Μπόρις Σπάσκι: ένας αληθινός "τζέντλεμαν" της σκακιέρας

 Με μία σκακιέρα στα χέρια του από τα 5, Grandmaster από τα 16 του, ο Μπόρις Σπάσκι, μαζί με τους Πετροσιάν, Καρπόφ και Κασπάροφ υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους της πανίσχυρης σοβιετικής σχολής και μαζί με τον Φίσερ μία από τις δύο ιδιοφυίες στην παγκόσμια Ιστορία του σκάκι.

 Με τον εξίσου μεγάλο Αμερικανό αντίπαλό του πρωταγωνίστησε, το ’72 στο Ρέικιαβικ και εν μέσω «Ψυχρού Πολέμου» σε μία εξουθενωτική σειρά παρτίδων, από τον Ιούλιο, έως και τον Σεπτέμβριο για τον παγκόσμιο τίτλο χάνοντάς τον, ύστερα από θεατρινισμούς του Φίσερ, αλλά και μπόλικο ψυχολογικό πόλεμο 12.5- 8.5. Παρόλα αυτά αναγνώρισε δημόσια την ανωτερότητα του Αμερικανού αδιαφορώντας για τις συνέπειες όπως την άμεση αφαίρεση, με εντολή Μπρέζνιεφ της υπηκοότητας. Εξορίστηκε στη Γαλλία, όπου και έζησε από το ’76 έως το 2012, μετά του δόθηκε χάρη και επέστρεψε στη Μόσχα μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του.

 Γεννημένος το ’37 στην Αγία Πετρούπολη, που τότε λεγόταν Λένινγκραντ ο Σπάσκι υπήρξε παγκόσμιος πρωταθλητής από το ’69 έως το ’72, αλλά και οκτώ φορές χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα Σκακιού. Έμεινε στην Ιστορία για το μοναδικό του ταλέντο να κερδίζει τις παρτίδες παίζοντας κυρίως με «Σικελική Άμυνα», όπως όμως και για το γεγονός ότι δεν ήταν «στον κόσμο του», όπως οι υπόλοιποι σκακιστές, που περπατάνε στον δρόμο και, αφηρημένοι σκοντάφτουν σε πινακίδες και ταμπέλες. Αλλά είχε κι άλλα ενδιαφέροντα: του άρεσε να τρέχει τα 100μ. σε 10’’, να περπατάει στο δάσος, να παίζει τένις και πινγκ πονγκ, να απολαμβάνει τόσο την Ανατολή, όσο τη Δύση.

 Να μαθαίνει στους μικρότερους ναι μεν τα μυστικά του σκάκι, αλλά κυρίως το τι σημαίνει ηθική και ότι, όταν χάνουμε θα πρέπει να παραδεχόμαστε την ανωτερότητα του αντιπάλου μας. Όπως ακριβώς συνέβη και με τον Μπόμπι Φίσερ, τον ιστορικό του «εχθρό» που όχι μόνο συνεχάρη δημόσια, αλλά όταν έμαθε ότι αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα με την αμερικανική δικαιοσύνη ήταν ο μόνος που κινητοποιήθηκε για να τον βοηθήσει.

 Είχε στείλει και γράμμα στον τότε Αμερικανό πρόεδρο, Τζορτζ Μπους εκλιπαρώντας τον να του δώσει χάρη και να του επιστρέψει κι εκείνου την υπηκοότητα υπενθυμίζοντάς του πως είχε να κάνει με τον άνθρωπο που, το ’72 είχε μεταμορφωθεί σε κάτι περισσότερο από εθνικό ήρωα, για τη χώρα του.

 Στην ίδια επιστολή επίσης, ο Σπάσκι εκθειάζοντας το σπάνιο ταλέντο του Φίσερ εν ολίγοις παρακαλούσε τον Μπους να διατάξει τη σύλληψή του έτσι ώστε να βρεθεί στο ίδιο κελί με τον Αμερικανό για να μπορέσουν να παίξουν σκάκι με την ησυχία τους. Γιατί μπορεί ν’ αναγνώρισε την ανωτερότητά του, αλλά κατά βάθος ανέκαθεν ευχόταν μία ευκαιρία για ρεβάνς. Και ακριβέστερα για διπλή ρεβάνς, γιατί δεν είχε μόνο ηττηθεί στο Ρέικιαβικ, αλλά και το ’92 στο Βελιγράδι σε μία «φιλική» παρτίδα. Εννοείται πως και τότε, ως γεννημένος τζέντλεμαν είχε βγάλει το καπέλο του στον Φίσερ…