Η 17η Σεπτεμβρίου 2022 αποτελεί ημερομηνία ορόσημο για την οικογένεια της ΑΕΚ. Ανήμερα της εορτής της Αγίας Σοφίας που μαρτύρησε μαζί με τις κόρες της, Πίστη, Αγάπη και Ελπίδα, θα γίνουν τα θυρανοίξια του γηπέδου της Ένωσης στη Νέα Φιλαδέλφεια. Η OPAP ARENA – ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ θα ανοίξει τις πύλες της και θα υποδεχτεί τον κόσμο της ομάδας του «Δικέφαλου αετού» που περίμενε καρτερικά σχεδόν 20 χρόνια το πέρασμα στη γη της δικής της επαγγελίας.

Στις 17 Σεπτεμβρίου θα γίνουν τα εγκαίνια του νέου γηπέδου. Γι'αυτήν την ξεχωριστή ημέρα για τον «κιτρινόμαυρο» οργανισμό ετοιμάζεται μία φαντασμαγορική εορτή. Ήδη το όνομα που έχει αναλάβει την οργάνωση της τελετής μπορεί να μας προϊδεάσει για αυτό που θα δει ο κόσμος μπροστά στα μάτια του. Η διακεκριμένη χορογράφος, Άρτεμις Ιγνατίου έχει διατελέσει Ιέρεια και βοηθός Χορογράφου στις τελετές Αφής και Παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας σε Θερινούς και Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.

Τα εγκαίνια του γηπέδου της Ένωσης θα έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς με την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα! Σε αυτήν την εκδήλωση είχε καθηλώσει τον κόσμο ο χορός «Σέρρα», ο Πυρρίχιος που έχουν διασώσει μέχρι σήμερα οι Πόντιοι. Ο αείμνηστος ποιητής και στιχουργός, Χρήστος Αντωνιάδης, αποκαλεί τον χορό «ως αφήγηση της ιστορίας του Πόντου, αλλά με το σώμα».

Ο Πυρρίχιος είναι ο αρχαιότερος ελληνικός πολεμικός χορός. Οι χορευτές χόρευαν κρατώντας ασπίδα και δόρυ και φορώντας περικεφαλαία. Στην πολιορκία της Τροίας, ο Αχιλλέας, χόρεψε τον Πυρρίχιο πάνω στην πλατφόρμα των καυσόξυλων πριν παραδώσει τον Πάτροκλο στη νεκρική πυρά.

Το 2004 δεκάδες χορευτές πήραν θέση στον αγωνιστικό χώρο του ΟΑΚΑ και χόρεψαν πάνω σε βάθρο. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Sportdog.gr, για τη γιορτή της ΑΕΚ ετοιμάζεται να χορέψει Πυρρίχιο ένας πολυπληθής αριθμός Ποντίων χορευτών (κατά πιθανότητα θα ξεπεράσουν τους 50), οι οποίοι θα δώσουν έναν πολύ δυναμικό τόνο τη βραδιά των εγκαινίων, υπό τους ήχους της κεμεντζές και του ρυθμού του νταουλιού. 

Συντονιστής της συγκεκριμένης προσπάθειας θα είναι ο χοροδιδάσκαλος της Ευξείνου Λέσχης Αθηνών (της οποίας ηγείται ο Δημήτρης Μελισσανίδης), πρώην αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και νυν προϊστάμενος Διεύθυνσης Δημοτικής Περιουσίας και Προμηθειών Δήμου Αμαρουσίου, Μωυσής Καρίπης.

Ασχολείται με τους ποντιακούς χορούς από 4 χρονών. Έχει διατελέσει χοροδιδάσκαλος σε πολλούς συλλόγους. Δηλώνει με υπερηφάνεια, ότι είναι μαθητής του ξακουστού χοροδιδάσκαλου, Νίκου Ζουρνατζίδη, που ηγείται του Χορευτικού Ομίλου Ποντίων «Σέρρα», αλλά και τη συμμετοχή του στην αναβίωση που έγινε το 2009, μετά από 87 χρόνια στο δρώμενο «μωμογέρια» (το οποίο αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς της UNESCO) από τον πρόεδρο του «Ελληνικού Σωματείου “Οι μωμόγεροι”, Κώστα Αλεξανδρίδη, στη Λιβερά Ματσούκας, στην Τραπεζούντα.

Ο Μωυσής Καρίπης μίλησε στο Sportdog για τον συντονισμό του χορού που θα κληθούν να χορέψουν δεκάδες χορευτές και τις προσδοκίες που υπάρχουν.

Ο συντονιστής του χορού "Σέρρα-Πυρρίχιος", Μωυσής Καρίπης

Πώς ασχοληθήκατε με τον συντονισμό του χορού «Σέρρα» που θα δει ο κόσμος της Ένωσης στα εγκαίνια του γηπέδου στη Νέα Φιλαδέλφεια;

«Εμείς κολλάμε στο τρίπτυχο Πόντος – ΑΕΚ – Μελισσανίδης. Είναι τρεις έννοιες που είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους. Το ότι είναι Πόντιος ο Μελισσανίδης είναι γνωστό τοις πάσι. Ότι είναι πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Αθηνών το γνωρίζουν κυρίως Πόντιοι. Είμαι χοροδιδάσκαλος στην Εύξεινο Λέσχη Αθηνών, πρόεδρος της οποίας είναι ο διοικητικός ηγέτης της ΑΕΚ και γενικός γραμματέας ο Σάββας Καλεντερίδης. Από το 2003 που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα η Λέσχη έχει πλούσιο έργο με σημαντικότερο απ' όλα το 2019, που διοργάνωσε την εκδήλωση «Πόντος – Σταύρωση και Μνήμη» σε ένα κατάμεστο Ηρώδειο παρουσία κορυφαίων καλλιτεχνών».

Τί είναι για σας η ΑΕΚ;

«Η ΑΕΚ είναι κάτι περισσότερο από ομάδα. Από τον 19ο αιώνα, τα μέλη των ελληνικών κοινοτήτων της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας ανέπτυξαν τον αθλητισμό, σε συνδυασμό με τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Εκπαιδευτικοί και διανοούμενοι υπήρξαν οι πρωτοπόροι αυτού του αθλητικού θαύματος που συντελέστηκε στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Τραπεζούντα, στο Αϊβαλί και στα υπόλοιπα αστικά κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι αθλητικοί σύλλογοι των Ελλήνων συνήθως ιδρύονταν ως μουσικοί και μορφωτικοί, συνδυάζοντας την ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος.

Αυτή η σχέση αθλητισμού και πολιτισμού συνεχίστηκε από τους πρόσφυγες στην Ελλάδα μετά το 1922. Τα αθλητικά τους σωματεία ενδιαφέρονταν για την παιδεία των μελών τους, τις τέχνες και τα γράμματα, καθώς έτσι είχαν μάθει στην Πατρίδα. Η Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως, από τη χρονιά της ίδρυσής της, το 1924, λειτούργησε ως θεματοφύλακας της μνήμης των Αλησμόνητων Πατρίδων και ως φορέας της αθλητικής και πολιτισμικής παράδοσης των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας. Στο πέρασμα των δεκαετιών, η Ένωση υπηρετήθηκε από εμπνευσμένους ανθρώπους, ταγμένους στην ιδέα που εκπροσωπούσαν τα τρία αρχικά γράμματα του ονόματός της: Αθλητισμός – Ενότητα – Κωνσταντινούπολη. Η δημιουργία του Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού «Αγιά-Σοφιά» αποτελεί την ενσάρκωση αυτής της ιδέας.

O Μωυσής Καρίπης (αριστερά στη φωτογηραφία) με φανέλα της ΑΕΚ, το 1982, παρέα με τον αδελφό του Κώστα (δεξιά στη φωτογραφία).

Επίσης μου θυμίζει την ομάδα «Πόντος» Μερζιφούντας, τα μέλη της οποίας συνελήφθησαν και απαγχονίστηκαν στην Αμάσεια το 1921. Δεν ήταν μία απλή ομάδα που ασχολούταν με τον αθλητισμό εκείνα τα χρόνια. Ήταν κάτι παραπάνω. Παρήγαγε πολιτισμό και εθνική συνείδηση στους Έλληνες. Το ίδιο θεωρώ και για την ΑΕΚ. Δεν είναι απλά ένας αθλητικός σύλλογος. Είναι μία ιδέα που σχετίζεται με την ιστορία και τη μνήμη. Το ίδιο το γήπεδο θα είναι ένα μνημείο. Εξάλλου θα είναι όπως αναφέρεται και επισήμως ένα “Κέντρο Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού”. Αυτό το γήπεδο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς. Όχι μόνο για τα ποδοσφαιρικά δρώμενα (μιας και στο γήπεδο αυτό θα φιλοξενηθεί ο τελικός του Europa Conference League το 2024, 100 χρόνια από την ίδρυση της ομάδας), αλλά και για τα πολιτιστικά».

Γιατί έχει σημασία για τον Δημήτρη Μελισσανίδη να δει ο κόσμος τον χορό «Σέρρα»;

«Έτυχε να γνωρίσω τον πατέρα του κ. Μελισσανίδη, Ζώρα. Έχουμε συμμετάσχει σε γλέντια. Ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος. Και ήταν μεγάλος πατριώτης. Ήταν πρόσφυγας από τον Καύκασο με καταγωγή από το Καρς και την Αργυρούπολη της Χαλδίας και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Κοκκινιά της Νίκαιας. Όλη του την ζωή την αφιέρωσε για την οργάνωση των Ποντίων και των ξεριζωμένων Ελλήνων. Πρωτοστάτησε για να διατηρηθεί ο πολιτισμός του Πόντου, με τις χορευτικές ομάδες, τις εντυπωσιακές στολές προβάλλοντας συνεχώς τα δίκαια αιτήματα των συμπατριωτών του. Θυμάμαι χαρακτηριστικά που ερχόταν με την κλασσική Mercedes που οδηγούσε. Ο γιος του, ο Δημήτρης συνεχίζει στα χνάρια του. Θεωρώ, ότι είναι και ένας φόρος τιμής στον πατέρα του».

Ποιός είναι ο στόχος σας για εκείνη τη βραδιά;

«Ως Ενωσίτης και χοροδιδάσκαλος του συλλόγου που ηγείται ο Δημήτρης Μελισσανίδης, ετοιμάζουμε μία μεγάλη, πολυπληθή ομάδα, από άνδρες, οι οποίοι θα χορέψουν τον Σέρρα-πυρρίχιο χορό. Θέλουμε να γίνει το μεγάλο δρώμενο εκείνης της βραδιάς που το γήπεδο της ΑΕΚ θα ανοίξει τις θύρες του. Θα είναι κάτι πολύ όμορφο.

Το μεγάλο ερώτημα που δημιουργείται είναι το εξής: Η Σέρρα θα εκτελεστεί σε κύκλο, όπως χορευόταν πατροπαράδοτα από τους Πόντιους;

«Επειδή το γήπεδο είναι αμφιθεατρικό, αυτή είναι η δικιά μου πρόταση. Σκηνοθετικά δεν είμαι σε θέση να πω, αν ευσταθεί. Ίσως σε κύκλο να είναι καλύτερη η απόδοση του χορού. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ ο κύκλος. Έχει συμβολισμούς. Γιατί ο Σέρρα-πυρρίχιος χορός έρχεται από τα αρχαία χρόνια. Το να χορεύουμε σε κλειστό κύκλο έχει ένα συμβολισμό. Συμβολίζει την ενότητα του κοινωνικού συνόλου. Επίσης άρονται οι διαχωρισμοί. Μέσα στον κύκλο, δεν υπάρχει πρωτοχορευτής. Όλοι είμαστε ένα. Δεν ξεχωρίζει κανείς σε αυτήν τη μυσταγωγία. Πιστεύω, ότι θα ήταν μοναδική εμπειρία για τον κόσμο της ΑΕΚ να δει αυτό, το αυθεντικό στοιχείο του χορού. Να δει τον κύκλο μέσα στην Αγιά Σοφιά. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 χόρεψαν στην ευθεία, προφανώς για τηλεοπτικούς λόγους. Θέλουμε να παρουσιάσουμε κάτι πολύ ωραίο μπροστά σε πάνω από 30.000 κόσμο. Θέλουμε να τους δείξουμε έναν από τους ομορφότερους ελληνικούς χορούς».

Ως πρώην αξιωματικός ποιό συναίσθημα σας βγάζει ο πυρρίχιος; Γιατί είναι χορός με πολεμικό χαρακτήρα...

«Είναι ένα μυστήριο πράγμα-ένα μοναδικό συναίσθημα. Χορεύω από 4 χρονών. Σέρρα χόρευα από τα 8. Ένιωθα χορεύοντας να με διαπερνά ρίγη, ένιωθα έτοιμος να κλάψω. Αναρωτιόμουν πάντα πως νοσταλγούμε κάτι που δεν έχουμε δει; Πως μπορούμε και αγαπάμε κάτι που δεν ζήσαμε; Πως μπορούμε να θέλουμε πίσω το χώμα που δεν πατήσαμε; Ίσως να είναι τα θύματα της γενοκτονίας, ίσως το καυτό αίμα των προγόνων μας, που σπαρταράει στις ρεματιές, ίσως να είναι μια ιστορία 2000 χρόνων που δεν μας αφήνει να ησυχάσουμε. ΧΡΕΟΣ μας είναι να διατηρήσουμε αυτό που κάποιοι δώσαν τη ζωή τους για να το διασώσουν».

Να συνδέσουμε με μία ποδοσφαιρική ερώτηση τον χορό. Ως οπαδός της ΑΕΚ, αν είχατε τη δυνατότητα, ποιούς παίκτες της ομάδας θα επιλέγατε για να χορέψουν μαζί σας Σέρρα;

«Εγώ θα ήθελα να χορέψει ο Θωμάς Μαύρος. Για τους Πόντιους η ηλικία δεν παίζει ρόλο. Δεν μετράει. Θα δείτε, έχουμε και χορευτές πάνω από 60 ετών. Έχουμε χορευτή που είναι ιερέας! Έρχεται κανονικά στις πρόβες και χορεύει στις παραστάσεις. Θα βγάλει και για τα εγκαίνια του γηπέδου της ΑΕΚ τα ράσα, θα φορέσει ζίπκα (παραδοσιακή ανδρική ποντιακή φορεσιά) και θα χορέψει. Το ύφος του χορού το αποτυπώνουν καλύτερα οι μεγαλύτερη σε ηλικία. Για μένα ότι θα χορέψουμε μέσα στο γήπεδο της ΑΕΚ είναι ο ελάχιστος φόρος μνήμης στους πρόσφυγες και όσους χάθηκαν στη Μικρά Ασία. Το συγκεκριμένο γήπεδο είναι ένας χώρος όπου θα κυριαρχεί η ιστορική μνήμη και η σύνδεση της ομάδας με τη μήτρα της, τις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής, του Πόντου, της Μικράς Ασίας και βέβαια της Πόλης των Πόλεων, της Κωνσταντινούπολης».

Ποιά παραλλαγή της Σέρρας θα χορέψετε;

«Θα χορέψουμε τη Σέρρα που χορευόταν στα χωριά Κοσμά και Μαντζάντων της Ματσούκας»

Η καταγωγή σας από τον Πόντο ποιά είναι;

«Κατατάγομαι από το χωριό Κουταλά που βρισκόταν στη Γαλίαινα της Ματσούκας»

OPAP ARENA - ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Super League ΑΕΚ