Την προσοχή στη Βορειοατλαντική Συμμαχία έστρεψε το σχόλιο του Ντόναλντ Τραμπ για τη συμβολή των κρατών-μελών στη χρηματοδότηση του αμυντικού θεσμού. Το Σάββατο, σε προεκλογική του συγκέντρωση στη Βόρεια Καρολίνα διηγήθηκε συζήτηση που είχε με «πρόεδρο μεγάλης χώρας». Ο επιφανής ηγέτης φέρεται να ρώτησε τον Τραμπ εάν οι ΗΠΑ θα παρείχαν προστασία στη χώρα του σε περίπτωση επίθεσης από τη Ρωσία. «Λοιπόν, κύριε πρόεδρε των ΗΠΑ, αν δεν πληρώσουμε και μας επιτεθεί η Ρωσία, θα μας προστατεύσετε;», είπε ο «πρόεδρος», σύμφωνα με την περιγραφή του Τραμπ. «Του απάντησα: “Δεν πληρώσατε; Είστε χρεωστικός και καθυστερημένος;”. Μου απάντησε: “Ναι, ας πούμε ότι έτσι είναι”. Τότε, του είπα: “Οχι. Δεν θα σας προστατεύσουμε. Αντίθετα, θα ενθαρρύνω τη Ρωσία να κάνει ό,τι διάολο θέλει. Πρέπει να πληρώσετε”», είπε ο Τραμπ στην προεκλογική εκδήλωση του Σαββάτου.

Ο τέως πρόεδρος και επικρατέστερος υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών αναφερόταν στη δέσμευση των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ να αφιερώνουν ποσοστό τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα. Μέχρι και τα τέλη του 2023 η πλειονότητα των κρατών-μελών της Συμμαχίας δεν είχε εκπληρώσει τη δέσμευση αυτή. Το ΝΑΤΟ χρηματοδοτείται από τα 31 κράτη-μέλη του, με τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Βρετανία να συνεισφέρουν τα μεγαλύτερα ποσά. Η Συμμαχία στερείται, όμως, αυτόνομου στρατού και το προσωπικό και ο εφοδιασμός για τις επιχειρήσεις της αντλείται από τα μέλη. «Η συνεισφορά ποικίλλει σε μορφή και κλίμακα. Οι σύμμαχοι μπορούν, για παράδειγμα, να επιλέξουν να συνεισφέρουν με λίγους στρατιώτες ή με μία μεραρχία σε νατοϊκή επιχείρηση ή αποστολή. Η συμβολή μπορεί να έχει επίσης τη μορφή στρατιωτικού υλικού από τεθωρακισμένα οχήματα, πολεμικά πλοία ή ελικόπτερα, έως και εφόδια, ιατρικό υλικό και άλλα», αναφέρει η ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ.

Τα αμφιλεγόμενα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ έστρεψαν την προσοχή στη Συμμαχία.

Τα κράτη-μέλη έχουν συμφωνήσει να δαπανούν τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για την άμυνά τους. Η δέσμευση αυτή πηγάζει από το άρθρο 5 της ιδρυτικής συμφωνίας του ΝΑΤΟ, το οποίο ορίζει ότι κάθε επίθεση εναντίον μέλους της Συμμαχίας συνιστά επίθεση εναντίον όλων των κρατών-μελών. Η επίκληση του άρθρου 5, που δεν γίνεται αυτόματα, πραγματοποιήθηκε μία μόνο φορά στην ιστορία του ΝΑΤΟ, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 εναντίον των ΗΠΑ και έγινε κατόπιν ομόφωνης συμφωνίας των 31 κρατών-μελών. Μόλις 11 από τις 31 χώρες αναμενόταν να εκπληρώσουν τον στόχο της δαπάνης άνω του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα το 2023, σύμφωνα με εκτιμήσεις που είχαν δημοσιευθεί από το ΝΑΤΟ τον Ιούλιο του 2023.

Οι τρεις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό αμυντικών δαπανών ήταν η Πολωνία με 3,9%, οι ΗΠΑ με 3,49% και η Ελλάδα με αμυντικές δαπάνες 3,01% του ΑΕΠ. Οι υπόλοιπες χώρες που αναμενόταν να ξεπεράσουν το όριο του 2% ήταν η Εσθονία, η Φινλανδία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Βρετανία. Με εξαίρεση τη Βρετανία και την Ελλάδα, οι ευρωπαϊκές χώρες που υπερέβησαν το όριο του 2% ήταν όσες μοιράζονται σύνορα ή βρίσκονται κοντά στη Ρωσία. Είκοσι χώρες του ΝΑΤΟ, όμως, αναμένεται να δαπανήσουν ποσοστό μικρότερο του 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του 2023. Οι χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό αμυντικών δαπανών σε σχέση με το ΑΕΠ ήταν το Λουξεμβούργο (0,72%), το Βέλγιο (1,13%) και η Ισπανία (1,26%).

Πέντε ακόμη χώρες, συμπεριλαμβανομένου και του Καναδά, δεν ξεπέρασαν το 1,5%. Παρά τη σημαντική συνεισφορά της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, το Βερολίνο έπεσε κάτω από το όριο του 2%. Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς ανακοίνωσε έτσι τη Δευτέρα ότι η κυβέρνησή του θα ενισχύσει τις αμυντικές δαπάνες προκειμένου να πετύχει τον στόχο του 2%. Χθεσινή σφυγμομέτρηση της εταιρείας PwC στη Γερμανία έδειξε ότι 68% των Γερμανών υποστηρίζουν την κυβερνητική πολιτική για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Υστερα από δεκαετίες συρρίκνωσης του αμυντικού προϋπολογισμού μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, το Βερολίνο εξοπλίζεται εκ νέου, με την κυβέρνηση να έχει ανακοινώσει εξοπλιστικό πακέτο ύψους 100 δισ. ευρώ. Ποσοστό 75% των ερωτηθέντων πιστεύει, όμως, ότι η εκστρατεία εκσυγχρονισμού του στρατεύματος που είχε εξαγγείλει ο καγκελάριος Σολτς μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν έχει αποδώσει ακόμη καρπούς. Το 58% των Γερμανών συμφωνεί στην αμυντική ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, καθώς και στην αποστολή γερμανικής ταξιαρχίας στη Λιθουανία. «Οι Γερμανοί πολίτες παίρνουν στα σοβαρά τη γεωπολιτική όξυνση», λέει ο Βόλφγκανγκ Ζινκ, στέλεχος της PwC. Απαντώντας στις δηλώσεις του Τραμπ, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είπε: «Κάθε υπόνοια ότι οι σύμμαχοι δεν θα υπερασπισθούν ο ένας τον άλλον υπονομεύει τη συλλογική ασφάλεια και θέτει Αμερικανούς και Ευρωπαίους στρατιώτες σε κίνδυνο».

Ντόναλντ Τραμπ ΝΑΤΟ Ρωσία Ουκρανία ΗΠΑ LIFE