Η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας υποστήριξε την προσπάθεια ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ την Τρίτη, σηκώνοντας το τελευταίο σημαντικό εμπόδιο προς τη διεύρυνση του δυτικού μπλοκ μετά από 20 μήνες καθυστερήσεων που απογοήτευσαν ορισμένους από τους συμμάχους της Άγκυρας και απέσπασαν ορισμένες παραχωρήσεις.

Τον Μάιο του 2022, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε αντιρρήσεις στα αιτήματα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία. Τα σκανδιναβικά κράτη έκαναν τις προσφορές μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Τουρκία επικύρωσε την υποψηφιότητα της Φινλανδίας τον Απρίλιο του 2023, αλλά, μαζί με την Ουγγαρία, επίσης μέλος του ΝΑΤΟ, κράτησε τη Σουηδία σε αναμονή. Η Ουγγαρία δεν έχει θέσει συγκεκριμένες απαιτήσεις από τη Στοκχόλμη, αλλά η Τουρκία ζήτησε από τη Σουηδία να λάβει περισσότερα μέτρα για να πατάξει αυτούς που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκράτες στη δικαιοδοσία της.

Τι παραχωρήσεις έχουν κάνει η Σουηδία και η Φινλανδία

Σε μια σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη τον Ιούλιο του 2022, στη Μαδρίτη, η Τουρκία κατέληξε σε συμφωνία με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, βάσει της οποίας οι δύο χώρες ήραν εμπάργκο όπλων και έλαβαν μέτρα εναντίον των μελών του εκτός νόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), καθώς και εναντίον του λεγόμενου κινήματος Γκιουλέν, το οποίο η Άγκυρα θεωρεί υπεύθυνο για την απόπειρα του υποτιθέμενου πραξικοπήματος του 2016.

Την ίδια χρονιά, η Στοκχόλμη ήρε μια απαγόρευση στις εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία, χωρίς να αποκαλύψει λεπτομέρειες για εταιρείες ή προϊόντα.

Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, εισήγαγε ένα νέο αντιτρομοκρατικό νομοσχέδιο που καθιστά παράνομη τη συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, λέγοντας πως τήρησε το μέρος της συμφωνίας που της αναλογεί.

Τους τελευταίους μήνες του 2023, κορυφαίο σουηδικό δικαστήριο μπλόκαρε την έκδοση δύο Τούρκων για τους οποίους η Άγκυρα ισχυρίζεται πως είναι Γκιουλενιστές, ενώ εφετείο επικύρωσε την καταδίκη ενός άνδρα για απόπειρα χρηματοδότησης του PKK, το οποίο θεωρείται επίσης τρομοκρατική οργάνωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ.

Σε μια χωριστή εξέλιξη, σε απάντηση σε επικρίσεις στην Τουρκία και άλλες χώρες με μουσουλμανικό, στην πλειονότητά του, πληθυσμό, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γκούναρ Στρόμερ δήλωσε πως η Σουηδία εξετάζει αν θα μπορούσε να αλλάξει το νόμο ώστε διαδηλωτές να μην καίνε πια δημόσια το Κοράνι.

Η Φινλανδία, από την πλευρά της, συμφώνησε πέρυσι να εξετάσει το ενδεχόμενο να χορηγεί κατά περίπτωση άδειες εξαγωγής όπλων στην Τουρκία. Έπειτα από σχεδόν ένα χρόνο αναμονής, η Άγκυρα ανακοίνωσε πως το Ελσίνκι έχει τις ευλογίες της.

Τι έκαναν άλλα μέλη του ΝΑΤΟ;

Όταν ο Ερντογάν επισήμανε σε διάσκεψη του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο πως η Σουηδία θα πάρει τελικά το "πράσινο φως", ο Καναδάς, μέλος του ΝΑΤΟ, συμφώνησε χωρίς τυμπανοκρουσίες να ανοίξει και πάλι συνομιλίες με την Τουρκία για την άρση των ελέγχων στις εξαγωγές ανταλλακτικών για μη επανδρωμένα αεροσκάφη, περιλαμβανομένου οπτικού εξοπλισμού.

Η Ολλανδία ήρε τους περιορισμούς στις παραδόσεις όπλων στην Τουρκία.

Επίσης τον Ιούλιο, έπειτα από μια συνάντηση ανάμεσα στην Τουρκία και Σουηδούς ηγέτες, ο Γενικός Γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε πως το ΝΑΤΟ θα δημιουργήσει θέση ειδικού συντονιστή για την αντιτρομοκρατία. Τον Οκτώβριο, διόρισε στη θέση αυτή τον βοηθό γενικό γραμματέα Τόμας Γκόφους.

ΟΚ για τη Σουδία με αντάλλαγμα αμερικανικά μαχητικά F-16;

Το ζήτημα της υποστήριξης από την Ουάσινγκτον του αιτήματος της Άγκυρας να αγοράσει μαχητικά αεροπλάνα F-16 αξίας 20 δισεκ. δολαρίων και 79 σετ εκσυγχρονισμού επισκίαζε τις συζητήσεις για την έγκριση του σουηδικού αιτήματος.

Μία ημέρα αφού ο Ερντογάν έδωσε, τον Ιούλιο, το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως θα προχωρήσει στην παραχώρηση των F-16 στην Τουρκία κατόπιν διαβούλευσης με το Κογκρέσο.

Τον Οκτώβριο, ο Ερντογάν έστειλε στο τουρκικό κοινοβούλιο για εξέταση το σουηδικό αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Όμως έχει δηλώσει πως η Ουάσινγκτον συνδέει την έγκριση της αγοράς των F-16 με την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας.

Η Άγκυρα διατύπωσε το αίτημα για την αγορά των F-16 το 2021. Όμως αντιμετώπισε αντιρρήσεις από το αμερικανικό Κογκρέσο επειδή η Τουρκία καθυστερεί τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ καθώς και εξαιτίας των επιδόσεών της στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή το αίτημα της Σουηδίας;

Ο Ερντογάν αναμένεται να υπογράψει την απόφαση του κοινοβουλίου για να γίνει νόμος, πιθανότατα εντός ημερών. Μετά από αυτό, η Τουρκία θα παρέδιδε το τελικό έγγραφο - το όργανο επικύρωσης - στην Ουάσιγκτον σύμφωνα με τους κανόνες του ΝΑΤΟ.

Αν και η Τουρκία θεωρήθηκε ως το κύριο εμπόδιο, η Ουγγαρία επίσης δεν έχει επικυρώσει την προσφορά της Σουηδίας. Ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε την Τρίτη ότι κάλεσε τον πρωθυπουργό της Σουηδίας να επισκεφθεί και να διαπραγματευτεί την ένταξη της χώρας του.

Η Ουγγαρία δεσμεύτηκε να μην είναι η τελευταία που θα επικυρώσει την προσφορά, αλλά το κοινοβούλιο της βρίσκεται σε διακοπή μέχρι περίπου τα μέσα Φεβρουαρίου.

ΠΗΓΗ: Capital.gr

Σουηδία ΝΑΤΟ Τουρκία LIFE