Του Στέφανου Καραβίδα

Πόσο «νατοϊκή» είναι η NATO TIGER MEET; Όσο «καλό» είναι το κλίμα...

Ούτε «νατοϊκή» είναι η ΝΑΤΟ TIGER MEET (ΝΤΜ), ούτε το κλίμα είναι «καλό» φίλοι αρθρογράφοι.

Το να γράφονται ανακρίβειες και να καλλιεργείται μία πλαστή εικόνα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις εξ αφορμής μίας άσκησης, είναι το λιγότερο αντιδεοντολογικό εάν αυτό συμβαίνει για τις θεάσεις, το χειρότερο επικίνδυνο, εάν γίνεται στρατευμένα για τη δημιουργία «κλίματος» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Αιτία για την παρούσα παρέμβαση, σειρά άρθρων στον ειδικό και γενικό τύπο, που αναφέρονται στη συμμετοχή της ελληνικής 335Μ «Τίγρης» και της τουρκικής 192Filo «Kaplan» στη φετινή άσκηση ΝΑΤO TIGER MEET, που φιλοξενήθηκε στην αεροπορική βάση Gioia Del Colle, στη νότια Ιταλία, στο διάστημα 02-13/10/2023. Κατ’ επιλογή, θα εστιάσουμε στο δημοσίευμα της εφημερίδας η Καθημερινή, της 02/10/2023[i], καθώς μοιραία μας ξύπνησε μνήμες του άρθρου των «τεσσάρων» της 30/07/2023[ii].

Στο ίδιο πνεύμα, το πιο πρόσφατο άρθρο στην Καθημερινή, αναφέρει: 

  • «Σε κοινούς σχηματισμούς θα πετάξουν ελληνικά και τουρκικά μαχητικά που συμμετέχουν στη νατοϊκή άσκηση Tiger Meet 23. Αξιοποιώντας μία ακόμη ευκαιρία στρατιωτικής συνεργασίας υπό την ομπρέλα της Ατλαντικής Συμμαχίας, οι δύο χώρες κάνουν ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης των σχέσεών τους».

Η άσκηση λοιπόν ΔΕΝ είναι νατοϊκή και δεν υπάρχει καμία «συμμαχική ομπρέλα». Η άσκηση ΝΤΜ είναι σε απλή γλώσσα μία «αεροπορική γιουροβίζιον» όπου την επικοινωνιακή εποπτεία έχει ένας μη κυβερνητικός οργανισμός (ΝGO), εν προκειμένω η NATO TIGER ASSOCIATION (ΝΤΑ) και την αποκλειστική ευθύνη σχεδίασης και οργάνωσης, η χώρα φιλοξενίας, που συνήθως κάθε χρόνο είναι διαφορετική.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΝΤΑ:

  • «You will not find the NATO Tiger Meet on any NATO exercise schedule. Nor will you find an office at any NATO HQ with responsibility for the NTA.

The NTA is not dependent on any NATO HQ. The Tiger Assembly and the advisors provide guidance, but it is the host squadron that plans the NTM and coordinates the ops side of things. You will find us on the web»[iii]...

H NTM «γεννήθηκε» το 1960 μετά την πρωτοβουλία ενός Αμερικανού Δκτή Μοίρας και ενός Βρετανού, πέρα από την επιχειρησιακή συνεργασία, να κρατήσουν και κοινωνικές επαφές οι Μοίρες τους, καθιερώνοντας μία ετήσια συνάντηση. Την επόμενη χρονιά προσκάλεσαν και μία Γαλλική Μοίρα, ενώ την τρίτη χρονιά, οι συμμετοχές έφτασαν τις 8 Μοίρες. Τελικά, η συνάντηση έγινε θεσμός, απέκτησε καταστατικό και νομικό πρόσωπο και συν τω χρόνω, συμμετείχαν σε αυτή το σύνολο σχεδόν των Μοιρών από τις ευρωπαϊκές Αεροπορίες και Ναυτικά, με χαρακτηριστικό κλήσης «Τίγρης». Η άσκηση σταδιακά αναδείχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες ετήσιες αεροπορικές ασκήσεις στην Ευρώπη, με συμμετοχή ειδικών δυνάμεων και μονάδων επιφανείας, φτάνοντας αρκετές χρονιές οι συμμετοχές τα 100 αεροσκάφη και ελικόπτερα.

Επομένως, από πουθενά δεν προκύπτει ότι στη φετινή ΝΤΜ υπήρξε κάποιο κρυφό παρασκήνιο και κάποιο «διπλωματικό χέρι» που επιχείρησε να προωθήσει μέσω της άσκησης την ελληνοτουρκική φιλία, «υπό την ομπρέλα της Ατλαντικής Συμμαχίας». Η ταυτόχρονη παρουσία ελληνικών και τουρκικών μαχητικών, δεν κρύβει κανένα παρασκήνιο και αποτελεί κανονικότητα στο πλαίσιο της άσκησης, η διοργάνωση της οποίας εξαρτάται αποκλειστικά από την προθυμία κάποιας χώρας, να τη φιλοξενήσει. Εάν αυτή η χώρα δε βρεθεί, πολύ απλά η ΝΤΜ δε θα διοργανωθεί. Αυτό σημαίνει ότι στη ΝΤΜ 2022 που διοργανώθηκε στην 116ΠΜ, η Ελλάδα ως φιλοξενούσα την άσκηση, είχε το αποκλειστικό δικαίωμα να καλέσει όποια χώρα επιθυμούσε. Συνεπώς, ο αποκλεισμός της τουρκικής αεροπορίας, δεν απασχόλησε κανέναν στο ΝΑΤΟ, αφού η άσκηση δε σχετίζεται με τον σχεδιασμό του ΝΑΤΟ. Απλά, η σχεδίαση και οι επιχειρήσεις ακολουθούν τις νατοϊκές  διαδικασίες, ενώ συμμετέχουν και χώρες μη μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Ελβετία και η Αυστρία.

Σχετικά με τις ελληνικές συμμετοχές. Αυτές είχαν διακοπεί από τη δεκαετία του 80’ και άρχισαν ξανά με πτητικά μέσα το 2007, στη Νορβηγία, με αεροσκάφη Α-7E.  Εκεί, η τότε σύνθεση της Μοίρας κατάφερε και κατοχύρωσε ως “callsign” της 335Μ, το «ΑΕGEAN TIGERS» ή «ΤΙΓΡΕΙΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ». Αυτό ήταν πολύ σημαντικό, καθότι η τουρκική 192Filo όχι μόνο συμμετείχε κατά την πολυετή απουσία της ελληνικής Μοίρας σταθερά, αλλά είχε φιλοξενήσει και το ΝΤΜ το 1996, στο αεροδρόμιο του Balikesir. Το πόσο σημασία έχει η κατοχύρωση αυτού του χαρακτηριστικού κλήσης, μπορούμε να το αντιληφθούμε εάν το συσχετίσουμε με το πρόσφατο «TURKAGEAN»…

Αναφορικά με τις τουρκικές συμμετοχές, αυτό που τις ξεχώριζε ήταν η προσπάθεια προβολής ισχύος μέσω της συμμετοχής με πολλά αεροσκάφη (6-8), τη στιγμή που η 335Μ, έστελνε το μέγιστο τετράδα αεροσκαφών, καθώς και το διπλάσιο από εμάς προσωπικό, ενώ τα αεροσκάφη της έφεραν εντυπωσιακό εξωτερικό διάκοσμο. Η φετινή λοιπόν αποστολή 3 αεροσκαφών, συνιστά δείγμα πιθανής αδυναμίας διάθεσης περισσότερων πτητικών μέσων και διστακτικότητας αποστολής μεγάλου αριθμού προσωπικού στο εξωτερικό, λόγω του φόβου αίτησης πολιτικού ασύλου, κάτι που μοιραία περιόρισε τις αποστολές στις οποίες μπορούσε να συμμετέχει η τουρκική Μοίρα. Μία ακόμη ανακρίβεια της σχετικής αρθρογραφίας, αφορά την κατάσταση της 192Filo μετά το πραξικόπημα του 2016, καθώς αναφέρεται ότι η Μοίρα διαλύθηκε και επανιδρύθηκε πρόσφατα. Ωστόσο, η διαθέσιμη διεθνής και κυρίως τουρκική αρθρογραφία, υποστηρίζει ότι ήταν η έτερη Μοίρα του Βalikesir, η 191Κobra που διαλύθηκε και τα αεροσκάφη της απορροφήθηκαν από την 192 και όχι το αντίθετο[iv]. Άλλωστε, ο Σμηναγός Yunus Poynar που συνόδευσε και προστάτευσε το αεροσκάφος του Ερντογάν, ανήκε στην 192Filo, παρότι αργότερα κατηγορήθηκε εξαιτίας του αδερφού του ως «γκιουλενιστής»[v].

Στα σημαντικά τώρα. Γιατί η 192Filo είναι μία «ιδιαίτερη» Μοίρα για τους Έλληνες Ιπτάμενους; Γιατί ήταν το δικό της διθέσιο αεροσκάφος που ανεφλέγη και κατέπεσε λίγους μήνες μετά την κρίση των Ιμίων, στις 8 Οκτωβρίου του 1996 πλησίον της Χίου, περιστατικό κατά το οποίο διασώθηκε από ελληνικό ελικόπτερο μόνο ο ένας από τους δύο Ιπταμένους, με τον δεύτερο έκτοτε να αγνοείται. Είναι το περιστατικό που «φημολογείται ότι» ελληνικό M-2000 κατέρριψε το τουρκικό F-16.

Κυρίαρχα όμως για τη δική μας Μνήμη, η 192Filo σχετίζεται άμεσα με τη ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ του Σμηναγού Ηλιάκη! Το αεροσκάφος με το οποίο o Υποσμηναγός Χαλίλ Ιμπραήμ, δολοφόνησε μετά από επικίνδυνους, προκλητικούς και αδέξιους ελιγμούς τον Σμηναγό Ηλιάκη στο Καρπάθιο Πέλαγος, στις 25 Μαΐου του 2006, ανήκε στην 192Filo.

Επειδή λοιπόν το «αίμα νερό δε γίνεται», όσοι γράφουν και έχουν δημόσιο λόγο, ας είναι προσεκτικοί και ας αποφεύγουν τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Με του Τούρκους στρατιωτικούς σε κάθε «συμμαχική» άσκηση ή εκπαίδευση, η ατμόσφαιρα θα είναι πάντα ηλεκτρισμένη, ψυχροπολεμική και κυρίως, εν αναμονή...

Τέλος, επειδή στο σχετικό άρθρο στην Καθημερινή, αναφέρθηκε πως η άσκηση «Neptune Strike 23-2» (10-14/7/2023)  που έλαβε χώρα και στο ελληνικό FIR,  «αποτελεί μια πρώιμη ένδειξη βελτίωσης των διμερών σχέσεων» Ελλάδας-Τουρκίας, καλό θα ήταν να διευκρινιστεί εάν παρατηρήθηκε το εξής οξύμωρο: Αν δηλαδή το τουρκικό ζεύγος με το οποίο «συνεργαστήκαμε» εντός της οριοθετημένης περιοχής της άσκησης, το αναχαιτήσαμε και το εμπλέξαμε πριν την είσοδο και μετά την έξοδό του από την περιοχή, καθότι ως «καλοί συνεργάτες», οι Τούρκοι αρνήθηκαν την κατάθεση σχεδίου πτήσης, «κατά πάγια τακτική».

Αντί επιλόγου

Το Σεπτέμβριο του 2007, στο πρώτο TIGER MEET που συμμετείχε η 335Μ μετά από 20ετή αποχή, στο Oerland της Νορβηγίας, ο τότε Δκτής της 335Μ Ασμχος (Ι) Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, κατά την τελετή έναρξης της άσκησης και ενώ παιάνιζε ο εθνικός ύμνος της Τουρκίας με τις σημαίες της χώρας και της 192Filo να ανεβαίνουν στον ιστό, αρνήθηκε ως επικεφαλής της Μοίρας να χαιρετίσει στρατιωτικά. Απειλήθηκε διπλωματικό επεισόδιο με τους Τούρκους να απαιτούν την αποπομπή μας από την άσκηση, κάτι που μπορούσαν να το επιβάλλουν με βάση τους κανονισμούς, καθότι η 335Μ δεν ήταν εξαιτίας της πολυετούς αποχής από την άσκηση, πλήρες μέλος της ΝΤΑ. Τότε ο Ασμχος Παπαδημητρίου, ένας θρύλος των Κουρσάρων με περισσότερες από 3000 ώρες πτήσης, στο συμβούλιο των Μοιράρχων, παλικαρίσια, ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους για τη συμπεριφορά των Τούρκων και τη ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ του Αεροπόρου μας, ο οποίος υπήρξε μαθητής του. Συγκεκριμένα, χωρίς να μασά τα λόγια του, αποκάλεσε τον Τούρκο πιλότο «killer», εξηγώντας γιατί αρνήθηκε να χαιρετήσει τη σημαία της συγκεκριμένης Μοίρας. Ήταν τόσο ανατριχιαστικός ο λόγος του και η περιγραφή της ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ Ηλιάκη, που οι παρευρισκόμενοι αξιωματικοί από όλες τις χώρες δήλωσαν συγκλονισμένοι ως Άνθρωποι και Αεροπόροι, μην επιτρέποντας στον Τούρκο Δκτή, ο οποίος βρέθηκε ξαφνικά να δίνει εξηγήσεις απολογούμενος, να θέσει θέμα αποπομπής μας.

Αυτά περί «κλίματος»....

NATO Στέφανος Καραβίδας Ελληνοτουρκικά Εθνική Άμυνα Τουρκία