Άρθρο του Αμερικανού αναλυτή, Μάικλ Ρούμπιν, στην ιστοσελίδα firstpost.com

Στις 12 Αυγούστου 2020, ισλαμιστές μαχητές που αυτοαποκαλούνται Ansar al-Sunnah κατέλαβαν την παραλιακή πόλη Mocímboa da Praia στη βόρεια Μοζαμβίκη. Ήταν ένα λουτρό αίματος. Ο στρατός της Μοζαμβίκης, ο οποίος είχε αποκρούσει μια παρόμοια επίθεση μόλις πέντε μήνες πριν, διαλύθηκε. Μέσα σε λίγες μέρες, οι μαχητές έλεγξαν το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας Κάμπο Ντελγκάδο της βόρειας Μοζαμβίκης και ορκίστηκαν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος. Μη μπορώντας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ομάδα, η ομάδα Wagner της Ρωσίας τράπηκε σε φυγή. Πρώτη μεγάλη ήττα. Τον Μάρτιο του 2021, οι ίδιοι τρομοκράτες βγήκαν από τους θάμνους και επιτέθηκαν στο λιμάνι της Πάλμα, 40 χιλιόμετρα νότια των συνόρων με την Τανζανία,πολιορκώντας το ξενοδοχείο Amarula όπου ζούσαν ή αναζήτησαν καταφύγιο περισσότεροι από 100 ξένοι εργολάβοι που εργάζονταν για μια κοντινή γεώτρηση πετρελαίου. Αυτόπτες μάρτυρες λένε ότι δεκάδες πέθαναν.

Τον Ιανουάριο του 2022, επισκέφτηκα το Cabo Delgado για να παρακολουθήσω από πρώτο χέρι επιχειρήσεις κατά της εξέγερσης. Στην Πάλμα, παρακολούθησα μια τελετή που σηματοδοτούσε τα εγκαίνια του σχολείου μετά το κλείσιμο με εντολή του Ισλαμικού Κράτους και παρακολούθησα καθώς ο διευθυντής του ξενοδοχείου Amarula εργαζόταν για να σοβάρει τρύπες από σφαίρες και να αφαιρέσει θραύσματα που είχαν απομείνει από χειροβομβίδες ρουκετών. Καθώς οδηγούσα νότια στο Mocímboa, η ζημιά ήταν πολύ πιο καταστροφική. Απανθρακωμένες εκκλησίες, καμένες επιχειρήσεις και ερειπωμένα σπίτια σημάδεψαν την πόλη. Σκουριασμένα κυβάκια οχημάτων ήταν διάσπαρτα στο οδόστρωμα. Η πόλη ήταν χωρίς νερό ή ηλεκτρικό ρεύμα από τότε που το Ισλαμικό Κράτος ανατίναξε γεννήτριες, έσκισε σωλήνες και γκρέμισε καλώδια. Οι ενέργειες του Ισλαμικού Κράτους στη Μοζαμβίκη διέφεραν από ό,τι είδα για την κατοχή του στο Ιράκ και τη Συρία. Στην ενσάρκωσή του στη Μέση Ανατολή, το Ισλαμικό Κράτος κρατούσε ομήρους τους ανθρώπους του στις πόλεις της περιοχής και προσπάθησε να κατακτήσει την τοπική οικονομία για να πουλήσει πετρέλαιο, σιτάρι και τσιμέντο. Με εξαίρεση τις εκκλησίες, η καταστροφή στη Μοσούλη, το Ιράκ και τη Ράκα της Συρίας ήταν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των μαχών για την απελευθέρωση των πόλεων, που δεν διέπραξαν οι ίδιοι οι ριζοσπάστες.

Στη Μοζαμβίκη, ο τρομοκράτης κατέστρεψε τα πάντα.

Ανάγκασαν άνδρες και τα έφηβα αγόρια να γίνουν στρατιώτες ή να αντιμετωπίσουν την εκτέλεση.

Εξανάγκασαν γυναίκες και κορίτσια σε υποτέλεια ή σε καταναγκαστικό γάμο.

Στρατός της Ρουάντα αναπτύχθηκε στο Cabo Delgado για να ηγηθεί της μάχης κατά της εξέγερσης και να βοηθήσει στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων δυνατοτήτων της Μοζαμβίκης. Ο διοικητής στο Mocímboa μου έδειξε και τα δύο αιχμαλωτισμένα όπλα όπως AK-47, χειροβομβίδες, όλμους και μπαζούκες. ηλεκτρονικά είδη όπως walkie-talkies, υπολογιστές και δορυφορικά τηλέφωνα και τη βιβλιογραφία που έφεραν οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Η λογοτεχνία είναι σημαντική γιατί δείχνει τη φύση της ριζοσπαστικοποίησης. Παραδοσιακά, Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί ζούσαν μαζί στο Cabo Delgado μέχρι την πόλη και το χωριό. Οι τοπικές παραδόσεις, οι ανιμιστικές επιρροές και ο σουφισμός διαπέρασαν τις μουσουλμανικές πρακτικές. Το μέτρο ήταν πρωταρχικής σημασίας. Γι’ αυτό έχει σημασία η λογοτεχνία. Σημειωματάρια που κατασχέθηκαν από αιχμαλώτους μαχητές, μερικούς από τους οποίους γνώρισα, αντανακλούσαν επιχειρήματα, ριζοσπαστικές ερμηνείες, και κορανικές παραπομπές για να παρασύρουν έναν σε μεγάλο βαθμό αναλφάβητο πληθυσμό σε εξτρεμιστικές ερμηνείες που δικαιολογούσαν τον τρόμο και τις φιλοδοξίες του Ισλαμικού Κράτους. Πολλά από τα φυλλάδια που έφεραν οι αιχμάλωτοι μαχητές προέρχονταν από το Καράτσι του Πακιστάν, σύμφωνα με στοιχεία δημοσιεύσεων στα βιβλία και τα φυλλάδια. Τα αυτοκόλλητα και τα γραμματόσημα έδειχναν ότι έφτασαν μέσω της Μομπάσα της Κένυας, του μεγαλύτερου λιμανιού στην ανατολική Αφρική, 4.300 χιλιόμετρα μακριά.

Το Πακιστάν δεν χρηματοδότησε τη βία στη Μοζαμβίκη – αυτή ήταν ευθύνη των Τανζανών επιχειρηματιών που μπέρδεψαν τις ισλαμιστικές φιλανθρωπικές οργανώσεις με την ευσέβεια και των ομολόγων τους από τη Μοζαμβίκη που πλήρωναν χρήματα προστασίας στον Ansar al-Sunna – αλλά υποκίνησε τη βία, συχνά παρείχε πλατφόρμα για την πλύση εγκεφάλου των νεοσυλλέκτων

Λόγω της επέμβασης της Ρουάντα, η Μοζαμβίκη δεν είναι πλέον το επίκεντρο της απειλής του Ισλαμικού Κράτους στην Αφρική. Ενώ η Νιγηρία και οι γείτονές της συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη βία της Μπόκο Χαράμ, η Αλ Σαμπάαμπ αποσταθεροποιεί τη Σομαλία και υποστηρίζει τη βία στην Κένυα και ο ριζοσπαστισμός αυξάνεται σε όλο το Σαχέλ, και όλο και περισσότερο το Ισλαμικό Κράτος προσελκύει τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ, παλαιότερα γνωστή ως Ζαΐρ). Σε αντίθεση με το Σαχέλ και το Κέρας της Αφρικής, υπάρχει μικρή διεθνής αντιτρομοκρατική παρουσία για την αντιμετώπιση της παρουσίας μαχητών στο Κονγκό.

Χρόνια αστάθειας, διαφθοράς, περιορισμένου κυβερνητικού ελέγχου και γειτονικής κρατικής παρέμβασης έχουν μεταμορφώσει τη ΛΔΚ. Στον απόηχο της Ρουάντας1994 κατά της γενοκτονίας των Τούτσι, οι γενοκτονιστές κατέφυγαν στο ανατολικό Κονγκό. Τα Ηνωμένα Έθνη δημιούργησαν στρατόπεδα για πρόσφυγες που ξεχύθηκαν από τη Ρουάντα, αλλά, επιδεινώνοντας την αδράνειά τους πριν από την ίδια τη γενοκτονία, αμέλησαν να αφοπλίσουν τους μαχητές Χούτου. Ακριβώς όπως στο νότιο Λίβανο και τη Λωρίδα της Γάζας, οι προσφυγικοί καταυλισμοί του ΟΗΕ έγιναν θερμοκοιτίδες για την τρομοκρατία που όχι μόνο προώθησε τις εσωτερικές αναταραχές αλλά και αναστάτωσε τη διασυνοριακή σταθερότητα. Αυτό με τη σειρά του συνέβαλε στο να γίνει το Κονγκό το επίκεντρο δύο μεγάλων αφρικανικών πολέμων στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, στους οποίους τελικά ενεπλάκησαν εννέα χώρες, πολυάριθμες πολιτοφυλακές και σκότωσαν περισσότερους από πέντε εκατομμύρια αμάχους.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι Συμμαχικές Δημοκρατικές Δυνάμεις (ADF), οι οποίες, παρά το όνομά τους, είναι μια ριζοσπαστική ισλαμιστική ομάδα που εξελίχθηκε εν μέρει σε περισσότερα ακραία στοιχεία (Tablighi Jamaat), μετακόμισε στη ΛΔΚ από την Ουγκάντα, όπου σήμερα αντιπροσωπεύεται ως το κεντροαφρικανικό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους. Αρχικά στην επαρχία του Βόρειου Κίβου του Κονγκό, τώρα έχει επεκταθεί στο Ιτούρι. Και οι δύο επαρχίες είναι πλούσιες σε πόρους, με χρυσό, διαμάντια, άλλα ορυκτά και πετρέλαιο. Ακόμα κι αν το ADF δεν εξορύσσει απευθείας χρυσό και διαμάντια, η εξόρυξη χρημάτων προστασίας υπό το πρόσχημα των φόρων γεμίζει τα ταμεία του και του δίνει τη δυνατότητα να επεκταθεί.

Το 1999, τα Ηνωμένα Έθνη ίδρυσαν μια ειρηνευτική αποστολή για τη ΛΔΚ που, το 2010, μετονόμασε σε Αποστολή Σταθεροποίησης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (MONUSCO). Όπως πολλές αποστολές του ΟΗΕ, το MONUSCO έχει μεγάλο, φουσκωμένο  ετήσιο προϋπολογισμό που ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Κατά τη διάρκεια συνομιλιών μαζί μου αυτόν τον μήνα στην πρωτεύουσα του Κονγκό, Κινσάσα, ρώτησα για την πηγή υποστήριξης για το ADF, ειδικά δεδομένης της παραδοσιακής μετριοπάθειας των μουσουλμάνων του Κονγκό. Οι ντόπιοι ανέφεραν ότι η κύρια μηχανή ριζοσπαστικοποίησης μεταξύ του τοπικού πληθυσμού είναι η MONUSCO και ιδιαίτερα η πακιστανική συνιστώσα που αριθμοί περίπου 1.700 άτομα.

Εν ολίγοις, οι Κονγκολέζοι λένε ότι ενώ η πακιστανική συνιστώσα της MONUSCO μπορεί να φορέσει μπλε καπέλα, πολλοί το αναλαμβάνουν ως προσωπική αποστολή να διαδώσουν και να καταλύσουν μια πιο ακραία ερμηνεία του Ισλάμ κοινή στο Πακιστάν αλλά ξένη προς το Κονγκό. Ακριβώς όπως η πακιστανική λογοτεχνία που προέρχεται από τους εκδοτικούς οίκους του Καράτσι υποστήριξε παθητικά το Ισλαμικό Κράτος στη Μοζαμβίκη, η συνιστώσα των Ηνωμένων Εθνών του Πακιστάν εμφανίζεται πολύ πιο ενεργά, έστω και ανεπίσημα, να ενθαρρύνει και να διαδίδει το Ισλαμικό Κράτος στην Κεντρική Αφρική.

Αυτό δεν είναι μια τεράστια συνωμοσία των Διυπηρεσιακών Πληροφοριών (ISI) στη ΛΔΚ. Μάλλον, είναι το φυσικό αποτέλεσμα του ισλαμικού εξτρεμισμού μεταξύ του σώματος αξιωματικών του Πακιστάν. Το να αναπτυχθούν σε μια αποστολή του ΟΗΕ είναι για τους Πακιστανούς στρατιώτες μια ανταμοιβή. Οι αποστολές του ΟΗΕ είναι πιο προσοδοφόρες από την κανονική στρατιωτική θητεία, και μια αποστολή προσφέρεται από τη στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν μόνο στους πιο πιστούς ιδεολογικά. Αυτό με τη σειρά του απαιτεί να αγκαλιάσουμε τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό που έχει σημαδέψει το σώμα αξιωματικών του Πακιστάν από την ήττα στο Μπαγκλαντές και την κυριαρχία του προέδρου που έγινε πρωθυπουργός Zulfikar Ali Bhutto.

Ρώτησα τους αξιωματούχους του Κονγκό γιατί απλώς δεν παραπονέθηκαν στην ηγεσία του ΟΗΕ. Η απάντηση: Οι διαδικασίες των Ηνωμένων Εθνών ελάχιστα επιτρέπουν την ανάκληση εθνικών στοιχείων. Ακριβώς όπως ο ΟΗΕ επικαλέστηκε τις δικές του γραφειοκρατικές διαδικασίες για να μην κάνει τίποτα κατά τη γενοκτονία της Ρουάντα και στη συνέχεια αρνήθηκε να αφοπλίσει τους δράστες του στους προσφυγικούς καταυλισμούς του ΟΗΕ στο ανατολικό Κονγκό, έτσι και η αδράνειά του σήμερα θέτει το έδαφος για πολύ μεγαλύτερη αιματοχυσία. Οι Πακιστανοί που επιτρέπουν την άνοδο του ADF δεν τους νοιάζει. Απλώς θα επιστρέψουν στο Πακιστάν με πλήρη τραπεζικούς λογαριασμούς και δεν χρειάζεται να υποστούν άμεσες συνέπειες για τις ενέργειές τους.

Τόσο η Μοζαμβίκη όσο και το Κονγκό πρέπει να κάνουν πολύ περισσότερα για να αποκαταστήσουν την τάξη και να μειώσουν τη διαπερατότητά τους στο Ισλαμικό Κράτος. Το Πακιστάν δεν ευθύνεται για τις δεκαετίες κακής διακυβέρνησής του, αλλά τα άτομα στο Ισλαμαμπάντ επιδιώκουν όλο και περισσότερο να το προωθήσουν. Ο ισλαμικός εξτρεμισμός έχει αφήσει το Πακιστάν στα πρόθυρα της κρατικής αποτυχίας. Είναι τραγικό το γεγονός ότι πολλοί Πακιστανοί, αντί να αναγνωρίσουν τον ιδεολογικό τους καρκίνο, επιδιώκουν τώρα να τον εξάγουν.

ΠΗΓΗ: infognomonpolitics.gr

Μάικλ Ρούμπιν Ανθρώπινα Δικαιώματα Πακιστάν Αφρική Τρομοκρατία