Tα τελευταία χρόνια, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δείξει έντονο ενδιαφέρον να παίξουν μεγαλύτερο ρόλο στον Ινδο-Ειρηνικό. Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε τη στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού το 2021, καθοδηγήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία, οι οποίες είχαν ήδη δημοσιεύσει τα αντίστοιχα έγγραφά τους που περιγράφουν τις δημόσιες θέσεις για τον Ινδο-Ειρηνικό. Άλλα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούσαν να θεωρούνται ως σε μεγάλο βαθμό αδιάφορα για τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε αυτό που θεωρούνταν μακρινό γεωγραφικό θέατρο. 

Ωστόσο, μια τέτοια αντίληψη αλλάζει γρήγορα, ειδικά με την ενεργό αγκαλιά της Ιταλίας στον Ινδο-Ειρηνικό. Η Ελλάδα είναι η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που στρέφεται προς τον Ινδο-Ειρηνικό και έχει μεγάλες δυνατότητες να αναδειχθεί σε σημαντικό περιφερειακό παράγοντα. 

Η Ελλάδα είναι η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που στρέφεται προς τον Ινδο-Ειρηνικό και έχει μεγάλες δυνατότητες να αναδειχθεί σε σημαντικό περιφερειακό παράγοντα. 

Ως η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή εντός της ΕΕ, η Ελλάδα έχει αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις γεωγραφικές της δυνατότητες και έχει αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη πλοιοκτήτρια χώρα στον κόσμο. Επί του παρόντος, η ναυτιλία συνεισφέρει ένα εντυπωσιακό 8 τοις εκατό του ΑΕΠ της χώρας. Η Ελλάδα όχι μόνο συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς πρωτοβουλίες για την ασφάλεια στη θάλασσα, όπως η EUNAVFOR ATALANTA, αλλά διαδραματίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ατζέντας της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα. Υπό την ελληνική προεδρία η ΕΕ ενέκρινε τη θαλάσσια στρατηγική της ΕΕ το 2014. 

Η Ελλάδα έχει επίσης μια από τις ισχυρότερες ναυτικές δυνάμεις στην ΕΕ, με 11 υποβρύχια, τρεις φρεγάτες, τρία πλοία ναρκοπολέμου και 36 μονάδες περιπολίας ανοικτής θαλάσσης, από τον Νοέμβριο του 2023. Το 2022, η Αθήνα ενέκρινε αυτό που περιγράφεται ως « μεγαλύτερη προσπάθεια ναυτικού εκσυγχρονισμού των τελευταίων 20 ετών. Μια περαιτέρω απόδειξη των θαλάσσιων δυνατοτήτων της Αθήνας είναι το γεγονός ότι η αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ερυθρά Θάλασσα, Επιχείρηση Ασπίδες, διευθύνεται από την Ελλάδα με το επιχειρησιακό κέντρο διοίκησης με έδρα τη Λάρισα.   

Προφανώς η Ελλάδα είναι μια ισχυρή θαλάσσια δύναμη στην άμεση περιφέρειά της, αλλά το βασικό ερώτημα είναι αν μπορεί να επεκτείνει την επιρροή της σε μακρινές γεωγραφίες – ή ακόμη και ενδιαφέρεται να το κάνει. Η απάντηση είναι ένα ηχηρό ναι. Το ενδιαφέρον της Αθήνας για τον Ινδο-Ειρηνικό συνδέεται με την επιθυμία της να αναδειχθεί ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Για την Ελλάδα, οι στενότεροι στρατηγικοί δεσμοί με την Ινδία αποτελούν το βασικό σημείο εισόδου στην Ασία, όπου η επιρροή της είναι πολύ περιορισμένη. 

Κατά τη διάρκεια της ιστορικής επίσκεψης του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στην Ελλάδα τον περασμένο Αύγουστο, και οι δύο πλευρές «μοιράστηκαν το όραμά τους για μια ελεύθερη, ανοιχτή και βασισμένη σε κανόνες Μεσόγειο Θάλασσα και Ινδο-Ειρηνικό…» Μετά την επίσκεψη, σε ένα άρθρο  του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στο πλαίσιο των αυξανόμενων σχέσεων άμυνας και ασφάλειας με την Ινδία, ανακοίνωσε ότι η Ελληνική Αεροπορία και το Πολεμικό Ναυτικό «θα είναι σύντομα παρόντες στον Ινδο-Ειρηνικό». 

Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, ο Μητσοτάκης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ινδία στις 21-22 Φεβρουαρίου, κατά την οποία υπηρέτησε επίσης ως κύριος προσκεκλημένος και ήταν κεντρικός ομιλητής στο Raisina Dialogue, το εμβληματικό συνέδριο της Ινδίας για τη γεωπολιτική και τη γεωστρατηγική που συνδιοργάνωσε το Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων. 

Πέρυσι, ήταν η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι που εκφώνησε αυτή την ομιλία, όπου αναφέρθηκε επανειλημμένα στον Ινδο-Ειρηνικό και μάλιστα είπε ότι «αυτό που συμβαίνει στον Ινδο-Ειρηνικό έχει άμεσο αντίκτυπο στην Ευρώπη». Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Μητσοτάκης στην ομιλία του επανέλαβε τη σημασία της περιοχής για την ΕΕ και τόνισε τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα λαμβάνει μέτρα για την «εντατικοποίηση της εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των χωρών του Ινδο-Ειρηνικού». 

Πέρα από την Ινδία, η Ελλάδα έχει επίσης εκφράσει ενδιαφέρον για συνεργασία με την Ιαπωνία στον Ινδο-Ειρηνικό. Τον Ιανουάριο του 2023, ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Φούμιο Κισιντά και οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν το «αδιαχώριστο της ασφάλειας του Ευρωατλαντικού και Ινδο-Ειρηνικού» και εξέτασαν την «αναγκαιότητα περαιτέρω ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και των ομοϊδεατών χωρών προκειμένου να ανταποκριθεί στο μεταβαλλόμενο στρατηγικό περιβάλλον». Αυτό έρχεται σε μια στιγμή που η Ελλάδα επιδιώκει να εμβαθύνει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της διευρυμένης αμυντικής συνεργασίας μέσω της επικαιροποιημένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας.  

Για τις περιφερειακές χώρες του Ινδο-Ειρηνικού, η συμμετοχή της Ελλάδας είναι μια ευπρόσδεκτη κίνηση, καθώς αντανακλά τη δέσμευση της Αθήνας για έναν πραγματικά περιεκτικό Ινδο-Ειρηνικό. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα έχει θετική σχέση με την Κίνα. Το γεγονός ότι αυτό δεν εμπόδισε την Αθήνα να συμμετάσχει στον «ελεύθερο και ανοιχτό λόγο Ινδο-Ειρηνικού» αναιρεί τους ισχυρισμούς του Πεκίνου ότι έχει αποκλειστικό χαρακτήρα και στοχεύει στον «περιορισμό» της Κίνας. Πράγματι, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι ένας σημαντικός θαλάσσιος εταίρος για την Κίνα και ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι κινεζικές επενδύσεις στον μετασχηματισμό του λιμανιού του Πειραιά αναγνωρίζεται θετικά στην Ελλάδα. Η εταιρική σχέση Κίνας-Ελλάδας θα αυξηθεί μόνο, αποδεικνύοντας ότι η υιοθέτηση της έννοιας του Ινδο-Ειρηνικού δεν αποκλείει τους εγκάρδιους δεσμούς με το Πεκίνο.

Με την Ελλάδα να φιλοξενήσει τη Διάσκεψη Our Ocean τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους , η Αθήνα επιθυμεί να επεκτείνει τη συνεργασία με τις χώρες Ινδο-Ειρηνικού. Το σκηνικό έχει τεθεί για να κάνει αισθητή η Αθήνα την παρουσία της σε αυτή την περιοχή όπου χώρες διεκδικούν επιρροή. Η Αθήνα βλέπει επίσης μια μεγάλη ευκαιρία στον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης, όπου επιθυμεί να γίνει «αναπόσπαστο μέλος », κάτι που θα επιτρέψει περαιτέρω στην Ελλάδα να γίνει σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση της περιφερειακής ατζέντας συνδεσιμότητας. Τώρα μένει να δούμε πόσο ενεργές θα είναι οι περιφερειακές χώρες για να κεφαλαιοποιήσουν την αυξανόμενη ευθυγράμμιση και την ουσιαστική δέσμευση της Αθήνας, η οποία εξελίσσεται σταθερά.

ΠΗΓΗ: infognomonpolitics.gr

Ναυτιλία Εθνική Άμυνα Ινδία Ελλάδα