλίνει στην γραμμή Ανδρέα Παπανδρέου παρά Κώστα Σημίτη. Υπάρχει σημαντικό μέρος της κοινωνίας που αναζητά μια ελπίδα στην έκφραση της αγωνίας του για το μέλλον του τόπου-και της δικής του παρουσίας σε αυτό.

4.-Η νέα γενιά του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να δίνει έμφαση στο θέμα των δικαιωμάτων. Για να μπορέσει να έχει μέλλον το ΠΑΣΟΚ πρέπει να μην παραγνωρίσει τα δικαιώματα αλλά παράλληλα να εστιάσει σε κοινωνικά ζητήματα. Ο κόσμος σφαδάζει, ακόμη, από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Δουλειές δεν υπάρχουν και όσες υπάρχουν είναι χαμηλά αμειβόμενες. Δικαιώματα, κράτος δικαίου, κοινωνική ευαισθησία και υπεράσπιση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων της χώρας είναι ένα πλαίσιο το οποίο μπορεί να του δώσει ελπίδες ανάκαμψης.

5.-Στην εξωτερική πολιτική η θέση του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι φιλειρηνική, άνοιγμα προς όλους τους λαούς-και προς την Τουρκία- αλλά με τήρηση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου. Καμιά έκπτωση στο όνομα του «να τα βρούμε με την Τουρκία για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο και να έχουμε οικονομικά οφέλη». Τα οικονομικά μπορείς να τα ελέγξεις. Την απώλεια εδάφους ή κυριαρχίας όχι.

6.-Αν το ΠΑΣΟΚ θέλει να γίνει δύναμη αλλαγής το σημαντικότερο όλων είναι να αποκτήσει περιφερειακή πολιτική. Η ελληνική περιφέρεια στενάζει. Αλλά και το Κέντρο της χώρας και στενάζει και θα αντιμετωπίσει περισσότερα αδιέξοδα αν συνεχισθεί αυτή η κεντρομόλα πολιτική. Το ΠΑΣΟΚ με τον Καλλικράτη κατέστρεψε την ελληνική περιφέρεια. Πρέπει να αναλάβει δραστηριότητα αναζωογόνησής της. Άλλωστε, η περιφέρεια ήταν που του έδινε την νίκη στις παλαιές καλές ημέρες του.

7.-Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να βγάλει από την συμπεριφορά του κάθε ίχνος αλαζονικής συμπεριφοράς. Ήταν αυτή η αλαζονική νοοτροπία που απογοήτευσε πολλά μέλη του και κατέφυγαν στον Συριζα. Απέναντι στους ανθρώπους αυτούς η πολιτική του δεν μπορεί να είναι εκδικητική. Πρέπει να είναι ανοικτή, μετριοπαθής και με αίσθημα συντροφικότητας. Ο κάθε ένας έχει την προσωπική του ιστορία που τον ώθησε κάπου αλλού. Ο χώρος της κεντροαριστεράς συντίθεται από ελαφρά αποκλίνουσες κοινωνικές δυνάμεις οι οποίες πολιτικά συνέκλινα σε αυτό που θέλει να εκφράσει περισσότερο το ΠΑΣΟΚ και λιγότερο ο Συριζα. Ο γενότυπος του Συριζα ήταν αριστερός. Του ΠΑΣΟΚ είναι κεντρώος. Η ιδεολογική του αντίληψη είναι η Αριστοτελική Μεσότης.

8.-Στο ΠΑΣΟΚ συμφέρει η αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας. Η αυτοδυναμία της ΝΔ με το υψηλό ποσοστό που πήρε αναδιαμορφώνει το πολιτικό σκηνικό. Η δυναμική των πραγμάτων θέλει το ΠΑΣΟΚ δεύτερο κόμμα με την προϋπόθεση ότι δεν θα γίνουν λάθη. Ο Συριζα επιτέλεσε τον ρόλο του. Θα γίνει τρίτο κόμμα εκφράζοντας παραδοσιακά ρεύματα της Αριστεράς.

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥ ΚΚΕ:

1.-Παρόλο που το ΚΚΕ επιμένει πως είναι ένα επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα, βλέπει τη δύναμή του να ανεβαίνει. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στην απογοήτευση ενός μέρους της ελληνικής κοινωνίας και στην έλλειψη άλλου πολιτικού κόμματος που να το εκφράζει. Αντί να απόσχουν πήγαν στις εκλογές και ψήφισαν αντί να θεωρητικοποιήσουν την αποχή τους.

2.-Το ΚΚΕ αποτέλεσε εκλογικό καταφύγιο αυτών των ψηφοφόρων διότι η μέχρι σήμερα πολιτική του είναι μετριοπαθής. Αν καταληφθεί από αλαζονεία και αρχίσει τις καταλήψεις και τις ατελείωτες απεργίες θα εισπράξει το τίμημα. Το ποσοστό του ΚΚΕ δεν έχει καμιά σχέση με το προλεταριάτο το οποίο θέλει να εκφράσει και το οποίο θεωρεί επαναστατικό υποκείμενο. Η ύπαρξη προλεταριάτου προϋποθέτει βιομηχανική ανάπτυξη και τέτοιου είδους ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν υπάρχει.

ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΗΣ ΑΠΟΧΗΣ:

Το ποσοστό της αποχής είναι μεγάλο αλλά όχι πρωτόγνωρο. Δεν αυξήθηκε από άλλες εκλογικές αναμετρήσεις. Ως πολιτική επιλογή είναι αποδεκτή. Το αποτέλεσμά της στην πολιτική πρακτική ανύπαρκτο.

ΚΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΑΣ

Με βάση αυτά τα δεδομένα η κριτική μας στάση θα εστιασθεί στα εξής:

1.–ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι ο συγκεντρωτισμός. Αν η Ελλάδα δεν ακολουθήσει μια αποσυγκεντρωτική πολιτική η Μαύρη Τρύπα που έχει δημιουργηθεί στο λεκανοπέδιο θα την καταπιεί ολόκληρη. Και αφού η Μαύρη Τρύπα καταπιεί την περιφέρειά της θα καταρρεύσει και η ίδια.

2.-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός που επικαλείται ως ιδεολογία η κυβέρνηση οφείλει να δείξει ευαισθησία και στις κοινωνικές ομάδες που υποφέρουν και σε παραδοσιακές δομές οικονομίας με κοινωνικά χαρακτηριστικά. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφελείας δεν μπορεί να ιδιωτικοποιηθούν. Το ίδιο και άλλοι ευαίσθητοι τομείς λειτουργίας της κοινωνίας και του κράτους.

3.-ΠΑΙΔΕΙΑ: Το κύριο ζήτημα που προτάσσει η Νέα Δημοκρατία στο χώρο της Παιδείας είναι τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Η θέση μας στο θέμα αυτό είναι ναι υπό προϋποθέσεις. Οι προϋποθέσεις έγκεινται στην αποδοχή πανεπιστημιακών σχολών υψηλού επιπέδου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως στις ΗΠΑ και με εχέγγυα σοβαρής και μακροχρόνιας λειτουργίας τους. Με, παράλληλη, αναβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων. Θα υποστηρίξουμε, επίσης, την δημιουργία σοβαρής τεχνικής εκπαίδευσης (ο Συριζα την κατήργησε εντελώς μετατρέποντας τα ΤΕΙ σε ανώτατες σχολές). Θα εστιάσουμε στο να καταστεί η χώρα πρωτοπόρα στις νέες τεχνολογίες και ιδιαιτέρως στην ρομποτική αλλά παράλληλα με ανάπτυξη της κλασικής παιδείας. Μόνο αυτή η ισορροπία μπορεί να αποτρέψει τον κίνδυνο εξαφάνισης του ανθρώπινου είδους. Ή το να καταστεί ορντινάντσα των ρομπότ. Η κλασική παιδεία θα δώσει και πλεονεκτήματα στην παγκόσμια απήχηση του ελληνισμού. Και θα τον βηθήσει στην συνειδητοποίηση της ταυτότητάς του.

4.-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Ενθάρρυνση επενδύσεων ΜΟΝΟ στην περιφέρεια για, τουλάχιστον, μια δεκαετία.

5.-ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΑΜΥΝΑ:

Α)Χώρα ανοικτή σε όλους, φιλειρηνική με διεκδίκηση όσων δικαιούται στη βάση του διεθνούς δικαίου.

Β)Καμιά συζήτηση για παραχωρήσεις στην Τουρκία. Διάλογος, μόνο, για διευθέτηση όσων το Διεθνές Δίκαιο απαιτεί.

Γ)Είμαστε κατά της προωθούμενης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και η στάση μας θα είναι κριτική στην υλοποίησή της. Στενότεροι δεσμοί με την Κύπρο και υποστήριξη της προσπάθειας της κυπριακής κυβέρνησης. Ελληνική παρουσία στο νησί και επιδίωξη διεκδίκησης ρόλου στην Ανατολική Μεσόγειο. Ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο ναυτική και αεροπορική, αν τα επιτελικά σχέδια το επιτρέπουν. Νέο Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου.

Δ) Επαναδραστηριοποίηση στα Βαλκάνια. Μεταφορά του Βαλκανικού Τμήματος του Υπουργείου Εξωτερικών στη Θεσσαλονίκη.

Ε) Ναι στους εξοπλισμούς με τη  προϋπόθεση ότι η χώρα θα διαμορφώσει πειστική αποτροπή και θα έχει σχέδιο να την προβάλλει.

6.-ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ: Επαναφορά του Καποδίστρια άμεσα.