Τί διδάσκουν την Ελλάδα οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Γάζα για τούνελ και πυροβολικό

Γράφει ο Κωνσταντίνος Γρίβας

Τα δίκτυα σηράγγων, ωστόσο, δεν ταυτίζονται με τακτικές οργανώσεων, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ. Στην πραγματικότητα συστήματα πυροβολικού σε συνδυασμό με δίκτυα τούνελ, δηλαδή σε συνδυασμό με “πρωτόγονες υποδομές”, όπως έχει επικρατήσει να αναφέρονται, προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες και σε ένα σύγχρονο στρατό από το να λειτουργούν απλώς ως ορμητήριο για πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών και πυροβόλων.

Μεταξύ των άλλων, μπορούν να αποτελέσουν βάση ασφαλούς δράσης και για εκτοξευτές πυραύλων εναντίον πλοίων, τόσο Cruise όσο και βαλλιστικών (ASCM και ASBM αντιστοίχως) αλλά και για εποχούμενα συστήματα αεράμυνας. Εδώ βέβαια μπορεί να προκύψει η αντίρρηση ότι αν εγκλωβίσεις παρόμοια όπλα μέσα σε τούνελ ναι μεν μπορεί να τα προστατεύσεις, αλλά τα εμποδίζεις ταυτοχρόνως να κάνουν τη δουλειά τους. Όμως δεν είναι έτσι. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιλέξεις εσύ το πότε θα χρησιμοποιήσεις την αεράμυνά σου ή τα αντιπλοϊκά σου όπλα.

Για παράδειγμα, σε ένα πολεμικό σενάριο που είχαν εξετάσει παλαιότερα οι Αμερικανοί, η αεράμυνα του Ιράν είχε παραμείνει κρυμμένη και αδρανής για να ξεφύγει από τα μαχητικά καταστολής και καταστροφής εχθρικής αεράμυνας (SEAD και DEAD αντιστοίχως) για να εμφανιστεί εν συνεχεία, χτυπώντας τα δεύτερου και τρίτου κύματος αεροσκάφη, ιδιαίτερα τα τρωτά και πολύτιμα μεταγωγικά που μετέφεραν στρατιώτες προς τα αεροδρόμια. Στην περίπτωση της Ελλάδας, παρόμοια “αντάρτικη” δράση συστημάτων αεράμυνας θα μπορούσε να εφαρμοστεί εναντίον “πακέτων” εχθρικών μαχητικών που θα κατευθύνονταν εναντίον στόχων στην ηπειρωτική Ελλάδα, χτυπώντας τα εκεί που δεν το περιμένουν.

Επιπροσθέτως, η βασική απειλή για ελληνικά εδάφη που βρίσκονται κοντά στις ακτές της Τουρκίας στο κοντινό μέλλον ενδέχεται να είναι “πριονοκορδέλες” διαρκούς (sustained) προβολής ισχύος, αποτελούμενες από δίκτυα οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροχημάτων, περιφερόμενων πυρομαχικών (loitering munitions), συστημάτων πυροβολικού και μαχητικών αεροσκαφών, σε συνδυασμό με συστήματα συλλογής πληροφοριών, όπως έπραξε η Τουρκία στην σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ το 2021.

Έλεγχος του χρόνου της σύγκρουσης

Για να αποφύγεις την προσβολή από αυτές τις “πριονοκορδέλες” πρέπει να επιτύχεις “άρνηση επαφής” (contact denial) τόσο με τις ικανότητες συλλογής πληροφοριών (ISR) όσο και τις ικανότητες κρούσης του αντιπάλου. Και οι “πρωτόγονες υποδομές”, σε συνδυασμό με τεχνικές παραπλάνησης, απόκρυψης και παραλλαγής, σπάνε τον “κύκλο αισθητήρα-όπλου” (sensor-to-shooter loop) του αντιπάλου.

Δηλαδή, τον εμποδίζουν να σε εντοπίσει, ακόμη και αν σε εντοπίσει τον εμποδίζουν να σε καταστρέψει. Τέλος, τον εμποδίζουν να έχει επαρκή αξιολόγηση και πληροφορίες αποτελεσμάτων πλήγματος (BDA/BDI), δηλαδή να ξέρει τι ζημιά σου έκανε, ώστε να σχεδιάσει τις επόμενες ενέργειές του. Πολύ απλοϊκά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ουσία της πολεμικής τέχνης συνίσταται στο να μπορείς να ασκείς τα επιθυμητά καταστρεπτικά και αποδιοργανωτικά πλήγματα στον αντίπαλο και ταυτοχρόνως να τον εμποδίζεις να σου ασκήσει αυτός αντίστοιχα πλήγματα.

Για να επιτύχεις κάτι τέτοιο είναι πολύ σημαντικό να έχεις τον έλεγχο του χρόνου της αντιπαράθεσης. Και αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει να επιλέγεις εσύ το πότε και με ποιον τρόπο θα έλθεις σε επαφή με τον αντίπαλο. Οι “πρωτόγονες υποδομές” συνεισφέρουν αποφασιστικά σε αυτό. Σε συνδυασμό με αποκεντρωτικές μεθοδολογίες μάχης, βασισμένες στην αυτόνομη δράση μικρών μονάδων (SUO), μπορούν να αποτελέσουν τη βάση στην οποία θα εδράζεται μια ενοποιημένη αρχιπελαγική δύναμη.

Άρα, μπορούν να συνδυαστούν και με τις μονάδες ελιγμού και με το πεζικό, ενώ θα μπορούσε να υπάρξει και μια θαλάσσια παραλλαγή τους. Δηλαδή, φυσικές ή τεχνητές σπηλιές ή χώροι υψηλής προστασίας, όπως κλειστοί όρμοι, κατάλληλα παρηλλαγμένοι, που θα λειτουργούν ως ορμητήρια οπλισμένων ταχυπλόων σκαφών, επανδρωμένων και μη, μίνι υποβρυχίων, ρομποτικών υποβρυχίων κλπ.

Τούνελ: Βασικό στοιχείο της αμυντικής στρατηγικής

Οι φετιχιστές των εξωτικών τεχνολογιών οπλικών συστημάτων εν Ελλάδι είναι δύσκολο να αντιληφθούν τη σημασία των “πρωτόγονων υποδομών”. Όμως, ο ρόλος τους στη διεθνή γεωστρατηγική εξίσωση συνεχώς ενισχύεται και δεν είναι μόνο το παράδειγμα της Γάζας, όπου το δίκτυο τούνελ μιας ισλαμικής οργάνωσης είναι το “δυνατό χαρτί” της έναντι ενός εκ των πιο σύγχρονων στρατών του κόσμου. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ότι ο σημαντικότερος, αν όχι ο μοναδικός λόγος, που δεν υπήρξε προληπτικό πλήγμα από το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ εναντίον των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων στο παρελθόν, είναι ότι οι δύο βασικότερες εξ αυτών βρίσκονται σε υπόγειες δομές υψηλής προστασίας στο Fordow και τη Natanz.

Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι δύσκολο να στοχοποιηθούν με ακρίβεια, πολύ δύσκολο να προσβληθούν ακόμη και με όπλα βαθιάς διείσδυσης (deeppenetration) και δύσκολα μπορεί να υπάρξει επαρκής αξιολόγηση και πληροφορίες αποτελεσμάτων πλήγματος (BDA / BDI), έτσι ώστε να ξέρουν οι επιτιθέμενοι αν όντως έκανε κάτι η επίθεσή τους. Υπάρχει επίσης το παράδειγμα της Ουκρανίας, όπου οι Ουκρανοί χρησιμοποίησαν τάφρους, χαρακώματα και παραδοσιακές οχυρώσεις στις μάχες τους με τους Ρώσους.

Τέλος, σε αντίθεση με κάποιες “ελιτίστικες” απόψεις του τύπου ότι τα υπόγεια τούνελ είναι αναγκαστική επιλογή τριτοκοσμικών χωρών και οργανώσεων και πως ταιριάζουν στην “προηγμένη” Ελλάδα, να υπενθυμίσουμε ότι η Σουηδία και η Ελβετία είχαν επιλέξει στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου να επενδύσουν στρατηγικά σε παρόμοιες ικανότητες “υπόγειου πολέμου”, εν παραλλήλω πάντοτε με παραλλαγή, απόκρυψη και παραπλάνηση. Διάσημα, για παράδειγμα, είναι τα ελβετικά πυροβολεία που είναι κατασκευασμένα ώστε να μοιάζουν με βράχους ή με αγροικίες.