Στρατηγικής σημασίας είναι η παραχώρηση του τεμαχίου 5 στην Exxon Mobil! Όπως αναφέρει ο γεωλόγος πετρελαίων, Κωνσταντίνος Νικολάου, πόνεσε πολύ η Τουρκία. 

Το προφίλ

Ο Κωνσταντίνος Νικολάου, είναι Γεωλόγος Πετρελαίων- Ενεργειακός Οικονομολόγος, Τεχνικός Σύμβουλος Energean Oil & Gas και τ. Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Εταιρίας Υδρογονανθράκων Κύπρου.

Εργάζεται περίπου 45 έτη στον Τομέα της Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων και τα τελευταία έτη στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Μέχρι τον Σεπτέμβριο 2009 ήταν τεχνικός διευθυντής της Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ και στη συνέχεια συνεργάζεται με την εταιρία Energean SA και την κρατική Εταιρία Υδρογονανθράκων της Κύπρου (2013- Μάρτιος 2019)

Το άρθρο στον Φιλελεύθερο

Η απόφαση της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 2 Δεκεμβρίου 2021 να εκχωρήσει το τεμάχιο 5 της νότιας Κυπριακής Αποκλειστικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην κοινοπραξία EXXON -MOBIL και Qatar Petroleum είναι τολμηρή κίνηση στρατηγικής σημασίας, όπως θα εξηγήσω στην συνέχεια.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, από το τέλος της δεκαετίας του 1990 αποφάσισε να μπει και να χορέψει στον χορό της έρευνας υδρογονανθράκων, διεκδικώντας το μερίδιο της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η τότε κυβέρνηση αλλά και ο υπόλοιπος πολιτικός κόσμος γνώριζαν τους γεωπολιτικούς κινδύνους και την τουρκική επιθετικότητα. Προτίμησαν όμως να ασκήσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα και να τονίσουν την κρατική τους οντότητα, την οποία αμφισβητεί με κάθε τρόπο η νέο-οθωμανική Τουρκία.

Ας δούμε όμως πως εξελίχθηκαν τα γεγονότα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και υπό άκρα μυστικότητα οριοθετήθηκαν η ΑΟΖ με την Αίγυπτο (Γλαύκος Κληρίδης), με τον Λίβανο (Τάσσος Παπαδόπουλος) και το Ισραήλ (Δημήτρης Χριστόφιας). Οι οριοθετήσεις έγιναν σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, ακολούθησαν τη μέση γραμμή και αναγνώρισαν πλήρη επήρρεια στις νησιωτικές ακτές της Κύπρου.

Το 2007, αφού διαχώρισαν σε 13 τεμάχια τη νότια ΑΟΖ (η βόρεια ΑΟΖ κατέχεται από της δυνάμεις κατοχής της Τουρκίας), ξεκίνησαν τους διεθνείς διαγωνισμούς, οι οποίοι κατέληξαν σε αδειοδοτήσεις στις Noble, ΕΝΙ, Total, EXXON, Shell κλπ. Το 2011 ανακαλύφθηκε το κοίτασμα ‘’Αφροδίτη’’ (4,1 Tcf) στο τεμάχιο 12 από την αμερικανική εταιρία NOBLE Energy. Στη συνέχεια, ανακαλύφθηκε το μικρό κοίτασμα ‘’Καλυψώ’’, στο τεμάχιο 6, από την Ιταλική ΕΝΙ και τέλος η αμερικανική EXXON -MOBIL ανακάλυψε το κοίτασμα ‘’Γλαύκος’’ (5-8 Tcf) στο τεμάχιο 10, στο οποίο προγραμματίσθηκε γεώτρηση επιβεβαίωσης αυτό τον μήνα. Μόλις ανακοινώθηκε η πρόθεση διεξαγωγής της γεώτρησης αυτής, η Τουρκία ξεκίνησε να εκτοξεύει τις συνήθεις απειλές (bullying) προς την Κυπριακή Δημοκρατία, για να σταματήσει το γεωτρητικό της πρόγραμμα (εκτός και αν το μοιραστεί μαζί της).

Η Τουρκία δεν σταμάτησε ποτέ να εποφθαλμιά την κυπριακή ΑΟΖ. Εκτός του ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν αναγνωρίζει επήρρεια ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας στους νησιωτικούς χώρους, παρά τις σαφείς πρόνοιες του άρθρου 121 του Δικαίου της Θάλασσας. Η Τουρκία, ερμηνεύοντας αλά καρτ και αλά τούρκα το Διεθνές Δίκαιο, προτείνει διαχωρισμό της ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας στη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των χωρών της περιοχής, χωρίς να δέχεται επήρρεια των νησιωτικών χώρων. Έτσι, έκανε τον δικό της χάρτη παραχωρήσεων στην περιοχή και ‘’απένειμε’’ υφαλοκρηπίδα στην κατεχόμενη από αυτήν βόρεια Κύπρο, η οποία επεκτείνεται και στη νότια (!) ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Συμπωματικά, τα κοιτάσματα ‘’Αφροδίτη’’ και ‘’Γλαύκος’’ παρέμειναν εκτός των διεκδικούμενων από την Τουρκία περιοχών. Η Τουρκία, όμως, ισχυρίζεται ότι και σε αυτά τα κοιτάσματα έχει δικαιώματα το λεγόμενο τουρκοκυπριακό κράτος της βόρειας Κύπρου, ως ‘’συν-ιδιοκτήτες ’’ του νησιού και ‘’συνεταίροι’’ των Ελληνοκυπρίων. Δηλαδή «τα δικά μας – δικά μας και τα δικά σας, πάλι δικά μας’’. Η καινοφανής αυτή θεωρία της Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο αποτυπώθηκε στον χάρτη της ‘’γαλάζιας πατρίδας.

Η Τουρκία δεν παρέμεινε στις φραστικές απειλές και στους χάρτες που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Προσπάθησε και προσπαθεί να κατοχυρώσει στην πράξη και στο πεδίο τις διεκδικήσεις της. Επειδή καμιά διεθνής εταιρία υπηρεσιών σεισμικών ερευνών και γεωτρήσεων δεν δέχθηκε, λόγω του παραλογισμού της Τουρκίας, να ενεργήσει εκ μέρους της στις διεκδικούμενες από αυτήν περιοχές, η Τουρκία προμηθεύτηκε πλοία σεισμογραφικών ερευνών και στη συνέχεια γεωτρύπανα ικανά να επιχειρούν στις βαθιές θάλασσες, με τα οποία εξόπλισε την κρατική της εταιρία TPAO, η οποία ενεργεί ως βραχίονας της εξωτερικής της πολιτικής.

Από το 2015, προχώρησε σε σεισμικές έρευνες δύο και τριών διαστάσεων και αμέσως μετά ξεκίνησε γεωτρητικό πρόγραμμα δυτικά, ανατολικά και νότια της Κύπρου, σαφέστατα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ακόμα και σε αδειοδοτημένα τεμάχια της γαλλικής TOTAL και της ιταλικής ENI. Όλες οι σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις έγιναν με τη συνοδεία του πολεμικού ναυτικού της Τουρκίας, η οποία εκτέλεσε 7 ερευνητικές γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, μέσα σε 1,5 χρόνο, χωρίς όμως να ανακαλύψει υδρογονάνθρακες.

Τον τελευταίο ενάμισο χρόνο αποσύρθηκε από την περιοχή και μετακινήθηκε στη Μαύρη Θάλασσα, με στόχο την επιτάχυνση των γεωτρητικών εργασιών ανάπτυξης και παραγωγής του μεγάλου κοιτάσματος ‘’Σακάρια’’, που ανακάλυψε η TPAO, για να μπορέσουν να ξεκινήσουν την παραγωγή φυσικού αερίου, πριν από τις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου του 2023. Η Τουρκία, λοιπόν, δεν σταμάτησε τις γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω εξωτερικών πιέσεων. Ο λόγος είναι ότι για ακόμα 1,5-2 χρόνια δεν έχει διαθέσιμα γεωτρύπανα, λόγω εσωτερικών προτεραιοτήτων.

Παρατηρείται ότι οι τουρκικές γεωτρήσεις παραμένουν πάντοτε εντός των διεκδικούμενων από την Τουρκία περιοχών, ενώ τα κοιτάσματα ‘’Αφροδίτη’’ και ‘’Γλαύκος’’ είναι εκτός των διεκδικήσεων.

Βλέπουμε τέλος ότι το τεμάχιο 5 το οποίο παραχωρήθηκε πρόσφατα στην EXXON-MOBIL από την Κυπριακή Δημοκρατία διεκδικείται κατά περίπου 40% από την Τουρκία!

Αν προηγουμένως δεν είχα παραθέσει την τουρκική παραβατικότητα, δεν θα μπορούσε να γίνει κατανοητή η κίνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο τεμάχιο 5. Για πρώτη φορά, μετά τις γεωτρήσεις της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου, ακόμα και σε αδειοδοτημένα τεμάχια της Total /ENI και εν μέσω απειλών, η Κυπριακή Δημοκρατία τολμά και ‘’σηκώνει το γάντι’’ στην Τουρκία και προχωρεί στην παραχώρηση του τεμαχίου 5 στην αμερικανική EXXON MOBIL, το βόρειο μέρος του οποίου διεκδικεί η Τουρκία.

Όπως είναι γνωστό, οι ψαρόβαρκες και τα καΐκια της Κύπρου των 850.000 ψυχών δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις φρεγάτες και τα υποβρύχια της Τουρκίας των 85 εκατ. κατοίκων, τα οποία συνοδεύουν τα γεωτρύπανα της. Έχοντας επίσης υπόψη τα άσφαιρα, όπως αποδείχθηκαν, ψηφίσματα και αποφάσεις καταδίκης της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΗΕ, για τις παράνομες ενέργειες της στην ΑΟΖ της Κύπρου, η κυβέρνηση αποφάσισε να αντιδράσει διαφορετικά, για να αναδείξει τις παρανομίες της Τουρκίας και να δηλώσει την παρουσία της στη σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο οριοθετημένη ΑΟΖ της. Η υπογραφή της σύμβασης για το τεμάχιο 5 μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου και της EXXON- MOBIL, η οποία πολλάκις ενεργεί ως βραχίονας εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, δεν είναι μόνο τολμηρή. Είναι κατ’ εξοχήν στρατηγικής σημασίας κίνηση, άμεσης αμφισβήτησης των αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων της Τουρκίας.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνούμε και τις τεχνικές και ερευνητικές προκλήσεις του τεμαχίου 5, οι οποίες, μετά την ‘’ιδιόμορφη’’, πετρέλαιο-γεωλογικά, μεγάλη ανακάλυψη του κοιτάσματος ‘’Γλαύκος’’ στο γειτονικό τεμάχιο 10, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, η οποία δεν διέφυγε του ενδιαφέροντος της μεγαλύτερης και ισχυρότερης πετρελαϊκής εταιρίας του κόσμου, EXXON- MOBIL.

Ήδη η Τουρκία ξεκίνησε τις έντονες αντιδράσεις και το bullying. Αυτή τη φορά έχει απέναντι της όχι τη μικρή Κυπριακή Δημοκρατία αλλά το ό,τι κρύβεται πίσω από την πανίσχυρη αμερικανική EXXON MOBIL, η οποία με τη συν-υπογραφή της, μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία, στη σύμβαση για το τεμάχιο 5, αμφισβητεί ευθέως τις τουρκικές διεκδικήσεις και αξιώσεις.  

 

Ελληνοτουρκικά Τουρκία Κύπρος