Ήταν η εποχή που οι «Οράνιε» δίδασκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη μία νέα, ποδοσφαιρική φιλοσοφία. Το «Totalvoetbal». Το «ολικό ποδόσφαιρο», που πρώτος επινόησε και εφάρμοσε ο μεγάλος αυστριακός προπονητής, Έρνστ Χάπελ με τη Φέγιενοορντ του ’70 και ύστερα αντέγραψε και βελτίωσε ο Ρίνους Μίχελς ανοίγοντας στον μεν Άγιαξ τον δρόμο της κατάκτησης των τριών συνεχόμενων Πρωταθλητριών/ Champions League, ύστερα προσφέροντας στη Μπαρτσελόνα την κατάλληλη ένεση αυτοεκτίμησης για να βγει από την σκιά της Ρεάλ Μαδρίτης.

 Τα αυστηρότατα πιστεύω και οι πειθαρχημένες εντολές του «Totalvoetbal» δεν ήταν περισσότερες από τρεις: 1. Στην άμυνα μαρκάρουμε με ζώνη, αλλά στη μεσαία γραμμή, με μαν- του- μαν. 2. Η μπάλα θα πρέπει να δίνεται, από έναν παίκτη, εν κινήσει, σ’ έναν άλλον, επίσης εν κινήσει. Και 3, στο κέντρο του σύμπαντος δεν βρίσκεται η μπάλα, αλλά ο αντίπαλος.

 

 Δεν υπήρχαν σταθεροί ρόλοι. Άπαντες έτρεχαν ή μάρκαραν το ίδιο. Οι επιθετικοί βοηθούσαν στην άμυνα και οι αμυντικοί την επίθεση. Άπαντες γέμιζαν τους χώρους ή κάλυπταν ο ένας, τον άλλον. Ήταν ένα εξουθενωτικό σύστημα, τόσο για τους ερμηνευτές του, ακόμη περισσότερο εφιαλτικό όμως για τους αντιπάλους που, αναπόφευκτα παραδίδονταν και «έσκαγαν» υπό τα σφυροκοπήματα του ασφυκτικού πρέσινγκ. Έτσι έφτασε η Ολλανδία, επί Μίχελς στον χαμένο τελικό του Μουντιάλ ’74, έτσι ξαναέφτασε, επί Χάπελ στον επίσης χαμένο τελικό του Μουντιάλ ’78. Και έτσι, πάλι επί Μίχελς κατέκτησε το Euro ’88.

 Κρόιφ, λοιπόν και Νέσκενς έφυγαν απ’ αυτόν τον Κόσμο με 8 χρόνια διαφορά. Ο Κρόιφ το 2016, στα 68 του. Ο Νέσκενς τη Δευτέρα, στα 73 του. Βρισκόταν στην Αλγερία, ως υπεύθυνος και επικεφαλής ομάδας σκάουτερ για λογαριασμό της ολλανδικής, ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας.

 

 Συνυπήρξαν μία ζωή μαζί, στον Άγιαξ, στη Μπαρτσελόνα, στην εθνική, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο μεν Κρόιφ στο Λος Άντζελες, ο δε Νέσκενς, στους Κόσμος της Νέας Υόρκης. Μαζί, επί εποχών Άγιαξ και στην πλέον επαναστατική εκτέλεση πέναλτι, με κοντινή πάσα του Κρόιφ και γκολ του Νέσκενς της Ιστορίας. Ο ένας αναπλήρωνε τον άλλον και ίσως να μην είχαν υπάρξει αμφότεροι τόσο μεγάλοι εάν δεν είχαν την τύχη να μάθουν να παίζουν ο ένας, για τον άλλον.

 Μίχελς, λοιπόν Κρόιφ και Νέσκενς, το τρίπτυχο ανεπανάληπτων επιτυχιών μίας ποδοσφαιρικής φιλοσοφίας που ξεκίνησε ως καινοτόμο και ολίγο «αναρχική», αλλά εξελίχθηκε σε κανονικότατη «δικτατορία» πηγή έμπνευσης, όπως παραδέχτηκε κάποτε και ο Αρίγκο Σάκι για το χτίσιμο, στη δεκαετία του ‘90 της μεγάλης του Μίλαν. «Χωρίς τον Νέσκενς, δεν θα είχε υπάρξει ούτε ο Κρόιφ», είχε πει κάποτε ο Μίχελς θέλοντας να δώσει έμφαση στο γεγονός πως, ατομικά μπορεί να υπήρξαν και οι δύο μεγάλοι, ομαδικά όμως, ακόμη μεγαλύτεροι.    

Μίχελς Νέσκενς Κρόιφ Άγιαξ Ολλανδία Μπαρτσελόνα