Ένας παλαίμαχος της διπλωματίας, ο Γ.Κ, θέλησε να μου δώσει τη δική του οπτική για τη στάση της Τουρκίας στα γεγονότα του Ισραήλ. Διαφωνεί με τη θέση μου ότι ο Ερντογάν έχει αλλάξει στρατόπεδο και επιχειρηματολογεί πάνω σε κάτι τελείως διαφορετικό.Έχει αξία να διαβάσει κανείς την τοποθέτηση ενός έμπειρου αναλυτή, ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί μαζί του. Σε κάθε περίπτωση οι τεκμηριωμένες τοποθετήσεις έχουν αξία, ακόμη κι αν στο τέλος δεν επιβεβαιωθούν.

Η επιστολή

Παρακολουθώντας εδώ και δεκαετίες τις εξελίξεις έχω αρχίσει να διαμορφώνω την πεποίθηση ότι ένα μεγάλο μέρος των μηχανισμών που διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έχει αποφασίσει ότι θέλει να αναθέσει στην Τουρκία ένα πολύ ξεκάθαρο ρόλο 'περιφερειακού χωροφύλακα' με αρμοδιότητα τον Αραβικό χώρο.

Η θεωρία που διατυπώνουν έχει σε γενικές γραμμές τους εξής άξονες:

Η μόνη εποχή όπου οι Άραβες ήταν ελεγχόμενοι και 'ήσυχοι' ήταν η εποχή που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι ΗΠΑ έχουν κύριο μέτωπο να αντιμετωπίσουν με την Κίνα, οπότε δεν θέλουν και δεν μπορούν να διαθέτουν δυνάμεις και πόρους γιά να αναχαιτίζουν περιφερειακές συγκρούσεις.

Η Μέση Ανατολή ήταν απολύτως ζωτική περιοχή γιά τις ΗΠΑ λόγω του πετρελαίου, αλλά αυτό πλέον άλλαξε όταν η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου έκανε τις ΗΠΑ καθαρό εξαγωγέα υδρογονανθράκων από εισαγωγέα (που ήταν το 1973).

Προκειμένου να υπάρχει κάποιας μορφής περιφερειακή σταθερότητα οι ΗΠΑ ναί μέν θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την πολιτική της 'διάδοσης της δημοκρατίας' λεκτικά, σε πρακτικό επίπεδο όμως θα ανέχονται, αν δεν στηρίζουν κιόλας, αυταρχικά καθεστώτα στα οποία αναγνωρίζουν ότι είναι 'αναγκασμένα' να καταφεύγουν σε καταστολή στο εσωτερικό τους και την τοπική σφαίρα επιρροής τους, και αυτό γιατί η εναλλακτική είναι μιά γενίκευση 'αναρχίας' η οποία είναι πολύ πιο επικίνδυνη. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα το καθεστώς της Αιγύπτου, και φυσικά το καθεστώς Ερντογάν.

Αυτές οι στρατηγικές απόψεις δεν είναι δικές μου θεωρίες από τον καναπέ στου σπιτιού μου. Είναι απόψεις που αναλύονται απολύτως ξεκάθαρα εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες από μερίδα του Αμερικανικού κατεστημένου στα Think Tanks της Δύσης.

Ανάμεσα σε εκείνους που προώθησαν και προωθούν αυτές τις στρατηγικές είναι ο George Friedman της Stratfor, ο οποίος έχει σειρά διαλέξεων (διαθέσιμες στο youtube)  όπου προωθεί αυτή τη στρατηγική, ο (εκλιπών πλέον) διάσημος Τουρκολόγος Bernard Lewis ο οποίος ήταν βασικός σύμβουλος της ομάδας που σχεδίασε την εισβολή στο Ιράκ και μέγας απολογητής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και ο Robert D. Kaplan, επιφανής στρατηγικός αναλυτής με ενδιαφέρουσα ιστορία.

Ειδικά ο Kaplan, που υπήρξε για χρόνια ανταποκριτής του Associated Press στην Αθήνα στη δεκαετία του 80, έχει μεγάλη σειρά δημοφιλών βιβλίων όπου οι απόψεις αυτές αναλύονται λεπτομερώς. Υπήρξε μαθητής του καθηγητή John Mearsheimer ο οποίος ως κατ εξοχήν εκφραστής της σχολής της Real-Politik σήμερα υποστηρίζει το δικαίωμα της Ρωσίας να έχει σφαίρα επιρροής και ο οποίος, παρότι ο ίδιος Εβραίος, προειδοποίησε με ομιλία του στο Knesset το Ισραήλ ότι νομοτελειακά οδηγείται σε αδιέξοδο στο Παλαιστινιακό λόγω της τεράστιας δημογραφικής διαφοράς ανάμεσα στο Εβραϊκό και το Αραβικό στοιχείο εντός των ορίων του Ισραήλ.

Αν ρίξετε μία ματιά στο λήμμα της Wikipedia για τον Robert D. Kaplan θα δείτε πόσο στενά σχετίζεται με τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων στην Ουάσινγκτον. Το βιβλίο του 'Balkan Ghosts' λέγεται ότι επηρέασε τον Bill Clinton να αποφασίσει την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας. Το βιβλίο του 'The Coming Anarchy' το 1994 προδιέγραψε με αρκετή σαφήνεια αυτά που βλέπουμε σήμερα, και το πλέον πρόσφατο βιβλίο του (εκδοθέν φέτος) 'The Loom of Time' δίνει με μεγάλη ακρίβεια το θεωρητικό υπόβαθρο για αυτά που συμβαίνουν σήμερα.

Βεβαίως, είναι γνωστό ότι υπάρχουν περισσότερα το ενός κέντρα επεξεργασίας εξωτερικής πολιτικής στις ΗΠΑ και πολλές φορές διάφορες ομάδες προωθούν αλληλοσυγκρουόμενες στρατηγικές. Όμως τα τελευταία χρόνια η προσεκτική ανάγνωση της καθημερινής ειδησεογραφίας δείχνει ότι οι ομάδα που εκφράζουν οι Friedman, Kaplan και άλλοι έχει  προπορεία στην επιρροή για τη διαμόρφωση της στρατηγικής των ΗΠΑ.

Με αυτό το πρίσμα, ήταν απολύτως εύλογη η προ ημερών δήλωση του Ερντογάν ότι σήμερα στην Ιερουσαλήμ σφάζονται, όταν εμείς διοικούσαμε την Ιερουσαλήμ επικρατούσε ησυχία και όλες οι θρησκείες συνυπήρχαν ειρηνικά'. Ούτε αποτελεί έκπληξη γιατί η Αμερική δεν αντιτάχθηκε στην Τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη, όπως δεν αντιτάχτηκε και στην πρόσφατη ενοικίαση από την Τουρκία νησίδας στα ανοικτά του Σουδάν με σκοπό τη δημιουργία στρατιωτικής βάσης στα στενά του Αντεν, όπως δεν αντιτάχτηκε και στην ανάπτυξη στρατευμάτων της Τουρκίας στο Κατάρ. Στην ίδια λογική εντάσσεται και η ανοχή στην κατάληψη και εποίκιση από την Τουρκία 'ζώνης ασφαλείας' στη Βόρεια Συρία, στην εργαλειοποίηση των Τουρκομάνων γιά την αύξηση επιρροής στον Βόρειο Λίβανο και την ανοχή στις συνεχείς επιδρομές της Τουρκίας στο Βόρειο Ιράκ- Κουρδιστάν.

Προσωπικά πιστεύω ότι πράγματι η Αμερικανική Πολιτική βλέπει με πολύ καλό μάτι τη Νεο-Οθωμανική επέκταση της Τουρκίας κυρίως στον ευρύτερο Αραβικό Κόσμο, χωρίς φυσικά να παραδίδει στην Τουρκία οτιδήποτε στον χώρο αυτόν θεωρεί ότι ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.

Μέτα τα παραπάνω, διαφωνώ μαζί σας ότι η τωρινή στάση της Τουρκίας είναι απόδειξη ότι η Τουρκία δρα σε αντίθεση των επιδιώξεων του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Η γνώμη μου είναι ότι Τουρκία προωθεί την επιρροή της στον Αραβικό Κόσμο με την ανοχή των ΗΠΑ και βεβαίως, επειδή είναι ακριβώς η Τουρκία, δοκιμάζει διαρκώς τα όρια αυτής της ανοχής προωθώντας τις θέσεις της έως ότου συναντήσει κάθετη αντίδραση από την Αμερική, όπως στην περίπτωση της πρόσφατης κατάρριψης τουρκικού drone στη Συρία όταν παρα-πλησίασε βάση των Αμερικανών στην περιοχή.

Θα πρέπει να εξετάσουμε το τι μπορούμε εμείς να κάνουμε αν τελικά η πραγματικότητα είναι όπως την περιγράφω. Ίσως, η μόνη οδός που έχουμε διαθέσιμη είναι η πλήρης πρόσδεση μας στρατηγικά με τη Δύση ώστε να αποτελούμε το plan-B σε αυτή την Αμερικανική στρατηγική. Με άλλα λόγια να προβάλουμε το ότι αν η Τουρκία υπερκεράσει στη Μέση Ανατολή τα όρια που οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι μπορούν να τις επιβάλλουν στην αποστολή που της έχουν 'αναθέσει' και καταστεί ανεξέλεγκτη, τότε η Ελλάδα θα είναι εντελώς κρίσιμης σημασίας για τη Δύση ως εφαλτήριο για τη διατήρηση της Δυτικής επιρροής στις κρίσιμες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Αν φτάσατε ως εδώ την ανάγνωση ευχαριστώ για την υπομονή σας.

ΠΗΓΗ: Liberal.gr

Διπλωματία Παλαιστίνη Ελληνοτουρκικά Τουρκία Ισραήλ ΗΠΑ