Tα ναυτικά drones έχουν πλέον εγκατασταθεί στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος και των ασκήσεων επί χάρτου, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αρκεί – αληθινά – μια ματιά στον χάρτη, ιδιαίτατα στην πολύ συγκεκριμένη γεωγραφική εικόνα του Αιγαίου, προκειμένου να συνειδητοποιήσει κανείς πόσο relevant/πόσο ουσιαστικά σημαντική είναι και για εμάς η συζήτηση περί ναυτικών drones.

Του Αντώνη Παπαγιαννίδη

Τα μπουρλοτιέρικα νέας εποχής – αυτή είναι η σαφέστατη αναλογία των ναυτικών drones/μη-επανδρωμένων σκαφών επιφανείας, που μάθαμε να προσέχουμε με τις καταδρομικές επιχειρήσεις της Ουκρανίας κατά Ρωσικών πολεμικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα. Όμως ήδη γίνεται προβολή σε σχεδιασμούς που αφορούν τα Στενά της Ταϊβάν/την Νότια Σινική Θάλασσα – έχουν εγκατασταθεί στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος και των ασκήσεων επί χάρτου (για την ώρα).

Τι ήταν το μπουρλότο; Μια βάρκα, ελαφρού τύπου, με φορτίο εκρηκτικών/μπαρουτιού που ένα περιορισμένο (πλην αποφασισμένο) πλήρωμα με πολύ καλή γνώση των λεπτομερειών του τόπου και των συνθηκών της θάλασσας οδηγούσε νύχτα κοντά σε μεγάλα πολεμικά πλοία (ξύλινα, της εποχής) και αγκιστρωνόταν επάνω τους. το πλήρωμα έβαζε φωτιά/ «μπουρλότο» και απομακρυνόταν κολυμπώντας ώστε να παρακολουθήσουν από ασφαλές σημείο.

Ποιο είναι το σημερινό ναυτικό drone; Είναι μια σχετικά ελαφρά κατασκευή, που έχει κατοπτευθεί ο στόχος της με τηλεπισκόπηση – δορυφορικά, με ιπτάμενο ραντάρ ή με ραντάρ αναγνωριστικού, ή και από εναέριο drone (εδώ θα επανέλθουμε) – και που κατευθύνεται με εκρηκτικό φορτίο προς τον επιλεγόμενο στόχο με τηλεχειρισμό, που επιτρέπει ελιγμούς ή/και αλλαγή πορείας/επαναστόχευση. Όπως έδειξε η περίπτωση της Μαύρης Θάλασσας, παρόμοια ναυτικά drones μπορούν να προξενήσουν σημαντική ζημιά ακόμη και σε βαρύτερα πλοία επιφανείας, περισσότερο κι από αντι-πλοϊκούς πυραύλους – κι ας αναπτύσσουν μικρότερες ταχύτητες: κάπως έτσι προέκυψε σχεδόν «απαγόρευση περιοχής» στο Ρωσικό ναυτικό /πρόσκαιρο(;) κλείσιμο του ιστορικού ναυστάθμου της Σεβαστούπολης.

Αναφερθήκαμε ήδη σε εναέρια drones, που αυτά κι αν έχουν κλεψει τις εντυπώσεις οδηγώντας μέχρι και σε αναφορές περί «νέας εποχής πολέμου» ή/και περί ανατροπής του αμυντικού δόγματος ακόμη και μεγάλων δυνάμεων. Τα διαβόητα πλέον FPV drones, που κατευθύνονται από χειριστή στο έδαφος ο οποίος παρακολουθεί μέσω βίντεο σε ειδικά ηλεκτρονικά κυάλια, με την πορεία να χαράσσεται με τηλεπισκόπηση και ο στόχος στο έδαφος (συνήθως τανκς) να καθορίζεται με την χρήση ΑΙ/τεχνητής νοημοσύνης και συνεχούς εικόνας/feed, τα drones αυτά έχτισαν για τον εαυτό τους μια θέση στην στρατιωτική ιστορία στα πεδία μάχης της Ουκρανίας. Με χρήστες άλλωστε τόσο Ουκρανούς όσο και Ρώσους. Πέρα από τα τανκς, τα οποία αντιμετώπισαν ούτως ή άλλως πρόβλημα κινητικότητας λόγω της θρυλικής λάσπης των Ουκρανικών πεδιάδων, τα drones στόχευσαν και τις οχυρώσεις (των δυο πλευρών, επίσης) ή/και τις συγκεντρώσεις στρατευμάτων οσάκις προχωρούσαν. Ακόμη και πόλεις.

Βέβαια… πριν την Ουκρανία, drones είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με καθοριστική λειτουργία στην κατατρομοκράτηση των αμάχων πληθυσμών και την μετατροπή τους σε κύματα προσφύγων. Αλλά και στον πόλεμο στην Συρία, αλλά και στην συνολικά ασαφή κατάσταση στην Λιβύη τα εναέρια drones διεκδίκησαν ρόλο – με επιτυχία. Όμως στην Ουκρανία στράφηκαν πλέον όλα τα μάτια, όλες οι κάμερες! Και, βέβαια, από κανενός την προσοχή δεν διέφυγε ότι στην μετάβαση «στην εποχή των μη-επανδρωμένων οχημάτων/UAVs-drones» η Τουρκία και η ιδιότυπη πολεμική βιομηχανία της πόνταρε από νωρίς – κι εδώ με επιτυχία.

Πέρα από την ενσωμάτωση τεχνολογίας, τεχνολογίας αιχμής μεν αλλά ευρύτατα διαθέσιμης και με επιθετικά μειωμένο κόστος, η χρήση drones άνοιξε τον δρόμο και σε μια νέα κατηγορία στελεχιακού δυναμικού. Το οποίο σχεδιάζει, οργανώνει και εκτελεί τις επιθέσεις με drones, ιδίως τώρα που βαθμιαία πραγματοποιείται μετάβαση από τα μεμονωμένα πλήγματα σε επιθέσεις με κύματα ή κατά σμήνη/waves ή swarms, με συντονισμό/κατεύθυνση/ανακατεύθυνση με ψηφιακή καθοδήγηση. Οι χειριστές κονσόλας – περί αυτού πρόκειται! – έχουν «κάτι» από τις δεξιότητες των νεότερων γενεών στα video games, στην συνολική ψυχολογική λειτουργία του gaming. Άλλωστε φαίνεται πως ουκ ολίγες τεχνολογικές εφευρέσεις και προσαρμογές που έφεραν στο προσκήνιο αυτού του είδους την μετατροπή της λειτουργίας των drones σε νέα στρατιωτική κανονικότητα προέκυψαν από στρατεύσιμους της νέας γενιάς ή/και αντίστοιχο τεχνικό προσωπικό του μετόπισθεν.

Αυτό, άλλωστε, έφερε και την άλλη μεγάλη – πελώρια, για να είμαστε ακριβείς – αλλαγή. Την συρρίκνωση (μέχρι κατάρρευσης) του κόστους παραγωγής και ανάπτυξης τους. Στα εναέρια drones, για σχετικά καλή ακρίβεια στόχευσης, η ψαλίδα κόστους αναφέρεται στα 500-1000 δολάρια/κομμάτι. Την ίδια στιγμή, έχουμε στην Δύση (που πολεμά δια των Ουκρανών, όσο όμως αυτοί εξοπλίζονται) ομηρικές κοινοβουλευτικές μάχες για χρηματοδότηση πακέτων βοήθειας με τηλεκατευθυνόμενους πυραύλους αξίας 100-200.000 δολαρίων/κομμάτι (πολύ-πολύ ακριβότερα για τα πιο προηγμένα συστήματα ΗΠΑ/Γερμανίας/Γαλλίας). ή πάλι για «απλά» βλήματα πυροβολικού χωρίς δυνατότητα τηλεκατεύθυνσης με κόστος πάντως χιλιάδων δολαρίων.

Στις υψηλότερες κατηγορίες UAVs/drones, τα Τουρκικά Bayraktar και Anka κινούνται με κόστος εκατομμυρίων, αλλά και πάλι σε κλάσμα π.χ. των Αμερικανικών Reaper. Αν, δε κανείς φθάσει στα πολύ πιο διαδεδομένα – στα χέρια των Ρώσων – Ιρανικά Shahed, πέφτει μέχρι και κάτω από το 1/3 του εκατομμυρίου δολαρίων. Ασαφής η τιμολόγηση των ΒορειοΚορεατικών αντιστοίχων – όμως εδώ πλέον παίζει ρόλο η ακρίβεια στόχευσης και η αξιοπιστία. (Που προσπερνιέται με την λειτουργία σμήνους).

Όλη αυτή η συζήτηση περί κόστους, σε έναν πόλεμο ο οποίος ήδη προδιαγράφεται μακράς πνοής και όπου π.χ. οι ΗΠΑ αλλά και η Γερμανία βάζουν μπρος παλιές γραμμές παραγωγής πολεμοφοδίων ή/και οπλικών συστημάτων, όπου η Ουκρανία επιχειρείται να στήσει (με Δυτική βοήθεια) δική της πολεμική βιομηχανία σε βάθος χρόνου, ενώ η Ρωσία «πέρασε» συνολικά την οικονομία της σε πολεμική λειτουργία, είναι συζήτηση που έχει το βάρος της. Πλην όμως ας μην παρακάμψουμε το τι σημαίνουν όλα αυτά τα περί drones και για το είδος, την κατάρτιση και τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου δυναμικού/των χειριστών των συστημάτων αυτών της νέας μορφής πολέμου…

… Και έτσι, αναγκαστική προσγείωση «στα δικά μας». Γιατί αρκεί – αληθινά – μια ματιά στον χάρτη, ιδιαίτατα στην πολύ συγκεκριμένη γεωγραφική εικόνα του Αιγαίου, προκειμένου να συνειδητοποιήσει κανείς πόσο relevant/πόσο ουσιαστικά σημαντική είναι η συζήτηση περί ναυτικών drones. Την στιγμή όπου η όποια δημόσια συζήτηση εξαντλείται – ή, επειδή στην Ελλάδα σεμνοπρεπώς αποφεύγεται/αποτρέπεται κάθε ευθεία δημόσια συζήτηση για «ευαίσθητα» αμυντικά ζητήματα, μην και τρωθεί η αίσθηση απορρήτου! – γύρω από τις φρεγάτες Beh@rra, για την αναβάθμιση των ΜΕΚΟ, για τις υποσχέσεις δωρεάν Αμερικανικών (υπό απόσυρση LCS/Freedom) ή για συμπαραγωγή νέας κατηγορίας Constellation , για τις κορβέτες που προσπεράστηκαν και για τις πυραυλακάτους που γερνάνε. Ενώ όλος αυτός ο «γενναίος νέος κόσμος» των ναυτικών drones έρχεται – μας έρχεται, υπό συνθήκες Αιγαίου – όλο και πιο κοντά.

Και μπορεί ο νέος Α/ΓΕΕΘΑ Δημ. Χούπης να είχε ένα πέρασμα από υπηρεσίες μη-επανδρωμένων οχημάτων, όμως η εξασφάλιση του είδους εκείνου χειριστών που θα έχουν την νοοτροπία της κονσόλας για drone – κι ακόμη περισσότερο των επιτελικών «τους» αξιωματικών – είναι ένα δύσκολο ζητούμενο υπό Ελληνικές συνθήκες. Το πότε/πώς θα έχουμε εγχώρια παραγωγή (όι ανακοίνωση, ή προθέσεις…) drones, και μάλιστα ναυτικών, μάλλον είναι χαμένο παίγνιο.

ΠΗΓΗ: economia.gr

Εξοπλισμοί Εθνική Άμυνα Ιστορία Τουρκία LIFE Ελλάδα