«Η Ελλάδα έχει περίπου 175 πυραύλους για τους 32 εκτοξευτές της (S-300). Η Τουρκία απέκτησε περισσότερους από 120 πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς με τα δύο τάγματα S-400. Η συνεχής κατοχή τέτοιων προηγμένων ρωσικών πυραύλων από δύο μέλη του ΝΑΤΟ που δεν ήταν ποτέ στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας (σ.σ. στρατιωτική συμμαχία των κομμουνιστικών κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, 1955-1991), είναι πράγματι περίεργη».

Αυτή είναι μία από τις διαπιστώσεις που κάνει ο Paul Iddon σε άρθρο του στο Forbes, το οποίο καταπιάνεται με τα ρωσικά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας που διαθέτουν Ελλάδα και Τουρκία, δύο χώρες-μέλη του NATO και την άρνησή τους να τα αποχωριστούν είτε για το «χατίρι» της Ουκρανίας, είτε για οποιονδήποτε άλλον.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, οι δύο χώρες είναι «ανένδοτες» ως προς τους S-300 (Ελλάδα) και τους S-400 (Τουρκία) και δεν σκοπεύουν να κάνουν πίσω, παρότι η ρωσική τους καταγωγή προκαλεί… φλύκταινες στην Ουάσιγκτονκαι κατ’ επέκταση στην Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Ελλάδα και Τουρκία επανέλαβαν την αντίθεσή τους στη μεταφορά των στρατηγικών τους πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας στην Ουκρανία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, σε ξεχωριστές δηλώσεις τις τελευταίες ημέρες, σχολιάζει ο Iddon.

Και αναφερόμενος στη χώρα μας συμπληρώνει:

Μετά από πρόσφατες πιέσεις από τις κυβερνήσεις της ΕΕ στην Ελλάδα και την Ισπανία για μεταφορά αεράμυνας σε μια πολιορκημένη Ουκρανία, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απέκλεισε οποιαδήποτε πιθανή μεταφορά των γηρασμένων πυραύλων S-300 με βάση την Κρήτη.

«Η Ελλάδα δεν πρόκειται να στείλει S-300 ή Patriot στην Ουκρανία», είπε στην τοπική τηλεόραση στις 25 Απριλίου.

Τα σχόλιά του ακολούθησαν ανανεωμένες αναφορές σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης τον Μάρτιο, ότι η Αθήνα μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να προμηθεύσει την Ουκρανία με το σύστημα S-300PMU-1, εάν μπορούσε να εξασφαλίσει προμήθεια του αμερικανικού MIM-104 Patriot στη θέση του.Ενώ το S-300 είναι ένα σχετικά παλιό σύστημα, η παραλλαγή της Ελλάδας θα μπορούσε ακόμα κι έτσι, να ενισχύσει την τεταμένη αεράμυνα του Κιέβου.

Σε ότι αφορά τη στάση της Τουρκίας, το Forbes γράφει:

Λίγες μέρες μετά το σχόλιο του Μητσοτάκη, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, παρομοίως απέρριψε σθεναρά το  ότι η Τουρκία θα σκεφτόταν να μεταφέρει το πολύ πιο σύγχρονο τουρκικό σύστημα S-400 Triumf, σε οποιαδήποτε χώρα.

«Το να δώσουμε τους S-400 μας σε οποιαδήποτε άλλη χώρα αποκλείεται», δήλωσε ο Γκιουλέρ στις 2 Μαΐου.

Η ιστορία των ελληνικών S-300 και το τουρκικό ατόπημα με τους S-400

Το άρθρο συνεχίζει με μια σύντομη ιστορική αναδρομή για το πώς το ρωσικό σύστημα έφτασε στην Ελλάδα, αλλά και την απόκτηση των S-400 από την Τουρκία κόντρα στις προσταγές των ΗΠΑ:

Οι S-300 της Ελλάδας προορίζονταν αρχικά για την Κύπρο, αλλά μεταφέρθηκαν στην Κρήτη στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αφού η Τουρκία απείλησε να καταστρέψει ως μέτρο πρόληψης το σύστημα, εάν αυτό έφτανε στη Λευκωσία, προκαλώντας μια τεταμένη κρίση.

Η Αθήνα έβαλε όλους τους πυραύλους στην «αποθήκη» για χρόνια και τους εκτόξευσε δοκιμαστικά για πρώτη φορά το 2013.

Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αγόρασε τους S-400 απευθείας από τη Ρωσία, λαμβάνοντας τους το 2019 μετά από χρόνια προειδοποιήσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες να ακυρώσει την παραγγελία.

Η Τουρκία τελικά αντιμετώπισε κυρώσεις βάσει του νόμου περί κυρώσεων του 2017 Countering America’s Adversaries Through Sanctions, CAATSA και αφαιρέθηκε από το πρόγραμμα F-35 Joint Strike Fighter.

Τον Ιανουάριο, η αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ, πρότεινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35, εάν επιλυθεί το ζήτημα των S-400.

Ωστόσο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, επανέλαβε ότι η Άγκυρα δεν επιθυμούσε να εγκαταλείψει το ρωσικό σύστημα.

Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν επίσης την Τουρκία να μην «ενεργοποιήσει» τους S-400. Επανειλημμένα επιβεβαίωσαν ότι ο μόνος τρόπος επίλυσης της διαφοράς ήταν η απομάκρυνση ολόκληρου του συστήματος και όλων των στοιχείων του από το τουρκικό έδαφος.

Η Άγκυρα δεν έδειξε καμία πρόθεση να το κάνει στα πέντε χρόνια από την παραλαβή του συστήματος. Ο προκάτοχος του Φιντάν, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σημείωσε τον Μάιο του 2023 ότι η Ουάσιγκτον «μας ζήτησε να στείλουμε τους S-400 στην Ουκρανία και εμείς είπαμε όχι».

Παρασκήνιο

Ο Paul Iddon στο άρθρο του κάνει αναφορά και σε παρασκηνιακές κινήσειςαναφορικά με τους S-300:

Ενώ η Τουρκία έχει επανειλημμένα επικρίνει το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έλαβε επίπληξη για την κατοχή των S-300, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεκαθάρισε ότι η Αθήνα δεν αντιμετωπίζει κυρώσεις από τότε που απέκτησε τους S-300, δεκαετίες πριν από την ίδρυση του CAATSA.

Είναι ενδιαφέρον ότι μια ανεπιβεβαίωτη αναφορά ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σε μια προσπάθεια της Ελλάδας το 2020 να αναγκάσει τη Ρωσία να αναβαθμίσει τα S-300 της στη διαμόρφωση PMU-2, κάτι που θα είχε αυξήσει σημαντικά το βεληνεκές και θα βελτίωνε την ακρίβεια των πυραύλων.

Η φερόμενη κίνηση πρότεινε ότι η Ελλάδα είχε στόχο να διατηρήσει τους S-300 σε λειτουργία για όσο το δυνατόν περισσότερο, δύο δεκαετίες αφότου «ακούμπησαν» στην Κρήτη.

Πρόσφατο άρθρο σε ελληνικό ΜΜΕ αμφισβήτησε επίσης την άρνηση της Κυβέρνησης να στείλει S-300 στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι οι εντάσεις με την Τουρκία νωρίτερα αυτή τη δεκαετία έχουν υποχωρήσει.

Και ακόμη κι όταν ήταν στο απόγειό τους, η Αθήνα ανέπτυξε ένα από τα κορυφαία συστήματα αεράμυνας Patriot στη Σαουδική Αραβία το 2021, όταν το Ριάντ αντιμετώπισε επιθέσεις με πυραύλους και drone από τους Χούθι στην Υεμένη.

Στα σύνορα με το Ιράκ οι S-400;

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Τουρκία δεν έχει θέσει σε λειτουργία το ρωσικό πυραυλικό της σύστημα, ούτε το έχει δοκιμάσει ακόμη, παρά το γεγονός ότι ξόδεψε πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια και αντιμετωπίζει σημαντικές κυρώσεις από την Ουάσιγκτον.

Η Τουρκία κατηγόρησε την Ελλάδα ότι χρησιμοποίησε τους S-300 της για να «κλειδώσει» τα τουρκικά F-16 που επιχειρούσαν στον διεθνή εναέριο χώρο τον Αύγουστο του 2022, έναν ισχυρισμό που αρνήθηκε η Αθήνα.

Πρόσφατες αναφορές σε τουρκικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι η Άγκυρα θα αναπτύξει τους S-400 στα σύνορά της με το Ιράκ, ενόψει μιας προγραμματισμένης καλοκαιρινής επίθεσης κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Εάν αυτό είναι αλήθεια, θα σήμαινε την πρώτη επιχειρησιακή ανάπτυξη του τουρκικού Triumf.

Το άρθρο του Forbes καταλήγει με το εξής:

Οι πρόσφατες δηλώσεις Μητσοτάκη και Γκιουλέρ δεν ήταν καν η πρώτη φορά φέτος που και τα δύο συστήματα βρέθηκαν για λίγο στο προσκήνιο.

Και με την Ελλάδα να θέλει να διατηρήσει τους S-300 στην Κρήτη για το άμεσο μέλλον και την Τουρκία να αρνείται κατηγορηματικά να κάνει πίσω στην προμήθεια των πολύ νεότερων S-400, αυτά τα συστήματα πιθανότατα θα ξαναγίνουν πρωτοσέλιδο.

S-300 S-400 Εθνική Άμυνα Forbes Τουρκία LIFE Ελλάδα